Süriyädä iq’tisadi krizis rejimnıñ tarqaluına säbäp bulırğa mömkin
Süriyäneñ tön’yağındağı İdlib şähärendä buşlay ipi taratılğan çaqta bik zur çiratlar cıyıla. Süriyäneñ aqça berämlege qimmäten yuğaltqan çaqta Abdul Majeed al Habib kebek watandaşlar da ğailälären köç-xäl tuydıra:
“10 balam bar. 12 sentqa dürt lavaş alam. Balalarımnıñ härberse lavaşnıñ çiregen aşıy ala. Bernärsägä dä aqçabız citmi. Su da xätta qıybat. Biş miçkä su ike dollar. Arenda yäki başqa çığımnarım öçen citärle aqçam yuq”.
Abdul Majeed al Habib Süriyä watandaşlar suğışı başlanğan 2011nçe yılda 50 Süriyä poundı 1 dollarğa turı kilä ide häm bu miqdar ber ğailäneñ ber könlek azıq-tölek ixtıyacına citä ide. Bıyıl yıl başında isä 500 Süriyä poundı 1 dollar buldı, ul çaqtan birle isä Süriyä aqça berämlege tağın da kübräk qimmäten yuğalttı.
Süriyä poundınıñ qimmäte törle urınnar arasında üzgärä, läkin xäzerge waqıtta Süriyä watandaşları ber dollar alu öçen 2000 poundqa ixtıyac toya.
Aqça qimmäteneñ töşerelüe Möxämmäd al Ahmäd kebek watandaşlarnı çarasız wazğiyättä qaldıra. Abdul Majeed kebek ul da Süriyädäge watandaşlar suğışında öylärennän kitärgä mäcbür bulğan ğailäneñ atası:
“Dollar bezne tar-mar itä. İpi bik qıybat. Ber närsägä dä aqçabız citmi. Fäqir keşelär isän qalu öçen balaların satunıñ törle yulların êzli. Çüplärdä aşamlıq êzlibez” (Möxämmäd al Ahmäd).
Süriyäneñ aqça berämlegenä bärgän krizis barı tik oppoziśiya kontrol’ itkän urınnarğa ğına täêsir itmi. Rejim kontrol’ itkän Haläp şähärendä töşerelgän sürätlärdä ikmäk öçen ozın çiratlar kürenä, biredä azıq-tölek bäyäläre dä bik artqan. Rejim kontrolendäge töbäklärdä ozaq yıllardan birle berençe tapqır protest cıyınnarı ütkärelä.
AQŞ iğ’lan itkän yaña sankśiyälär çärşämbe könne ğamälgä keräçäk.
Bu çaralarnıñ Süriyädä moñarçı bulmağan iq’tisadi krizisnı tağın da naçaraytaçağı häm inqilapçı çaqırularnı tağın ber märtäbä qabızıp cibäräçäge isäplänelä.
