تورکیه پنجره‌سیندن اورتادوغو(39)
اوباما، ایسرائیلین فیلیسطین تورپاق‌لارینی عبدی ایشغال ائتمه‌یه و بورا‌لاردا یئرلشمه‌یه داوام ائده بیلمیه‌جگیندن سؤز ائتدی
تورکیه پنجره‌سیندن اورتادوغو(39)
-------
21 سپتامبر گونو، بیرلشمیش میللتلر تشکیلاتی‌نین باش قورولووندا آمریکا پرزیدنتی باراک اوبامانین ایسرائیله باغلی سؤزلری مئدیادا گئنیش یئر تاپدی. چیخیشیندا اوباما، ایسرائیلین فیلیسطین تورپاق‌لارینی آمریکا ایشغال ائتمه‌یه و بورا‌لاردا یئرلشمه‌یه داوام ائده بیلمیه‌جگیندن سؤز ائتدی. بعضی‌لری ایسرائیلین ایشغالچی اولا‌راق قیمتلندیریلدیگی بو سؤزلری قوّت‌لی بیر خبردارلیق اولا‌راق گؤردو. حتی "آنتی-ایسرائیل" اولا‌راق آچیقلاما ائدن‌لر ده اولدو. چونکی آمریکانین "قوپاریلاماز بیر باغلا باغلی اولدوغو موتتفیقی ایسرائیل" باخیمین‌دان بو تورپاق‌لار ایشغال ائدیلمیش دئییل، "ایستاتوسو موباحیثه‌لی تورپاق‌لار" دی.
آنجاق اوبامانین ایسرائیلین ایشغالچی‌لیغی اوزرینه ائتدیگی وورغونون گره‌یین‌دن چوخ اؤنمسندیغینی و شیشیردیلدیگینی سؤیله‌یه بیلریک. بونون اوچون معین 4 سبب وار.
بیرینجی‌سی، آرتیق اوباما وظیفه مدتی‌نین سونونا یاخینلاشمیش‌دیر. اوباما، 2017ده ژانویه آییندا وظیفه‌سی سئچیلن یئنی باشقانا تسلیم ائده‌جک. اوباما اگر ایسرائیلی حقوقا اویغون گلمه‌یه مجبور ائتمه‌یه یؤنلیک بیر آددیم آتا‌جاق اولسایدی، باشقان‌لیغی‌نین ایکینجی دؤورونده بونو ائده بیلردی. تکرار سئچیلمه ناراحات‌لیغی اولماماسی ان بؤیوک آوانتاژییدی. ایسرائیل طرفینده همصحبتی‌نین باش ناظیر بنیامین نتانیاهو اولماسی بو موضوعدا اوبامایا حرکت ساحه‌سی ده تامین ائدیردی. آنجاق اوباما "ان پرو-ایسرائیل آمریکا باشقانی" صیفتینی حاق ائده‌جک بیر حرکت طرزینی منیمسه‌دی. بو سبب‌دن، وظیفه مدتی‌نین گئرییه قالان 3.5 آییندا اوبامانین ایسرائیله قارشی بیر سالدیریدا اولماسی غیری-مومکون بیر وضعیت.
ایکینجی‌سی، اوبامانین ایسرائیل‌دن سؤزه جمله‌سی‌نین بیرینجی حیسه‌سینه ندنسه بیر وورغو ائدیلمدیگینی گؤروروک. اوبامانین قونوشماسینداکی علاقه‌دار جمله هامیسی بئله: "فیلیسطین‌لی‌لرین تحریک‌لره رد ائدیب ایسرائیلین قانونی‌لیگینی تانیماسی و ایسرائیلین ده فیلیسطین تورپاغینی ابدی ایشغال ائتمه‌یه و بورا‌لاردا یئرلشمه‌یه داوام ائده بیلمیه‌جگینی قبول ائتمه‌سی قطعی‌لیکله ایسرائیل‌لی‌لر و فیلیسطین‌لی‌لر اوچون داها یاخشی اولا‌جاق." گؤروندوگو کیمی، اوبامانین جمله‌سینده ضرر چکمیش اولان-ضرر وئرن آیری-سئچکی‌لیگی ائدیلممکده‌دیر. اوباما یاشانان پروبلمده نیظامی بیر ایشغال رژیمی آلتیندا یاشایان و داوام‌لی تورپاق‌لارینا ال قویولان فیلیسطین‌لی‌لرله بیرلشمیش میللتلر قرارلارینا باخمایا‌راق هله ایشغا‌لی داوام ائتدیرن ایسرائیلی برابر طرف‌لر اولا‌راق گؤرمه‌یه داوام ائدیر.
