"Ciñgändä alman, ciñelgändä möhacir buldım”

Awrupada rasaçılıq häm islamofobiya könnän kön arta bara. Bu isä Germaniyada da bik açıq çağıla. Rasaçılıq häm islamofobiya normal’ xälgä äwerelä başlağan Germaniyadağı Mäsut Özil cäncalı häm anıñ Germaniya cıyılma futbol komandasınnan kitüe rasaçılıq häm islamofobiyanıñ küpme däräcädä alğa kütüen çağıldıruçı möhim waqıyğa ide.

      Säyӓsӓt, iq’tisad hӓm ictimaği tikşerenülӓr waqıfı SETA tikşerenüçese, yazuçı Can Acunnıň mӓs’ӓlӓ belӓn bӓyle añlatmasın tӓq’dim itӓbez.

Germaniya cıyılma komandasınıñ çığışı belän törek bulğan futbolçısı Mäsut Özilneñ Törkiyä ilbaşı Räcäp Tayyip Ärdoğannıñ Angliya säfäre waqıtında bergä räsemgä töşüe alman mediası häm Germaniyadağı säyäsätçelär tarafınnan cämğiyät’tä Dönya kuboğınnan êlek olı krizisqa äwerelderelde. Nigezdä 2010 nçı yıldan birle här mömkinlektä küreşkän häm räsemgä töşkän Özil Törkiyä ilbaşı Räcäp Tayyip Ärdoğan belän bäyle räweştä maqsat itep alındı häm rasaçı höcümnärgä duçar buldı.

Germaniya cıyılma komandası yoldızı Mäsut Özil ıruğçı mısqıllawlar häm  yanawlar işette. Özil bolarğa qarata tawış-tınsız qalsa da Germaniya futbol federaśiyäse başlığı Reynxard Grindelneñ taläbeneñ kiresenä ilbaşı Räcäp Tayyip Ärdoğan belän töşkän fotoräsem öçen ğafu ütenmäde.

Germaniya cıyılma komandasınıñ Dönya kubogında töşep qaluınnan soñ Germaniya media oyışmalarınıñ bu xaqtağı xäbärne Mäsut Özilneñ räseme belän birüläre häm Germaniya futbol federaśiyäse başlığı Reynxard Grindelneñ

komandanıñ Dönya kubogınnan töşep qaluınnan Mäsut Özilne cawaplı itep kürsätüe soñğı noqtağa citkergän waqıyğalar buldı.Mäsut Özil Törkiyä ilbaşı Räcäp Tayyip Ärdoğan belän räsemgä töşkänçe dä ömrä säfäre räsemnäre arqasında  islamofobik höcümnär häm mısqıllawlarğa duçar buldı.

 Mäsut Özil tınlığın bozıp öç öleştän torğan manifest äzerläde. Anıñ zur qıyulıq belän twitter aşa ingliz telendä dönya kürgän manifestı Germaniyadağı rasaçılıq häm islamofobiyanıñ däräcäsen bik açıq kürsätä. “Ciñgändä alman, ciñelgändä möhacir buldım” diyelä anda. Mäsut Özil bu manifestı belän futbolnıñ Möxämmäd Alise buldı. Germaniya häm ayıruça Germaniya futbol federaśiyäsen kisken räweştä tänqit’lägän Mäsut Özil Germaniyada yäşäwçe töreklär häm möselman azçılıqnıñ da tawışların citkerüçe buldı.

Futbolçı manifestında Germaniyadağı rasaçlıqqa ,ıruğçı totışqa iğ’tibarnı yünältte.Yörägeneñ Törkiyä öçen dä, Germaniya öçen dä aşqınıp tibüen assızıqladı. Mäsut Özilneñ Törkiyä ilbaşı Räcäp Tayyip Ärdoğan belän räsemgä töşüen yaqlawı häm Germaniya öçen zur uñışlarğa ireşüenä qaramastan ıruğçı höcümnärgä duçar buluın açıq räweştä belderüe nigezdä Germaniyada yäşäwçe töreklärneñ töşençälären häm xis-toyğıların da çağıldırdı. Germaniyada yäşäwçe törek çığışlı watandaşlar sośial’ mediada Mäsut Özilne qaharman kebek qotladı.

Özilneñ manifestı Germaniyadağı töreklär häm möselmannarnıñ tawışı bulıp alarnıñ uy-fikerläre häm töşençälären çağıldırğan bulsa da ,nigä ber başqa  futbolçınıñ häm nigä ber xalıq ışanıçlısınıñ törek häm möselman azçılığının töşençä häm toyğıların çağıldırmawı sorawı iğ’tibarnı cälep itä. Germaniya parlamentındağı törek çığışlı xalıq ışanıçlılarınıñ häm Germaniyadağı säyäsi partiyälärneñ törek häm möselman azçılığın wäkillek itä almawı häm alarnıñ därtlärenä därman bulmawı Germaniya öçen zur problema. Germaniyada rasaçılıq häm islamofobiya könnän kön arta barğanda ildäge töreklär häm möselmannarnı wäkillek itüçe ber genä xalıq ışanıçlısı yuq.

Germaniyadağı bu qarşılıq ildä yäşäwçe töreklär häm möselmannarnıñ xoquqların saqlaw häm alarğa ışanıç birü öçen Törkiyäneñ Germaniyada tağın da täêsirle häm aktiv säyäsät alıp baruı kiräk. Törkiyäneñ alman cämğiyäte êçendä barlığın xis itterüe,Germaniyadağı töreklär häm möselmannar öçen köräşüe alarğa qıyulıq östäyäçäk häm çınbarlıqlarnı qurıqmıyça äytä ala torğan yaña Mäsut Özillär bulaçaq. Törkiyä Germaniyada aktiv säyäsät alıp barmağan oçraqta ildäge töreklär häm möselmannar könnän kön arta baruçı rasaçılıq häm islamofobiyağa duçar bulaçaq.