Saturn iyärçenendä yäşäw öçen kiräk bulğan fosfor tabılğan

“The New York Times” xäbär itüençä, Berlin Free universitetınnan planetolog Frank Postberg tarafınnan alıp barılğan tikşerenüdä Ênśeladta yäşäw öçen kiräkle soñğı êlementnıñ açışı yasalğan.

NASA Amerikan milli aviaśiya häm ğaläm departamentınıñ Saturn küzätü qorabı “Kassini”neñ 2017nçe yılda cıyğan kürsätkeçlärgä nigezlängän tikşerenü boz belän qaplanğan iyärçenneñ astındağı taşlı cirdä urnaşqan okeanda fosfatnıñ buluı bilgelände. Fosfat quşılmasındağı fosfor êlementı “DNK”nıñ strukturasında bar.

İyärçendä êlegräk tä uglerod, vodorod, azot, kislorod häm kükert tabılğan ide.

Fosfornıñ tabıluı belän Ênśeladnıñ yäşäw öçen kiräkle böten êlementlarğa iyä buluı, iyärçenneñ cir şarınnan tış yäşäw öçen “iñ ideal’” urın bulu ixtimalın arttırdı.

Monnan aldağı tikşerenülär fosfornıñ cir şarındağılarnıñ tışındağı okeannarda siräk bulğanı öçen qoyaş sistemasınıñ yäki galaktikanıñ başqa urınnarında tormışnıñ bula almawın alğa sörgän ide.

Tikşerenüneñ näticäläre "Nature" isemle fänni jurnalda basıldı.

Fosfor – keşe söyäkläreneñ häm teşläreneñ küpçelek öleşen täşkil itüçe, ğalämdäge iñ siräk bio-töp komponent.

Ber ük waqıtta küzänäkneñ töp ênergiya öleşe ATPneñ komponentı bulğan fosfor protein citeşterüdä qatnaşa.

Üsemleklärneñ üseşe öçen yaraşlı miqdarlarda buluı kiräkle tuqlanu matdäläreneñ arasında ugledor häm azot belän bergä fosfor da bar.