گفتگوی طارق الهاشمی با تی آر تی در مورد عملیات نجات موصل و حضور نیروهای حشد الشعبی

شهر بعشیقه در عراق، توسط نیروهای پیشمرگ، از دست سازمان تروریستی داعش آزاد شد.

موجودیت اردوگاه بعشیقه واقع در نزدیکی این شهر، منجر به تنش در روابط ترکیه و عراق شده بود.

موضوع اردوگاه بعشیقه، طی مصاحبه تی آر تی با طارق الهاشمی، معاون سابق رئیس جمهوری عراق نیز مطرح شد.

هاشمی در گفتگو با خبرنگار تی آر تی موضع ترکیه در قبال اردوگاه بعشیقه را بحق خوانده و به سوالات مطرح شده در این زمینه پاسخ داده است.

سوال: به نظر شما علت اصلی تنش بین ترکیه و عراق چه بود؟

من شخصا به وجود هر نوع درگیری و اختلاف بین این دو کشور اعتقاد ندارم. کشورهای ترکیه و عراق از پیوند فرهنگی عمیق و ریشه داری برخوردارند و در حال حاضر نیز منافع مشترک مورد بحث است. ما حقیقتا به ترکیه به عنوان یک کشور با ثبات در خاورمیانه و کشوری که دارای اقتصادی قدرتمند است، نیاز داریم. با بررسی اختلاف اخیر در زمینه اردوگاه بعشیقه که نیروهای نظامی ترکیه با هدف آموزش به سربازان در آنجا حضور دارند، خواهیم دید که موضوع جدی ای در کار نیست. سوال من اینست که چرا طی سالهای گذشته چنین مسئله ای مطرح نبود؟ دولت عراق قبلا در مورد حضور سربازان ترک در بعشیقه اعتراضی نداشت و اکنون چرا این اعتراض مطرح میشود؟ در اصل برخی طرفین درصدد ایجاد مشکل برای ترکیه هستند. به احتمال قوی مسئله بعشیقه از سوی کسانی مطرح شده که عملیات های ترکیه در جرابلس نگرانشان کرده است. کجاست حاکمیت عراق؟ قاسم سلیمانی فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران ایران برای هدایت عملیات نظامی در کرکوک از بغداد به کرکوک رفت. اطلاعاتی نیز مبنی بر فرماندهی قاسمی بر نیروهای حشد الشعبی در تلعفر در دست داریم. پس حاکمیت این کشور کجاست؟ 63 ارتش از کشورهای مختلف جهان در عراق حضور دارند و آیا حاکمیتی که از آن سخن میگویند کجاست؟ عراق باید از موضعی متفاوت پیروی میکرد. نباید در این روند دشوار، مردم عراق را از آنچه که ترکیه میتوانست در اختیارشان بگذارد، محروم میکرد. عراق، باید ترکیه را به عنوان قدرتی مضاعف در مبارزاتش بر ضد ترور میدید.

سوال : نیروهای ترکیه برای مدتی طولانی در خاکهای عراق بودند. به نظر شما علت این امر چه بود؟ چرا این موضوع مطرح شد و چرا اکنون اعتراض کردند؟

