هفته‌نین آنالیزی :26
چینه باخیش نئجه اولما‌لی‌دیر؟
هفته‌نین آنالیزی پروقرامی‌نین نوبتی بؤلومو ایله قارشینیزداییق. بو بؤلومده آنکارا ییلدیریم بایزید اونیورسیته سینین سیاسی معلومات‌لار فاکولته‌سی‌نین دئکانی پروفسور دوکتور قودرت بولبولون " چینه باخیش نئجه اولما‌لی‌دیر؟ " آدلی آنالیتیک یازی‌سی‌نین ایکینجی حیسه‌سی تقدیم ائدیریک.
جمهور باشقانی ژوئن ین 28-29-دا اوساکادا کئچیریله‌جک گ20 اؤلکه‌لری لیدرلری‌نین ذیروه سینه قاتیلا‌جاق. بون‌دان سونرا رجب طیب اردوغانین کیوتو، آیچی و توکیو شهرلرینی زیارت ائدجگی بیلدیریلیر.
نه زامان عالی سویه‌لی بیر سفردن صحبت گئتسه چین مئدیاسینی بیلمیریک، اما تورکیه-ده چین علیهینه بیر گوندم اولور و بونو دا عمومی لیکده اویغور مسئله‌سی تشکیل ائدیر.
اویغور مسئله‌سینه دایر مئدیادا یئر آلان‌لارین نه قدری‌نین دوزگون اولدوغونو، نه قدری‌نین باتی لی مئدیا اورقان‌لاری‌نین تأثیرینده اورتایا چیخدیغینی، نه قدری‌نین تورکیه-چین علاقه‌لرینی کؤلگه‌لمک مقصدلی اولدوغونو دا بیلمیریک. لاکین بو معلومات‌لار، خبرلر چینه دایر جدی معنادا اینساندا فیکیر دولاشیق‌لیغی یارا‌دیر.
پروفسور قودرت بولبول بو گونکو آنالیتیک یازی‌سیندا داها گئنیش بیر پرسپکتیو‌دن چینه نئجه نظر سالینماسی‌نین واجیب‌لیگینه ایشاره ائده‌رک دئییر کی، چونکی بو فیکیر دولاشیق‌لیغی‌نین نه تورکیه-یه، نه چینه، نه ده اویغورلارا تحفه سی وار. بوتون طرف‌لرده ساده‌جه شوبهه‌لری آرتیریر.
12-20 ژوئن 2019-جو ایل تاریخلرینده چینین آنکارا سفیرلیگی‌نین دعوتی و ایرامین تشکیلاتچی‌لیغی ایله بعضی بئیین مرکزلری صدرلری، آکادمیک‌لری و مئدیا نماینده‌لریله 7 نفر چینه ایشگوزار سفرله گئتدیک. چین-ده گؤروش کئچیریلن تانینمیش بئیین مرکزلری، دؤولت خادیم‌لریله پکین، شانگهای، هانگوزو-دا تشکیل ائدیلن سوسیال تدبیرلردن حرکتله الده اولونان شخصی موشاهیده‌لریمی بو چرچیوه‌ده بؤلوشه‌جه‌یم.
عمومی گؤرونوش: چین 1،4 میلیارد اها‌لی سایی ایله دونیانین بیر باشینا 20 فایزدن آرتیغینی تشکیل ائدیر. جوغرافی اولاراق بعضی قاره لردن داها بؤیوک ساحه‌یه صاحب‌دیر.
چین-ده ایلک گؤزه چارپان شئی گلیرین پایلانماسیندا معین سویه الده ائدیلیب. اساس قورولوش پروبلئم‌لری بؤیوک نیسبتده حل ائدیلیب. آدام باشینا 10 مین دو‌لار گلیر سویه‌سی گئتدیگیمیز یئرلرده آرتیقلاماسی ایله حیس اولونور. ماشین‌لار، ماغازا‌لار، مارکا‌لاردا بونو موشاهیده ائتمک مومکون‌دور.
