Xirosima hm Nagasakidağı qurqınıç şartlawlarğa - 74 yıl

Amerikanıñ Yaponiyädäge 2 şähärgä atom bombası cibärüenä 74 yıl. İkençe Bötendön’ya suğışınıñ Tın okean bäreleşläre barğan waqıtta AQŞ 6nçı avgustta Xirosima, 9nçı avgustta Nagasakinı bombaladı.

1945nçe yılnıñ iyülendä Angliyä, Qıtay häm AQŞ Yaponiyäne birelergä çaqırdı. Ul isä şartsız räweştä täslim bulmayacağın belderde.

Avgust başında Yaponiyä ittifaq frontına “kileşüle solıx” täq’dime yasadı, ämma anı qabul itmädelär. Şunnan soñ Xirosima belän Nagasakinı cir belän ber itkän höcümnär buldı.

Yaqınça 13 meñ TNT (tri-nitrotoluol) köçendäge uran qatnaşındağı bomba Śel’siy buyınça 3 meñ gradus cılılıq barlıqqa kiterep Xirosimanıñ 70%ın yuqqa çığara. Şartlağan urınında 1kilometr yarım cir tip-tigez bulıp qala. Ul berençe êtapta 80 meñ häm 1945nçe yılnıñ axırına qadär 140 meñ keşeneñ ülemenä kiterde.

Bombalawda yaralanğan bik küp sandağı keşe mediśina yärdäme almıyça ülep kitä. Şähärgä yärdäm iltergä baruçılar da bombadan soñ barlıqqa kilgän radioaktiv yañğır täêsirendä hälaq bula.

Nagasakidağı bomba isä 22 meñ TNT köçendä bula. Anıñ cimerü quäten şähärne äyländerep alğan tawlar çikli. Nagasakida täwge êtapta 70 meñläp keşe ülä. Şähärneñ yartısı yuqqa çığa.

Ul çorda ilneñ imperatorı Miçinomiya Xiroxito 15nçe avgustta, suğışnı däwam itüneñ yapon xalqın bötenläy beteräçägen äytep, şartsız birelülären belderä.

Xirosimanıñ xärbi bazalar, ä Nagasakinıñ awır sänäğat’ oyışmaları arqasında höcümgä duçar buluı bilgele.

Älege waqıyğalardan soñ 74 yıl ütüenä qaramastan AQŞnıñ suğışqa noqta quyu öçen nigä näq’ menä atom-töş bombası şartlatu yulın saylawı haman añlaşılıp betmi.

Amerikalılar ülüçe sanın 117 meñ, yaponnar isä yartı millionğa yaqın bularaq belderä. Atom-töş şartlawın kiçerüçelärgä xibakuşa iseme birelä. Alarnıñ kübese qurqınıç yaralardan can birä.