Çülläşü arqasında 135 million keşe öysez qalırğa mömkin

Çülläşü qurqınıçı yul açqan problemalar häm moña qarşı alıp barılğan köräşkä iğ’tibarnı yünältü öçen 1994nçe yıldan birle här 17nçe iyün’ Berläşkän Millätlär Oyışması qararı belän "Bötendönya çülläşü häm qorılıq belän köräş köne” dip qotlana.

Bötendönya meteorologiya oyışması mäğ’lümatlärenä kürä, 1900nçı yıldan birle qorılıq arqasında 11 millionnan kübräk keşeneñ ğomere özelgän, 2 milliard keşe qorılıq arqasında zıyan kürgän.

Dön’ya külämendä ber yılda 6-8 milliard dollar zarar kiterügä säbäp bulğan qorılıqnıñ keşelek öçen iñ çığımlı tabiğıy afat buluı farazlana.

Berläşkän Millätlär Oyışması çülläşü belän köräş kileşüeneñ kürsätkeçlärenä kürä isä, böten ciröste êkosistemalarınıñ 84% qorılıq belän bäyläneşle urman yanğınnarı qurqınıçı astında tora.

Çülläşü arqasında 2045nçe yılğa qadär 135 million keşeneñ öyın taşlap kitärgä mäcbür bula alaçağı farazlana. Bötendönya bankı beldergänçä isä, qorılıq, su qıtlığı, uñdırışlılıqnıñ kimüe, diñgez däräcäseneñ kütärelüe häm çiktän tış xalıq artıqlığı kebek faktorlar arqasında 2050nçe yılğa qadär yaqınça 216 million keşeneñ küçep kitärgä mäcbür buluı ixtimal.

Här yıl yaqınça 12 million gektar cir mäydanı qorılıq häm çülläşü arqasında yuqqa çığa.

2050nçe yılğa qadär dönya xalıq sanınıñ dürttän öç öleşennän kübrägenä täêsir itüe isäplänelgän qorılıqnıñ 44% soñğı 100 yılda Afrikada yäşände.

Dön’yada soñğı 20 yılda barlıqqa kilgän 134 qorılıqnıñ 70e dä Afrikada buldı.

Latin Amerikada isä 2050nçe yılda igen-basularnıñ 50%ınıñ çülläşügä duçar buluı kötelä.