Yasalma aqılda B planı: robot kebek keşelär
Tormışnıñ qızıqlı yaqları 35/2023
Tormışnıñ qızıqlı yaqları 35/2023
Çip texnologiyası ölkäsendäge êşçänlek, östenlekläre häm potenśial’ qurqınıçlıqları
Yasalma aqılnıñ bezne iñ küp dulqınlandırğan öleşe keşe kebek robotlar, ämmä êşçänlek äle haman telängän däräcädä tügel. Fäqät adäm balası B planın ğamälgä kertte.
Tormışıbızdağı böten närsägä dä soñğı 15 - 20 yılda yasalma aqılnıñ täêsire bar.
Xäzer isä tağın da zurraq adım kön tärtibendä: keşeneñ baş miyı belän yasalma aqılnı berläşterü.
Şuşı tema belän bäyle iñ küp iğ’tibarnı cälep itüçe adımnı - İlon Masknıñ keşeneñ baş miyı belän bäyle bularaq êşläwçe şirkäte “Nueuralink” yasadı.
Şirkät 2020nçe yılnıñ berençe atnalarında baş miyı belän sanaq (kompyuter) arasında êlemtä urnaştıra alaçaq mikroçipneñ maymıllar östendä sınap qaraluın häm testnıñ uñışlı uzuın iğ’lan itte.
Testta baş miyınä totaşqan, çäçneñ dürttän ber kiñlegendäge 4 elektrod cep häm alarğa bäyle çip qullanıldı.
Uzğan avgust ayında isä işetü caylanması kebek qolaq artında kiyılgän çip urınına täñgä zurlığında bulğan häm turıdan-turı keşeneñ baş miyınenä totaşqan interfeys qullanılaçağı belderelde. Täwge sınawlar isä duñğızlarğa ütkärelde.
Keşe miyınenä robot qulı belän urnaştırılaçaq çip bu elektrod ceplär belän baş miyındäge tıyışle urınnarğa, bäyläneşle noqtalarğa totaştırılaçaq. Tıştan bernärsä dä kürenmäyäçäk.
Fäqät interfeysnıñ säwdä êşlänmäsenä äylänüe öçen waqıt bar äle. Çönki başta keşe sınawlarınıñ tämamlanuı, annan soñ Amerikan azıq-tölek häm daru departamentınnan raslaw aluı kiräk.
Böten bu tırışular närsä öçen kiräk soñ?
Çip texnologiyası ölkäsendä êşläwçe şirkätlärgä kürä, êşçänlekneñ berençe maqsatı – al’śgeymer häm parkinson kebek awırularnı buldırmaw. Fäqät qullanu ölkäse, älbättä, monıñ belän genä çiklänmäyäçäk.
Aşarğa zakaz birü öçen telefon häm sanaq kiräk. Monnan arı kiräk bulmayaçaq.
Sanaqta uyın uynarğa telisezme? Pul’tnı häm djoystiknı ırğıtığız.
Xat yazu öçen sezgä xätta klaviatura da qullanırğa kiräk bulmayaçaq.
İlon Mask fikerençä, böten bolarnı baş miyınenä urnaştırılğan aqıllı beläzekkä oxşağan çip başqaraçaq.
Ä menä keşelärgä yärdäm itüçe häm alarnı super geroyğa äyländergän şuşı texnologiya bu qadär qurqınıçsız bulaçaqmı soñ?
Texnologiya yazuçılarına kürä, yuq. Bu uñaylıq bik qıymmätkä töşäçäk.
Baş miyınnäreneñ xaker höcümenä duçar buluı riskı
Qullanılğan implantatlar baş miyı belän sanaq arasındağı êlemtäne “bluetooth” yulı belän urnaştıraçaq.
Läkin bu wazğıyät kiber iminlek riskın betermi. Çönki implantatlarnıñ yöklänüe häm yañartıluı kesä telefonı quşımtaları belän başqarılaçaq.
Kiber qurqınıçsızlıq belgeçlärenä kürä, bu xäl implantat qullanuçı aqıllarnı kiber xakerlarğa qarşı yaqlawsız qaldıru qurqınıçın tudıra.
Bu wazğıyät kesä telefonı yäki bank xisaplarınıñ xakerlanuınnan tağın da zurraq risklarğa iyä bulırğa mömkin.
Çönki ixtimal xaker höcüme xäterne, baş miyı sälätlären häm xatirälärne sörtü yäki alarnı almaştıru öçen qullanılırğa mömkin.
TRT Xäbär
