آخرین روز مهلت پاکستان به مهاجران غیرقانونی، هزاران افغان را نسبت به آینده خود در هراس قرار داده است

دیده‌بان حقوق بشر امروز سه‌شنبه 31 اکتبر 2023 در آخرین روز مهلت پاکستان به مهاجران غیرقانونی افغان طی گزارشی اعلام کرد: «دولت پاکستان از تهدید، سوء‌استفاده و بازداشت برای وادار کردن پناهجویان افغان فاقد وضعیت قانونی برای بازگشت به افغانستان یا مواجهه با اخراج تا اول نوامبر 2023 استفاده می‌کند. در حالی که بسیاری از افغان‌هایی که در معرض خطر اخراج هستند، در انتظار اسکان مجدد به ایالات متحده، انگلستان، آلمان و کانادا هستند».

فرشته عباسی، پژوهشگر افغانستان در دیده‌بان حقوق بشر، گفت: «مهلت اعلام شده پاکستان برای بازگشت افغان ها منجر به بازداشت، ضرب و شتم و اخاذی شده است و هزاران افغان را نسبت به آینده خود در هراس قرار داده است. وضعیت در افغانستان برای بسیاری از کسانی که فرار کرده‌اند همچنان خطرناک است و اخراج آنها را در معرض خطرات امنیتی قابل توجهی از جمله تهدید برای زندگی و رفاه آنها قرار خواهد داد».

خالق عطیفی، یک پناهجوی افغان در اسلام‌آباد که به عنوان یک روزنامه نگار ورزشی در کابل کار کرده بود و در دسامبر 2021 گریخت، به دیده بان حقوق بشر گفت: از زمان اعلام این خبر، حتی افغان‌هایی که در کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد ثبت نام کرده‌اند نیز از این امر مصون نیستند. بازداشت یا تبعید می‌شوند.

او گفت: «در همه جا ایست بازرسی پلیس وجود دارد. حتی اگر ویزای معتبری داشته باشید، باز هم به اداره پلیس منتقل خواهید شد و در بیشتر موارد برای آزاد شدن باید رشوه بدهید. در بیشتر موارد، پناهجویان افغان مجبور بودند بین 10 هزار تا 40 هزار روپیه پاکستانی (36 تا 144 دلار آمریکا) به پلیس پاکستان رشوه بپردازند».

زرمینه رفیعی، فعال حقوق زنان که با جمعیت هلال احمر افغانستان در کشورش همکاری می‌کرد، از آسیب‌های روحی و روانی مهاجران افغان مقیم پاکستان که با احتمال اخراج مواجه هستند، توضیح داد و گفت: «بیشتر دوره‌ها و فرصت‌ها برای پناهجویان افغان، به‌ویژه کودکان، در حال بسته شدن است و مردم نمی‌توانند آزادانه از ترس اخراج خرید کنند. ما نمی‌توانیم بخوابیم، زیرا شنیده‌ایم که پلیس در طول شب به خانه‌ها حمله می‌کند و مدارک می‌خواهد.»

نذیر احمدی که با پروژه‌های ناتو در افغانستان کار کرده و در 18 ماه گذشته در پاکستان بوده است، گفت: «من در آنجا چیزی ندارم. من همه چیز را از دست داده ام. اگر به افغانستان برگردم، هیچ تضمینی برای زنده ماندن من وجود ندارد.»

بسیاری از افغان‌هایی که پس از تسلط طالبان در آگوست 2021 وارد پاکستان شده‌اند، تشویق شده‌اند برای برنامه‌های اسکان مجدد در کشورهای مختلف از جمله ایالات متحده، انگلستان، کانادا و آلمان درخواست دهند، اما با ویزای پاکستان منقضی شده و اسکان طولانی مدت در وضعیت بلاتکلیفی قرار گرفته‌اند. فرآیندهایی که آنها را در برابر بازداشت و اخراج آسیب پذیر می‌کند.

کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل در 27 اکتبر بیانیه‌ای صادر کرد که در آن نگرانی‌ها در مورد طرح اخراج را مطرح کرد و خواستار حمایت از پناهجویان افغان در پاکستان شد. از زمانی که پاکستان سیاست اخراج خود را در 3 اکتبر اعلام کرد، تعداد افغان هایی که پاکستان را ترک کرده‌اند، به شمول کسانی که ثبت نام کرده‌اند، افزایش یافته است. تا 15 اکتبر، حدود 60 هزار نفر از زمان اعلام این خبر پاکستان را ترک کرده‌اند.

به گفته کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل و سازمان بین‌المللی مهاجرت، «حدود 87 درصد از آنها ترس از دستگیری در پاکستان را دلیل بازگشت خود عنوان کردند. این اخراج‌ها ناقض تعهدات پاکستان به عنوان عضو کنوانسیون سازمان ملل متحد علیه شکنجه و بر اساس اصل حقوق بین‌الملل است».

وزارت کشور پاکستان در 3 اکتبر اعلام کرد که همه مهاجرانی که بدون وضعیت قانونی در پاکستان زندگی می کنند، 28 روز فرصت دارند تا داوطلبانه کشور را ترک کنند و در غیر این صورت با اخراج مواجه خواهند شد. درخواست‌های گسترده مقامات پاکستانی برای اخراج دسته‌جمعی باعث افزایش خشونت پلیس علیه افغان‌ها از جمله آزار و اذیت، حمله و بازداشت خودسرانه شده است.