میزبانی تاجیکستان از دو نشست مهم با محوریت تقویت همگرایی منطقه‌ای

پس از استقلال کشورهای آسیای مرکزی از اتحاد جماهیر شوروی که بیش از سی سال می‌گذرد، این منطقه همواره میدان رقابت قدرت‌های بزرگ بوده و در سال‌های اخیر با ابتکار سران این کشورها و روند همگرایی منطقه‌ای بیشتر مورد توجه قرار گرفته و تقویت شده است.

جمهوری تاجیکستان طی ماه سپتامبر 2023 از چندین دیدار و نشست‌ها در سطح وزرا و سران کشورهای آسیای میانه با محوریت تقویت همگرایی منطقه‌ای و ثبات امنیت در این منطقه میزبانی کرد.

در این راستا، رهبران کشورهای آسیای میانه در قالب «پنجمین نشست مشورتی سران کشورهای آسیای مرکزی» و «نشست سران کشورهای موسس صندوق بین‌المللی نجات دریای آرال» در شهر دوشنبه، پایتخت تاجیکستان دور هم آمدند.

- پنجمین نشست مشورتی سران کشورهای آسیای مرکزی با محوریت همگرایی منطقه‌ای

پنجمین نشست مشورتی سران کشورهای آسیای مرکزی روز 14 سپتامبر به ریاست امامعلی رحمان، رئیس جمهور تاجیکستان در قصر «ملت» شهر دوشنبه با حضور قاسم جمرت توکایف رئیس جمهور قزاقستان، صدیر جباروف رئیس جمهور قرقیزستان، سردار بردی‌محمداف رئیس جمهور ترکمستان، شوکت میرضیایف رئیس جمهور ازبکستان برگزار شد. الهام علی‌اف، رئیس جمهور آذربایجان مهمان ویژه این نشست بود.

این نشست نشان دهنده اراده قوی سیاسی کشورها برای تقویت همکاری‌های دوجانبه و منطقه‌ای است. در همین راستا، رئیس جمهور تاجیکستان در این نشست با اشاره به تلاش‌‌های مشترک کشورهای منطقه تاکید کرد که آسیای مرکزی در حال تبدیل شدن به منطقه‌ای برای همکاری‌های دوجانبه سودمند است. وی این جلسات مشورتی را یک گفتگوی باز، سازنده و همچنین برای یافتن راه حل برای مشکلات مشترک منطقه عنوان کرد.

در حاشیه این نشست مشورتی نیز حدود پنجاه برنامه و نشست با شرکت نمایندگان کشورهای منطقه برگزار شد. امامعلی رحمان، هدف از برگزاری این نشست‌ها را تقویت فضای جدید اعتماد، دوستی و همکاری در آسیای میانه دانست. وی همچنین با اشاره به وضع سیاسی جهان تاکید کرد که مسائل تضمین ثبات منطقه‌ای در مرکز توجه دائمی کشورهای منطقه قرار دارد و در چنین شرایطی باید همکاری کنیم.

رحمان توجه سران کشورهای آسیای مرکزی را به موضوعات همکاری برای گسترش بیشتر روابط تجاری و اقتصادی، آماده کردن برنامه‌های همکاری در زمینه‌های کشاورزی، صنعتی و معرفی فن آوری‌های جدید، اجرای پروژه‌های بزرگ حمل و نقل و زیربنایی، استفاده موثر از منابع انرژی آبی، همکاری‌ها در حوزه‌های فرهنگی و بشردوستانه، برای تامین امنیت در فضای اطلاعات آسیای مرکزی، ایجاد انجمن رسانه‌های گروهی کشورهای آسیای مرکزی جلب کرد.

- نجات دریای آرال، محور نشست سران کشورهای موسس صندوق بین‌المللی نجات این دریاچه

نشست شورای سران کشورهای موسس صندوق بین‌المللی نجات دریای آرال، که در 4 ژانویه سال 1993 بر اساس تصمیم سران کشورهای آسیای مرکزی در شهر تاشکند تأسیس شد و هدف آن بهبود وضعیت اجتماعی-اقتصادی و اکولوژیکی حوزه دریای آرال است، روز 15 سپتامبر به میزبانی امامعلی رحمان، رئیس جمهور تاجیکستان در شهر دوشنبه برگزار شد.

