ژئوسیاسی ناراحاتلیق
ستا-دا وظیفهلی دوچنت مورات یئشیل تاشین "ژئوسیاسی نارحاتلیق" آدلی آنالیتیک یازیسینی تقدیم ائدیریک.
کوروناویروس اپیدمیسی اولمایاجاغی تقدیرده 2020-جی ایلده ان چوخ دانیشیلان ژئوسیاسی مسئلهلر؛ 19 ایلدن سونرا امریکانین افغانیستان-دا طالبانلا ماسادا اوتورماسی و اینگیلتره-نین آوروپا بیرلیگی-دن آیریلماسی اولا بیلردی. اینسانین بو ایکی حادثهیه نئجه باخماسیندان آسیلی اولمایاراق، چوخ واجیب حادثه لر باش وئریب. بونونلا بیرلیکده، کورونا اپیدمیسی 2020-جی ایل عرضینده اولوسلار آراسی سیاسته دریندن تأثیر ائدن نتیجهلر اورتایا چیخاردی و بوتون زامانلارین ان پیس ایلی اعلان ائدیلمهسینین سببی اولدو.
اپیدمینین بو سویهده اهمیتلی اولماسینین سببی قلوبال سیستمی دریندن سارسیداجاق بیر سیرا اینکیشافلارین اولماسیدیر. اپیدمینین ایلک مرحلهسینده کورونا ویروسونون قلوبال سیاسته درین تأثیر گؤسترجگینه دایر شرحلر اوستونلوک تشکیل ائتدی. داها سونرا بو ایستیقامتدکی ایضاحلار داها غیری-معین گؤرونمهیه باشلادی. حاضیردا دییشیکلیگین ایضاحی یئرینی قلوبال ناراحاتلیغا بوراخدی. بو ناراحاتلیق وضعیتینین اوچ فرقلی خصوصیتی وار: ریسک، غیری-معینلیک و گلهجهیه دایر غیری-معینلیک.
بو یئنی قلوبال ناراحاتلیق وضعیتینین اوچ خصوصیتی، "ژئوسیاسی ناراحاتلیق" آدلی یئنی بیر وضعیتین اورتایا چیخماسینا سبب اولموشدور. قایغی عمومی بیر ناراحاتلیغین قارشیلیغیدیر. ریسکین، غیری-معینلیگین سبب اولدوغو بیر تشویشدیر بو. بو وضعیتی فورمالاشدیران ایلک ناراحاتلیق فورماسی ایسه قلوبال سیستمین گله جگی ایله علاقهداردیر. قلوبال سیستمین گله جگی اوچون ان بؤیوک ناراحاتلیق باتی دان یوکسلیر. باتی نین استراتژی اوستونلوگونون سونا چاتاغینی، آنجاق یئرینه گلهجک ایستراتژی اوستونلوگون خیلی غری-معین اولماسی باتی داکی ناراحاتلیغی گئدهرک درینلشدیریر.
کورونادان اوولکی دؤورده هم باتی نین اؤزونده، هم ده دونیا سویهسینده "باتی سیزلیک" اولاراق خاراکتریزه ائدیلن بو ناراحاتلیق کورونا ایله بیرلیکده داها دا درینلشمیش گؤرونور. باتی نین ایستراتژی اوستونلوگونو برپا ائتمک ایستکی کیمی اؤزونو گؤسترن "امریکا گئری قاییدیر" یاناشماسی و آوروپانین "ایستراتژی موختاریت" آختاریشی بو جور ناراحاتلیقدان قورتولما آختاریشینا اویغوندور.
قلوبال سیستمین گله جگی ایله باغلی ناراحاتلیغی درینلشدیرن باشقا بیر مؤوضوع ایسه، باتی دان سونراکی نیظامی قورماق اوچون ان گوجلو نامیزد کیمی گؤستریلن چین کیمی گوجلو اؤلکهلرین مادی گوج المنتلریندن ساوایی قلوبال بیر ایستیقامت معین ائده بیلمهمهسیدیر. قلوبال ایقلیم دییشیکلیگیندن عمومی قلوبال پروبلئملره ایستیقامتلی چین-ین "یاناشمالاری" مؤوضوع سوندا بؤیوک سواللار و شوبههلر وار. باتی دان سونراکی دونیایا حاضیرلاشماق بارهده داها اسنک اولان اورتا و یوخاری گوج کاتقوریسینه اؤزونو یئرلشدیرن اؤلکهلرین ایستاتوس-کوونو یئریندن ائدن تشببوسلری ده باتی مرکزلی ژئوسیاسی ناراحاتلیغی داها دا درینلشدیردی.
بو ژئوسیاسی ناراحاتلیغی داها دا درینلشدیرن باشقا بیر جهت ده ریسک موختلیفلیگیدیر. کورونا اپیدمیسینین دا گؤستردیگی کیمی، قلوبال ساغلاملیق ساحهسیندکی ریسک ترورون سبب اولدوغو ریسکدن داها چوخدور. ترور قلوبال بیر فئنومئندیر، آنجاق مومکون اولان باشقا بیر قلوبال اپیدمینین سبب اولدوغو تکتونیک بیر فعاللیغا صاحیب دئییل. بو غیری-معینلیک ریسکین آلیش قیمتینی آرتیریر و بوتون سیستمین یئنیدن سورغولانماسینا سبب اولور. سرحدلری معلوم اولمایان بیر ریسک ژئوسیاسی ناراحاتلیغین قلوبال بیر دؤنوشه سبب اولماسینا گتیریب چیخاریر. داوام ائدن حربی قارشیدورمالار، دؤولتلر آراسینداکی گرگینلیکلر ژئوپولیتیک ناراحاتلیغا نظارتی چتینلشدیرکن، دؤولتلری موستقیل سیاست یوروتمهیه سؤوق ائدیر. بو سببدن اپیدمی دن سونرا دونیانی تصویر ائده بیلهجک ان اهمیتلی احوال-روحیه ژئوسیاسی ناراحاتلیق کیمی اؤنه چیخیر.