İran tışqı êşlär ministrınıñ Azärbaycanğa säfäre

22nçe dekabr’ könne Azärbaycan ilbaşı İlham Aliyev İran tışqı êşlär ministrı Xösäyen Ämir Abdullaxiyannı qabul itte. Söyläşüdä ike yaqlı mönäsäbätlärne nığıtunı däwam itterüneñ ähämiyäte assızıqlandı. Abdullaxiyan Qarabaxnıñ qotqarıluı belän Azärbaycan xalqın täbrik itte. Soñınnan İran ministrı Azärbaycanlı xezmättäşe Ceyxun Bayramov belän küreşep söyläşte. Ministrlar üzara söyläşü ütkärgännän soñ matbuğat oçraşuı oyıştırdı. Matbuğat oçraşuında ike il arasında qudırıluçı Törekmänstan tabiğıy gazınıñ İran aşa Azärbaycanğa êksportı, Xüdaferin häm Qız nığıtmasında gidroêlektr stanŝiya tözeleşläre, Astaraçay küpere tözeleşe, İran-Azärbaycan-Rusiyä transport koridorı, Neftçalda tözeläçäk urtaq avtomobil’ êşxanäse h.b. proyektlar xaqında mäğlümat birelde. Ministrlar 3+3 Regional’ platformasın xuplawların qabatladı. Abdullaxiyan Qarabaxnıñ tözekländerelüendä İranlı şirkätlärneñ urın alırğa äzer buluın, ileneñ iñ yaqın dustınıñ Azärbaycan buluın citkerde.

İran tışqı êşlär minisrı töbäktäge problemalarnı töbäk illäreneñ çişüe zarurlığın, bu bäyläneştä Azärbaycan, İran, Rusiyä häm Törkiyä 4 yaqlı xezmättäşlegen xuplawların açıqladı. Abdullaxiyan Baqıda Azärbaycannıñ Mäcles başlığı Saxibä Gafarova häm prem’yer-ministr yärdämçese Şaxin Mustafayev belän dä küreşte. Şaxin Mustafayev monnan alda İranğa barıp, ber törkem söyläşülär ütkärgän ide.

2021nçe yılda Azärbaycan-İran mönäsäbätläre sikeltäle yuldan uzdı. Yıl başında İrannıñ êlekke tışqı êşlär ministrı Cawat Zarif 3+3 Regional’ Platformada iseme uzğan illärgä säfär yasadı. Annarı transport häm iminlek ölkälärendäge Azärbaycannıñ adımnarın qabul itä almağan Tähran citäkçelege Baqığa qarşı ğayepläw häm yanawlar belän çıqtı. Şunıñ öçen közen ike yaqlı mönäsäbätlär suındı. Azärbaycan belän mönäsäbätlärne bozsa, Kön’yaq Qavqazda nigez yuğaltaçağın añlağan İran qabat diplomatiyağa östenlek birä başladı. İran tışqı êşlär ministrı Azärbaycanğa kitkänçe rus, ärmän häm törek wazıyfadaşları belän dä küreşte.

Azärbaycan häm İran ilbaşları Aşxabadtağı İqtisadi xezmättäşlek oyışması oçraşuında küreşep, ber törkem urtaq proyektlarnıñ çınğa aşırıluı mäs’äläsendä kileştelär. Mäsälän, Törekmänstan tabiğıy gazınıñ Azärbaycanğa êksportı mäs’äläsendä öç yaqlı kileşü tözelep, êşçänleklär başlatıldı. Dekabr’ ayında Azärbaycan däwlätenä bäyle neft’ häm tabiğıy gaz şirkäte wäkillege Tähranğa barıp, İrannıñ Neft’ ministrı Cawat Oci belän küreşte.

Kön’yaq Qavqazdağı köç tigezlekläreneñ Qarabax suğışınnan soñ üzgärüen İran bik yaxşı añlıy. İran Zengezur koridorı açılsa, Ärmänstan belän bäyläneşeneñ özelä alınaçağın, Könçığış-Könbatış transportı ölkäsendä üz xaläten yuğalta alaçağın uylıy. Şunıñ öçen İranlı citäkçelär Qara diñgezne Farsı qultığına totaştıraçaq yaña koridor açunı Ärmänstan häm Gruziyağa täqdim itä.

Regional’ problemalarnıñ töbäk illäre tarafınnan çişelüe zarurlığın härwaqıt äytep kilüçe İrannıñ Törkiyäneñ Kön’yaq Qavqazdağı awırlığınıñ artuınnan tınıçsız buluı kiräkmi. Kön’yaq Qavqazda tınıçlıq häm totrıqlılıq Änkara-Mäskäw-Tähran liniyasendä diplomatiyaneñ ciñügä ireşüe belän mömkin. Qısqası İran tışqı êşlär ministrınıñ Baqığa säfre ike yaqlı mönäsäbätlärneñ cayğa salınuı häm regional’ xezmättäşlek cähatennän urınlı buldı.