پکن و شانگهای-دا اؤزونوزو ائله چوخ چینه گلمیش کیمی حیس ائتمیرسینیز. بیر ژاپون یاخود بیر باتی شهرین‌دن ائله چوخ فرق‌لنمیر. بلکه کندلرده بو داها چوخ حیس اولونا بیلر. بعضی اؤلکه‌لرده سیخ تصادف ائتدیگیمیز غیری-نظامی شهرلشمه چین-ده کئچدیگیمیز یئرلرده ائله چوخ تصادف ائدیلمیر. گئنیش یول‌لار، بوش اراضی‌لر، بؤیوک پارک‌لار، هون‌دور آغاج‌لار، گئنیش یاشیل ساحه‌لر، یاخشی دیزاین ائدیلمیش معمارلیق، هون‌دور بینا‌لارین اینسان‌لارین اوزرین‌دکی منفی تأثیرینی آرا‌دان قالدیریر.
اها‌لی سایی سببیندن اینسان چین-ده، هیندیستان کیمی جدی معنادا اینسان کوتله‌سی گؤزلییر. اما ائله چوخ اینسان کوتله‌سی گؤرمورسونوز. کوچه‌لرده تصادف ائتدیگینیز اینسان نیسبتی ایستانبول‌دان داها آزدیر. 25 میلیونلوق شانگهای ایله 22 میلیونلوق پکن-ین فرقی ایستانبول و آنکارا کیمی‌دیر. بیری داها چوخ قلوبال بیر شهر، قلوبال اونسیت و مدنیته اینتقراسیا اولوب، دیگری ایسه اؤز ایچری‌سینده، نیظامیندا، سویوقلوغوندا و شک کاکلیغیندادیر…
چین-ده سرعت‌لی اینکیشاف‌دان قایناق‌لانان بیر ایستاندارتلاشما اسکیک‌لیگی سئچیلیر. خصوصیله خیدمت سئکتوروندا چوخ یاخشی تطبیق‌لرله یاناشی چوخ پیس تطبیق‌لر ده وار.
بؤیوک اولما یولوندا سرعت‌لی شکیلده ایره‌لیله‌ین، دونیانین ایکینجی بؤیوک ایقتیصادیاتی: چین حاضردا امریکا-دان سونرا دونیانین ایکینجی بؤیوک ایقتیصادیاتی‌دیر. دونیا ایقتیصادیاتینداکی حیسه‌سی 1978-جی ایلده 1،8 فایز ایکن، 2017-جی ایلده 18،7-یه چیخدی. 3،12 تریلیون دو‌لارلا دونیانین ان چوخ خاریجی پول احتیاطینا صاحب اؤلکه‌سی‌دیر. 2018-جی ایلده 6،6 اینکیشاف ائدن چین-ین 2050-جی ایلده دونیادا اوره تیلن عمومی داخیلی محصولون تک باشینا 20 فایزینه صاحب اولاجاغی نظرده توتولور. بو نیسبتی هیندیستانین تعقیب ائدجگی، امریکانین 3-جو یئری آلاجاغی گومان ائدیلیر. آوروپا بیرلیگی-نین نیسبتی‌نین ایسه 9 فایزده قالاجاغی بیلدیریلیر.
بو ایقتیصادی اینکیشافین اجتماعی حیاتا عکس اولوندوغو دا ایفاده ائدیلیر. چین خالق جمهوریتی‌نین قورولدوغو 1949-جو ایلدن خاریجه اوز توتماغین اعلان اولوندوغو 1978-جی ایلدک ساده‌جه 200 مین چین‌لی اؤلکه خاریجینه سیاحت ائده بیلیب. اما ساده‌جه کئچن ایل چین‌دن اؤلکه خاریجینه 130 میلیون سیاحت رئاللاشیب.
تکمیل لشدیریلمیش بیر مادی/تکنولوژی مدنیت: مادی/تکنولوژی اولاراق چین-ین خیلی اینکیشاف ائتدیگینی سؤیله‌یه بیلریک. بونو چین-ده گونده‌لیک حیاتدا موشاهیده ائتمک مومکون‌دور. زیارت ائتدیگیمیز هواوی آراشدیرما مرکزینده اوزاق‌دان عملیات، اوزاق‌دان اکینچی‌لیک، ماشین سورمه و بونا اوخشار دیازن‌لار گؤستریلیر.
