Taşköprü sarımsağı
Bolarnı beläsezme? 25/2023
Bolarnı beläsezme? 25/2023
Dön’yanıñ iñ yaxşı sarımsağınıñ Türkiyädä üsüen beläsezme?
İse arqasında qayberäwlär bik älläni yaratmağan sarımsaq aşamlıqlarğa östägän täm-läzzäte belän şaqtıy aş-sunıñ waz kiçelmäs öleşe. Ğasırlar däwamında häm tabınnarnıñ waz kiçelmäs täm-läzzäte bularaq häm dä törle xastalıqlarnıñ şifası bularaq qullanıla. Türkiyäneñ Kastamonu vilayätenä bäyle Taşköprü ilçäsendä (rayonında) citeşkän häm töbäk xalqınıñ aq altın dip bäyälägän Taşköprü (Taş küpere) sarımsağı isä sıyfatı yağınnan dönyanıñ iñ yaxşı sarımsağı bularaq qabul itelä.
Bik zur bulmağan tigez häm standart baş zurlığındağı sarımsaqlarnıñ tulı häm nıq buluı häm bozılmıyça ozaq waqıt buyı bozılmıyça saqlana aluı - Taşköprü sarımsağınıñ iñ möhim üzençälege. Tufraqtan çıqqannan soñ açıq hawada sigez ay buyı yaña kebek saqlana alınğan berdänber sarımsaq töre. İse ütken häm başqa sarımsaqlarğa qarağanda tağın da açı. Mediśina yağınnan da iñ qıymmätle sarımsaq.
Taşköprü sarımsağınıñ sostavı mineral’ matdälär häm vitamin cähätennän bik bay. Manganeś, B1, B6, C (ś) vitaminnarı, kalśiy, fosfor, baqır belän bergä timer, kükert häm aromat yağınnan iñ yuğarı qıymmätlärgä iyä bulğan Taşköprü sarımsağına möhim antioksidant bulğan selen küläme yağınnan da tiñnär yuq. Yaman şeşne totqarlawçı häm risk azaytuçı matdä bulğan selen Taşköprü sarımsağınnan qala başqa sarımsaqlarda yuq diyärlek däräcädä äz. Qısırlıq (balağa uza almaw), qısqa buy, çäç qoyılu kebek awırularğa qarşı faydası bulğan bu sarımsaq qayber bakteriyälärgä häm viruslarğa qarşı da täêsirle, êffektiv. Êçendäge matdälärneñ şuşı üzençälekläre arqasında daru sänäğäte dä şuşı sarımsaqnı yış qullana.
Taşköprü sarımsağınıñ faydaları arasında immunitet sistemasın nığıtuçı, gipertoniya (yuğarı qan basımı) häm qandağı xolesterin külämen azaytuçı yoğıntıların äytep uzarğa bula. **Ayıruça qan äyläneşen köyläp cayğa sala, arterioskleroz belän okklyuziyädän saqlıy, qandağı şikär däräcäsen balanslıy, şikâr külämen tigezli, appetitnı arttıra, aş señderüne ciñeläytä. Aşqazanın häm êçäklärne dezinfekśiyäläp, zararlı bakteriyälärne yuq itä. Sulış alu yullarındağı awırular (traxeal’ xastalıqlar) häm bronxit bulğan çaqta yaxşı bula. Böyırlärneñ döres êşläwenä yärdäm itä. Yaralarnı häm çuannarnı däwalıy. Sarımsaqnıñ şuşı faydaların qullana alu öçen könenä 2-3 teş sarımsaq aşarğa kiräk. Fäqät tübän qan basımı probleması bulğan keşelärneñ sarımsaqnı iğ’tibarlı qullanuı kiñäş itelä.