اوچونجو اولا‌راق، اوبامانین پرزیدنت اولدوغو گون‌دن بو گونه ائتمیش اولدوغو باش مجلیسین دانیشمالارییلا موقاییسه‌ده، فیلیسطین سورونونا وئریلن اهمیتین گئده‌رک آزالدیغی موشاهیده ائدیلمکده‌دیر. حالبوکی، عمومی قورولدا ائتمیش اولدوغو 2009-داکی ایلک چیخیشیندا اوباما بو پروبلمه 521 سؤزلوک یئر آییرمیشدی. 2010-جو ایلده ایسه دانیشماسی‌نین دؤردده بیرینی (1،100 سؤز) فیلیسطین پروبلمینه حصر ائتمیشدی. عرب باهاری حادثه‌لری‌نین بؤلگه‌نی تأثیر 2011-جی ایلدکی بیرلشمیش میللتلر چیخیشیندا دا موضوعیا اهمیت وئرمک داوام ائتدیردیگینی گؤروروک. بو دفعه، اوبامانین چیخیشیندا پروبلمین حلّینه 846 سؤزلوک بیر یئر آیریلمیش.
لاکین 2011 دانیشماسی‌نین آردین‌دان اوبامانین بیرلشمیش میللتلر دانیشیق‌لاریندا فیلیسطین سورونونا وئریلن اهمیتین آزالماغا باشلامیش‌دیر. 2012-جی ایلده بیرلشمیش میللتلرده موضوعیا باغلی یالنیز 86 سؤز دانیشمیش. خاریجی ایشلر ناظیری جان کری ایکی طرف آراسیندا واسیطه‌چی‌لیک گیریشیملرینی سورعتلندیردیگی 2013-جی ایلده موضوعنون تکرار اهمیت قازانمیش‌دیر. اوبامانین چیخیشیندا بو دفعه فیلیسطین پروبلمی 505 سؤزلوک یئر ائتدی. اما بو سایی 2014-جو 192 سؤزه دوشدو. 2015-جی ایلین چیخیشیندا ایسه هئچ یئر آلمادی. 2016دا ایسه اوباما، پروبلمه، چیخیشیندا یالنیز 31 سؤز آییردی. بو سبب‌دن، ایللر اعتباریله پروبلمین اوباما رهبرلیگی‌نین گوندمین‌دکی اهمیتی‌نین آزالدیغینی گؤروروک.
دؤردونجو و ان اهمیت‌لی خوصوص دا آمریکا و ایسرائیل آراسیندا بو آی ایچینده ایمضا‌لانان راضیلاشما موقاویله‌سی‌نین. بو آنلاشمایا گؤره آمریکا تاریخی‌نین ان بؤیوک نیظامی یاردیم تعهد ائتدی. آمریکا، 2019-2028 ایللری آراسیندا ایسرائیله 38 میلیارد دو‌لار وئره‌جکدی. بونون 33 میلیارد دو‌لاری خاریجی نیظامی یاردیم قاپسامیندایدی. 5 میلیارد دو‌لارلیق یاردیم دا ایسرائیلین موشک ساوونما سیستمی‌نین گلیشدیریلمه‌سینی هدف قویوردو.
