افغانستان؛ کشوری که زنان آن حق ادامه تحصیل ندارند

دو سال پس از آنکه اداره طالبان در افغانستان دختران را از تحصیل بالاتر از کلاس ششم منع کرد، افغانستان تنها کشور به شمار می‌رود که محدودیت‌هایی برای تحصیل زنان دارد. اکنون حقوق زنان و کودکان افغان در دستور کار مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک قرار دارد.

آژانس کودکان سازمان ملل اگرچه تخمین می‌زند 5 میلیون دختر قبل از تسلط طالبان به دلیل کمبود امکانات و دلایل دیگر از تحصیل بازمانده بودند، اعلام کرد که بیش از یک میلیون دختر تحت تأثیر این ممنوعیت قرار دارند.

این ممنوعیت باعث محکومیت جهانی شد و همچنان بزرگترین مانع برای به رسمیت شناختن حاکمان بالفعل افغانستان است. اما طالبان پا را فراتر گذاشتند و زنان و دختران را از تحصیلات عالی، فضاهای عمومی مانند پارک‌ها و بیشتر مشاغل محروم کردند.

مقامات طالبان، تحصیل دختران را با استدلال اینکه «با قوانین اسلامی یا شریعت مطابقت ندارد»، پس از کلاس ششم متوقف کرده و طی دو سال گذشته، هیچ نشانه‌ای از پیشرفت در ایجاد شرایطی که به گفته آن‌ها برای بازگشت دختران به کلاس لازم است، نشان نداده‌اند.

حسن عباس، کارشناس منطقه‌ای در مصاحبه با آسوشیتد پرس گفت: «دیدگاه طالبان در مورد آموزش دختران تا حدی از یک مکتب خاص از اندیشه اسلامی قرن نوزدهم و تا حدودی از مناطق روستایی که قبیله‌گرایی در آن ریشه‌دار است، سرچشمه می‌گیرد. رهبری طالبان معتقد است که زنان نباید در هیچ چیز اجتماعی یا عمومی شرکت کنند و به ویژه باید از آموزش دور نگه داشته شوند».

عباس تاکید کرد: «در میان روحانیون خارج از افغانستان اتفاق نظر وجود دارد که اسلام بر آموزش زنان و مردان تاکید یکسان دارد. طالبان هیچ مبنای یا مدرکی برای ادعای خلاف آن ندارند. اما درخواست‌های کشورها و گروه‌ها، مانند سازمان همکاری اسلامی، نتوانسته طالبان را تحت تأثیر قرار دهد».

سید اکبر آغا، فرمانده پیشین خط مقدم طالبان نیز با اشاره به اینکه این گروه از زمانی که در ماه اوت 2021 وارد کابل شدند، از یک نظام اسلامی حمایت کردند، تاکید کرد: «در حال حاضر هیچ نظام اسلامی دیگری در جهان وجود ندارد که تحصیل زنان ممنوع باشد. تلاش جامعه جهانی برای از سرگیری آموزش برای دختران در افغانستان ادامه دارد».

در همین حال، رزا اوتونبایوا، نماینده ویژه آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد و رئیس دفتر نمایندگی این نهاد در افغانستان هم گفت که «یکی از تأثیرات آشکار ممنوعیت تحصیل، عدم آموزش متخصصان مشتاق مراقبت‌های بهداشتی است. در یک جامعه کاملاً تفکیک جنسیتی، اگر هیچ متخصص زن برای درمان آنها وجود نداشته باشد، زنان افغان چگونه می‌توانند از ابتدایی‌ترین خدمات مراقبت‌های بهداشتی برخوردار شوند».

گفتنی است، افغانستان اقتصاد از هم پاشیده‌ای دارد و درآمد مردم در حال کاهش است. ده‌ها هزار معلم شغل خود را در افغانستان از دست داده و کارکنان زن در مؤسسات و مشاغل خصوصی که از تحصیل دختران بهره مالی می‌بردند، با آسیب‌های اقتصادی شدید مواجه شده‌اند.

براساس آمار صندوق کودکان سازمان ملل متحد (یونیسف) حذف زنان از بازار کار به تولید ناخالص داخلی افغانستان میلیاردها دلار آسیب می‌رساند. همچنین داده‌های سازمان ملل نشان می‌دهد که نرخ زاد و ولد در میان دختران 15 تا 19 ساله افغان که تحصیلات متوسطه یا بالاتر ندارند، بالاتر است.