Taryhda 16-njy ýanwar

Taryhyň Şu Güni 

Taryhda 16-njy ýanwar

Taryhyň şu güni başlaýar…

12-nji Osman Patyşasy Murat 3-nji Stambulda ysmaz bolup, 1595-nji ýylyň 16 -njy ýanwarynda aradan çykýar. Kakasy Selim 2-njiniň aradan çykmagyndan soň 1574-nji ýylda tagta çykyp, 21 ýyl höküm süren Murat 3-nji zamanasynda Osman imperiýasy iň giň territoriýa eýe bolýar.

Jozef Luis Gaý-Lussak, fransuz fiziki we himigi. Atmosferany öwreniji, tapawutly belentliklerdäki howanyň çyglylygyny hem-de ýylylygyny öwrenen Gaý-Lussak 1804-nji ýylyň 16-njy ýanwarynda gidrogen şarynyň içinde 7 kilometr uçup, barlaglar geçirýär. Gaý-Lussagyn rekordy soňky 50 ýylyň dowamynda geçilip bilinmeýär.

1923-nji ýylda Respublikanyň yglan edilmeginiň yzy süre Türkiýede döwrebap ýurtlaryň derejesine ýetmek üçin ähli ugurda döwrebaplaşmak üçin işe girişilýär. Ine şol ugurlardan biri hem sazdy. Günbatar sazyny öwrenmek we ýaýbaňlandyrmak, orkestr döretmek maksatlardan biridi. Döwrüň esasy kompozitorlaryndan biri bolan Jemal Reşit Reý “12 Anadoly aýdymy” atly eseri ilkinji gezek 1928-nji ýylyň 16-njy ýanwarynda ýerine ýetirýär.

1952-nji ýylyň 16-njy ýanwary… Osman edebiýatynyň tanymal wekili Rejaizade Mahmut Ekremiň ogly, žurnalist we ýazyjy Erjüment Ekrem Talu Fransiýanyň “Lejion donneur” nyşanyna laýyk görülýär. Ýazyjy şol baýraga türk-fransuz medeni gatnaşyklaryna goşant goşantlary mynasybetli laýyk görülýär.

Ýurtda uzak dowam eden dartgynlyklary ynkylaba öwüren Eýranda Şa Muhammed Ryza Pehlewi 1979-njy ýylyň 16-njy ýanwarynda Eýrandan çykmaga mejbur bolýar. Monarhiýany agdaryp, Homeýniniň öňbaşçylygynda Respublikany yglan eden Eýranda gaýybana azatlykdan mahrum edilen Şa Ryza Pehlewi Müsürde 1980-nji ýylda aradan çykýar.