آمریکان تاریخینده اؤرنه‌گی گؤرولممیش بو یاردیم هر حالدا، اوبامانین چیخیشیندا فیلیسطین پروبلمینه یالنیز بیر جمله و 31 سؤز یئر آییرماسییلا موقاییسه ائدیله بیلمه‌یه‌جک بیر اهمیته صاحب ایدی. بلی، اوباما او بیر جمله ایچینده ایسرائیلی ایشغالچی اولا‌راق خاراکتریزه ائتمیشدی؛ لاکین عینی زاماندا ایشغال آلتین‌داکی فیلیسطین طرفینی دا تنقید ائتمیشدی.
بو راضیلاشمانین ایمضالانماسی ایله وئریلن مساژ چوخ داها بؤیوک اهمیت داشیییردی. آمریکا، ایسرائیلین یاخین شرق‌دکی نیظامی حاکمیتینی داها دا پئرچین یؤنونده بیر تشببوسو ایستیفاده ائتمیش اولدو. ایکینجی‌سی، بو راضیلاشما بؤلگه‌ده سیلاحلانمانی سورعتلندیریجی بیر تأثیر دوغوراجاقدی. اوچونجو اولا‌راق ایسرائیلین ائتدیک‌لری‌نین یانینا قار قالماغا داوام ائده‌جگینی بیر دفعه داها گؤسترمیشدی. ایسرائیل، آمریکا ماراق‌لارینا ضد توتوم‌لار تاخینمیش، آمریکان باشقانینا ایستیقامت‌لی تصدیق ائدیله بیلمه‌یه‌جک عمل‌لر ائتمیش و بیرلشمیش میللتلر قرارلارینی هئچه سایماغا داوام ائتمیشدی. بوتون بون‌لارا قارشی‌لیق ایسرائیلین هم ائتدیک‌لری جزا‌سیز قالیر هم ده اؤدوللندیریلیردی. دؤردونجو خوصوص، بو راضیلاشمانین فیلیسطین‌لی‌لرین حیات‌لاری‌نین چوخ بیر اهمیتی اولمادیغینی بیر دفعه داها اورتایا قویماسی‌دیر. بئشینجی‌سی، آمریکا حکومتی خالقین‌دان توپ‌لانان وئرگی‌لری اونسوز دا اقتصادی و نیظامی باخیم‌دان گلیشمیش بیر اؤلکه‌یه نیظامی کؤمک ائتمک اوچون خرجلماقدایدی. ایشین ایلگینجیسه بونون آمریکادا احتیاج صاحب‌لرینه آیریلان اجتماعی فوندلاری داوام‌لی کیسیلدیغی بیر دؤورده اولماسی ایدی. سون اولا‌راق دا بو راضیلاشما آمریکا توپلومونون حساس‌لیق‌لارینی ده هئچه سایماقدا ایدی. آمریکا سئچمنی‌نین یاری‌سین‌دان چوخو بو آنلاشمایا قارشی چیخیردی. بو نیظامی یاردیم راضیلاشماسی، ایسرائیلین و آمریکان سیلاح صنایع‌نین منفعتینه و آمریکا‌لی وئرگی اؤدییجی‌لری و فیلیسطین‌لی‌لرین علیهینه اولان بیر راضیلاشما اولماق‌دان کنار گیدئمیردی.
نتیجه اولا‌راق، اوبامانین بیرلشمیش میللتلر باش قورولوندا ائتمیش اولدوغو سون دانیشمادا ایسرائیلی ایشغالچی اولا‌راق خاراکتریزه ائتمه‌سی، آمریکا یاخین شرق سیاستی‌نین گله‌جگی باخیمین‌دان چوخ چوخ بیر معنا داشیمیر. آمریکا، ایسرائیلله خصوصی علاقه‌سینی تامین ائدن قوپاریلاماز باغی احتیاتلا داوام ائتدیرمه‌یه داوام ائدیر. اصلینده حل ائتمک ایستدیگی فیلیسطین پروبلمی‌نین سبب حل ائدیله بیلمز قالدیغی‌نین سببی ده بو خصوصی علاقه‌نین هر شئیه باخمایا‌راق داوام ائتدیریلمه‌یه ائدیلمه‌سینده آختاریلما‌لی‌دیر.