تاجیکستان در نوامبر سال 2019 در دومین نشست مشورتی سران کشورهای آسیای مرکزی در شهر تاشکند، برای مدت سه سال ریاست صندوق بین المللی نجات دریای آرال را بر عهده گرفت.

نشست شورای سران کشورهای موسس صندوق بین‌المللی نجات دریای آرال به میزبانی امامعلی رحمان، رئیس جمهور تاجیکستان برگزار شد و قاسم جومارت توکایف رئیس جمهور قزاقستان، سردار بردی‌محمداف رئیس جمهور ترکمنستان، شوکت میرضیایف رئیس جمهور ازبکستان، عادل‌بیک قاسیم‌علی‌اف معاون اول کابینه وزیران جمهوری قرقیزستان و کاخا ایمنادزه نماینده ویژه دبیرکل و رئیس مرکز منطقه‌ای دیپلماسی پیشگیرانه سازمان ملل متحد شرکت کردند.

رئیس جمهور تاجیکستان در این نشست با اشاره به اینکه تاجیکستان در مدت تصدی این بنیاد تمام تلاش خود را برای افزایش شهرت و تقویت همکاری‌های منطقه‌ای در چارچوب آن به کار برده است، بر نقش مهم این بنیاد در توسعه روابط بین کشورها و اهمیت تصمیمات اتخاذ شده برای تقویت همکاری بین کشورهای منطقه در حل مسائل مبرم مدیریت آب و مشکلات زیست محیطی تاکید کرد.

در پایان این نشست، مصوبه‌های شورای سران کشورهای موسس صندوق بین المللی نجات دریای آرال و همچنین بیانیه دوشنبه امضا شد.

- نشست وزرای امور خارجه پنج کشور آسیا مرکزی

پیش از برگزاری این دو نشست مهم، وزرای امور خارجه پنج کشور آسیای میانه روز 13 سپتامبر در شهر دوشنبه گرد هم آمدند و پیش‌نویس بیانیه‌های مشترک و فهرست اسناد نهایی اجلاس سران را مورد بررسی قرار دادند.

آنها در حاشیه پنجمین نشست مشورتی سران کشورهای آسیای میانه، دو سند جدید «موافقتنامه تقویت هماهنگی حمل و نقل زمینی در آسیای مرکزی» و «موافقتنامه بین جمهوری قزاقستان، جمهوری قرقیزستان، جمهوری تاجیکستان، ترکمنستان و جمهوری ازبکستان در مورد جهت گیری های کلی سیاست جوانان» را امضا کردند.

- همایش اقتصادی با موضوع «اقتصاد دیجیتال، تجارت دیجیتال و نوآوری»

همچنین در چارچوب پنجمین نشست مشورتی سران کشورهای آسیای مرکزی و نشست شورای سران کشورهای موسس صندوق بین المللی نجات دریای آرال همایش اقتصادی کشورهای آسیای مرکزی با موضوع «اقتصاد دیجیتال، تجارت دیجیتال و نوآوری» و با شرکت وزیر توسعه اقتصادی و تجارت تاجیکستان، وزیر اقتصاد ملی قزاقستان، وزیر دارایی و اقتصاد ترکمنستان و وزیر نوآوری، صنایع و تجارت ازبکستان در شهر دوشنبه برگزار شد.

- همکاری در زمینه راه و ترابری در آسیای مرکزی

وزرای حمل و نقل کشورهای آسیای مرکزی در حاشیه پنجمین نشست مشورتی سران کشورهای آسیای مرکزی و اجلاس شورای سران کشورهای موسس صندوق بین المللی نجات دریای آرال، در شهر دوشنبه گردهم آمدند و مسایل مربوط به تقویت همکاری منطقه‌ای در زمینه حمل و نقل را مورد بحث و بررسی قرار دادند.

همچنین سران کشورهای آسیای مرکزی در چارچوب پنجمین نشست مشورتی در شهر دوشنبه سند همکاری «تقویت روابط حمل و نقل زمینی در آسیای مرکزی» را امضا کردند. هدف از این توافقنامه تقویت همکاری‌های پایدار در منطقه آسیای مرکزی در زمینه حمل و نقل و لجستیک و ایجاد شرایط مساعد برای توسعه حمل و نقل بین المللی از طریق حمل و نقل زمینی در منطقه آسیای مرکزی، افزایش کارایی و شکل گیری کریدورهای بین المللی جدید از جمله کریدورهای چندوجهی عنوان شده است.