Yükäneñ nindi faydası bar?
Sälamät bulıyq 53/2023
Sälamät bulıyq 53/2023
Üzenä xas ise belän tormışıbızğa sälamätlek östäwçe yükäne döres itep qaynatıp, döres qullanıp, böten faydalı üzençäleklärennän faydalanırğa bula.
1. Yalqınsınunı azayta ala
Yükä - antioksidant üzençälekläre yuğarı bulğan üsemlek. Bu antioksidantlar arasında bigräk tä yöräk häm yöräk-qan tamırları sistemasında yalqınlanuğa qarşı êffektiv matdä dä bar. Bolar yükä çäyındä bulğan häm irekle radikallär belän köräşüçe, organizmdağı yalqınsınudan saqlawda yärdäm itüçe başqa antioksidantlar. Bu antioksidantlar yärdämendä yükä çäyı yalqınsınu säbäp bulğan xronik awırularnı buldırmasqa bulışa ala.
2. Ciñel awırtularnı kimetä ala
Yükä çäyındä awırtularnı ciñeläytügä bulışlıq itüçe matdälär bar. Bu matdälär
- Baş awırtuı,
- Muskul spazmaları,
- Buın awırtuı,
- Menstrual’ awırtularnı ciñeläytüdä bulışlıq itä ala.
3. Borçılu däräcäsen ciñeläytergä mömkin
Yükä çäyı borçılu däräcäsen kimetügä öleş kertä ala. Yükä bu ciñeläytüne şuşı räweşle täêmin itä:
• Baş miyındä nerv sisteması östendä tınıçlandıruçı êffektı bulğan ximik kislotanı imitaśiyäliy (имитацияли).
• Gormon däräcäsenä keçkenä yoğıntı (йогынты) yasarğa mömkin häm ciñeläyıp kitüne êtärä ala.
Käyıfneñ almaşıp toruı häm xronik stress probleması bulğan keşelärneñ ber stakan cılı yükä çäyı belän ciñeläyıp kitärgä mömkin, dp uylanıla.
4. Yuğarı qan basımın töşerüdä bulışlıq itä ala
Yükä çäyı qan tamırların kiñäytüdä häm qan basımın töşerüdä bulışlıq itä aluçı matdälärgä iyä.
5. Yöräk sälamätlegenä yärdäm itä ala
Êçendäge (эчендәге) aktiv komponentlar yöräk-qan tamırları sistemasınıñ yaxşıruına bulışlıq itä ala. Yöräktäge muskullarnıñ qısıluın köyläwgä yärdäm itüçe kalśiy (кальций) kanallarına täêsir itä ala.
5. Yoqı sıyfatın arttıra ala
Yükä çäyındäge üsemlek komponentları sıyfatlı häm tirän itep yoqlawıbızğa bulışlıq itä alaçaq tınıçlandıruçı üzençäleklärne kürsätä ala. Monıñ näticäsendä yoqlağannan soñ üzegezne tağın da kübräk yal itkän kebek xis itä alasız.
6. Aşqaynatu öçen faydalı bulırğa mömkin
Borınğı çorlardan birle yükä çäyı aşqazanı problemalarına qarşı qullanılğan üsemlek çäyläre arasına kerä. Yükä çäyıneñ şuşı täêsireneñ säbäpläre bolarğa tayana:
• Aşqaynatunı tınıçlandıra alaçaq cılılıqqa häm dımlıqqa iyä buluı,
• Aşqazanı problemasın ciñeläytä aluçı üzençäleklärgä iyä buluı,
• Êçäklärdäge (Эчәкләрдәге) spazmalarnı ciñeläytügä häm artıq gaz tudırğan problemalarnı ciñeläytügä bulışlıq itä alaçaq üzençäleklärgä iyä buluı.
7. Salqın tiyü simptomnarın kimetä
Tikşerenügä kürä, yükä çäyı salqın tigän balalarda qolaq infekśiyäläreneñ (инфекцияләренең) özlegü riskın azayta alu üzençäleklärgä iyä bulırğa mömkin. Yükä çäyındäge komponentlar muskullardağı kiyırenkelekne cibärä ala häm ayıruça buğaz awırtuın tınıçlandıra ala.
8. Diuretiktä bulışırğa mömkin
Yükä ağaçınıñ êçke qabığı diuretik häm tirlätüçe yoğıntılarğa iyä buluı uylanıla.
9. Böyır häm üt quığı awırularında häm śellyulitta (целлюлитта) (tireneñ häm anıñ tiräsendäge yomşaq tuqımanıñ yalqınlanuında) qullanıla.
10. Êçäk (Эчәк) awıruların däwalaw öçen awızdan häm asqı ayaqnıñ şeşüen yäki infekśiyäne (инфекцияне) (śellyulit (целлюлит) yäki aşqazanı cäräxäte (yazva) kebek) awırularnı däwalaw öçen töptän qullanırğa mömkin.
Yükäne niçek qullanırğa?
Yükä yuğarı sulış infekśiyälärendä (инфекцияләрендә) uñay öleşe arqasında bigräk tä qış aylarında qullanıla. Yuğisä yükäne qullanu öçen nindider aynı kötärgä kiräkmi. Başqa aylarda da yükäne qullanırğa däwam (дәвам) itkän oçraqta yükänen faydalarınnan tağın da kübräk faydalana alasız. Älbättä, bar närsäne qullanuda çamanı belergä kiräk, artığın qullanmasqa kiräk, yükäne qullanuda da şulay uq.
Könenä 2-4 çınayaq yükä çayın qullanu citärle.
Yükäne qullanğan çaqta hiç şikâr salmağız.
Yükäne niçek qaynatırğa?
Yükä çäyın qaynatu waqıtı bik möhim. Ozaq qaynatılıp êçelgän yükäneñ töse häm täme tağın da maturraq bulsa da, êçendäge faydalı matdälär azayıp yuq bula häm toksik (ağulı) êffekt tudıra.
Häm ruxıbıznı häm êçebezne cılıtuçı bu xuşisle çäçäkne qaynağan sunıñ êçenä salığız häm iñ küp 7-8 minut qaynatığız. 7-8 minuttan soñ yükä çäyın êçärgä bula.
Açıq urınnarda satılğan yükäne yuığız.
Yükäne qullanunıñ allergik reakśiya (реакция) riskı bar. Yökle häm imezüçe xatın-qızlar, yöräk awıruı bulğan keşelär yükä çäyın êçüdän tıyılıp torırğa tiyış. Monnan tış yükäneñ qayber darular belän reakśiyägä kerä alaçağı öçen daru qullanuçı keşelär yükä çäyın yäki yafraqların qullanır aldınnan tabipkä möräcäğät itärgä tiyış.
Avtor: Tabib Mäxmät Uçar
Tatarça podkastlar (тавыш язмаларыбыз)