ایتیب باتان شخصیت، مدنیت، منسوبیت یاخود چین نؤع معاصرلیک مومکون مو؟: مادی/تکنیک مدنیت الده ائدیله بیلمه‌یه‌جک بیر شئی دئییل، تورکیه تجروبه‌سی ده گؤستریر کی، بیر اؤلکه‌نین مادی گؤرونتوسو 10-15 ایلده تامامیله دئییشه بیلر. اهمیت‌لی اولان مادی مدنیتی نیین ایچری‌سیندن اورتایا چیخاردیغینیز، هانسی سویه‌ده اؤز شخصیتینیز و مدنیتینیزله بونو اورتایا قویو بیلدیگینیزدیر. چین بونو اؤز باشینامی باجارا‌جاق، اؤزونه مخصوص بیر معاصرلیک یارادا بیلجک می، یوخسا باتی‌نین معاصرلیگینه می تسلیم اولا‌جاق؟ بو ماراق‌لی‌دیر. لاکین چین-ین معاصر اوزونو گؤسترن مکان‌لاردا اؤنه چیخاریلان داوام‌لی باتی مدنیتی، باتی لی فیرما‌لار، طرز، گئییم و مدل لری اولدوغونو گؤردوکده بو ماراق ایتیب گئتدی. چین سوپر گوج اولا بیلر. لاکین داخیل اولدوغو مدنیت پروسه سینه نظر سالینسا شخصیت و مدنیت جهت‌دن چین اؤزونه مخصوص بیر معاصرلیک یارادا بیله‌جک کیمی گؤرونمور. بو جهت‌دن دونیایا تأثیری ان چوخ اولان یئنی بیر ژاپونیا اولا بیلر!
امریکا ایله تیجارت محاربه‌سی؟: امریکانین چین قارشی‌سیندا 2018-جی ایلدکی خاریجی تیجارت کسیری 419 میلیارد دو‌لاردیر. ترامپین قارتچی‌لیک کیمی قیمتلندیردیگی بو کسیر امریکا-چین تیجارت محاربه‌سی‌نین ان اساس سببی‌دیر. چین-ین ساده‌جه امریکا ایقتیصادیاتی قارشی‌سینداکی آرتیق بودجه‌سی تورکیه ایقتیصادیاتی‌نین یاری‌سیندان چوخ‌دور.
بوتون دونیا امریکا -چین آراسینداکی تیجارت محاربه‌سیندن دانیشارکن، گؤروش کئچیردیگیمیز چین‌لی‌لر بونو بیر محاربه کیمی تصویر ائتمک‌دن ایمتینا ائدیرلر. ائله چوخ کسکین اولمایان سؤزلرله بو مسئله‌دن دانیشماغا اوستونلوک وئریرلر. اوباما دؤورونده امریکا طرفیندن تدبیر مقصدلی رقابت ترامپ دؤورونده ایسه محاصره ایله قارشی-قارشییا اولدوق‌لارینی دوشونورلر. بو موباریزه‌نین سرحدی باره‌ده ناراحاتدی‌لار. عدالت‌لی بیر رقابته حاضر اولدوق‌لارینی ایفاده ائدیرلر. 800 میلیارددان چوخ ایکی طرف‌لی تیجارت اولدوغونو، بو سبب‌دن بو علاقه‌لری بیتیره‌جک آددیم‌لار آتماغین چتین اولدوغونو، بو چرچیوه‌ده چین-امریکا علاقه‌لری‌نین، امریکا-ایران کیمی اولمایاجاغینی بیلدیریرلر.
چین سوپر گوج مو؟: چین‌لی صلاحیت‌لی‌لر اؤزلرینی سوپر گوج مفهومو ایله تصویر ائتمک‌دن تاکیدله ایمتینا ائدیرلر. بو، آسیا اینسانینا مخصوص بیر تواضع کارلیق دیرمی؟ یوخسا ایستراتژی دیرمی، بیلینمیر. اؤزلرینی بو مفهوم‌لارلا تصویر ائتمیرلر، اما تصویر ائدن ائله چوخ مهفوم‌دان دا ایستیفاده ائتمیرلر. دونیایا باخیش‌لارینی ایفاده ائدرکن روسیا دا داخیل هئچ بیر اؤلکه ایله متفیق اولمادیق‌لاری، اما طرفداش لاری‌نین اولدوغونو دئییرلر.
ایلگیلی‌لی خبرلر
تۆرک جمهوریتلرینین گوند‌مینده‌کی گلیشمهلر
۱ ژوئن ۲۰۲۴ تاریخینده شوشادا تۆرک دؤولتلری تشکیلاتی تحصیلدن مسئول باخانلاری ۸.جی ییغینجاغی ائدیلدی