این حادثه واکنش نسبت به اقدامات آغاز شده از سوی ترکیه برای تامین امنیت خود در مرز مشترک با سوریه یعنی عملیات سپر فرات بود.  امروز چه کسی صلاحیت اتخاذ تصمیمات سیاسی در عراق را دارد؟ کنه مسئله این است. در آنجا دو کشور هستند که در موقعیت مراجع تصمیم گیری عراق قرار دارند. یکی از اینها آمریکا و دیگری ایران است. وقتی تصمیمی در راستای متضرر ساختن روابط عراق با دیگر کشورها اتخاذ می شود، بایستی عوامل پشت پرده آن را مد نظر قرار داد و دید که چه کسانی هستند؟ به همین علت تصمیم متخذه از سوی عراق و در راستای توجه به منافع مردم عراق نمی باشد. ادعا می شود که ترکیه در عراق منافعی دارد. اگر ترکیه در عراق به دنبال منفعت بود، از فرصت های سال 2003 استفاده می کرد. زیرا در آن سال در عراق نه حکومتی و نه ارتشی وجود داشت. ترکیه می توانست از این خلا استفاده کند، ولی نکرد. رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه چندین بار تاکید کرده است که ترکیه حتی در یک وجب از خاک عراق و یا سوریه چشم طمع ندارد. ترکیه نیازی به خاک و یا منابع کشور دیگری ندارد. منابع غنی ترکیه برای ملت ترکیه و کشورهای همسایه آن بسنده است. حدود 750 هزار عراقی که آزادی خود را از دست داده و ناگزیر از ترک خانه و کاشانه خود شدند، در حال حاضر در ترکیه زندگی می کنند. میلیونها سوری در خاکهای ترکیه پناه گرفته اند. ما با یاری های ترکیه به زندگی ادامه می دهیم ترکیه با یاری های عراق زندگی نمی کند . پس چرا این گفته های بی مورد بر زبان آورده می شود؟

سوال : آیا عواملی وجود دارد که به این مسئله دامن می بخشند؟ و این عوامل چه کسانی هستند؟

قبلا گفتم که دو کشور وجود دارد: آمریکا و ایران. این دو کشور می خواهند تا در روابط ترکیه و عراق مسئله ایجاد کنند.

سوال: ترکیه و عراق به روابط اقتصادی فی مابین اهمیت قائل هستند، فقط در عرصه سیاسی مسئله ای وجود دارد. این مسئله چگونه حل خواهد شد؟

سوال خوبی پرسیدید، در صورت بروز مسئله ای بین ترکیه و عراق، ترکیه با اتکا به مسئله، بطور قطع ملت عراق و حتی پناهجویان عراقی در خاکهای خود منجمله پناهجویان شیعه و سنی را مجازات نمی کند. در ترکیه نه تنها سنی ها و ترکمنان بلکه مردمی از تمامی اقشار جامعه عراق زندگی می کنند. من این را بخوبی می دانم. از بصره و ناصریه در جنوب عراق نیز به ترکیه پناه آورده اند. ترکیه برای تصمیمات سیاسی و اقتصادی جایگاه متفاوتی اختصاص می دهد. اما عراق برخلاف این شیوه عمل می کند. آنها استقرار نیروهای ترک در خاکهای خود را نخواسته و می گویند که باید بهمراه نیروهای نظامی، صاحبان کار ترک را نیز از خاکهایمان بیرون بکنیم. چرا؟ این قراردادها در راستای توسعه عراق به امضا رسیده و شرکتهای مذکور با هدف خدمت به مردم عراق، در این کشور حضور دارند. ترکها متحمل ضرر و زیان زیادی شده و رانندگان ترک ربوده شدند. مرتبط ساختن موضوعات سیاسی و اقتصادی با یکدیگر، به نفع مردم عراق نمی باشد. باید این دو موضوع را از یکدیگر جدا بکنیم.

سوال: آیا شدت بحران موجود می تواند افزایش بیابد؟

بعقیده من شدت بحران موجود افزایش نیافته و اظهارات مقامات حکومت عراق نیز به این امر دلالت می کند. ترکیه حسن نیت خود را نشان داده و حضور نیروهای ترک در بعشیقه و زلیکا در چهارچوب توافقات ائتلاف بین المللی تحقق یافته است. عراق بر خلاف امریکا که اعلام داشت ترکیه عضو ائتلاف بین المللی می باشد، ادعا نمود که ترکیه در ائتلاف بین المللی جای نگرفته است. حضور واحدهای نظامی مذکور در منطقه، بعنوان یک نیروی پشتیبانی علیه سازمان تروریستی داعش محسوب می شود. من بارها گفتم، خط مرزی که از غرب دجله آغاز شده و تا مرز مشترک عراق و سوریه امتداد می یابد، نباید عنصر تهدیدی برای ترکیه تشکیل بدهد.  این نمی تواند به نفع عراق باشد. ما به اندازه کافی موجودیت کوه قندیل و تشکیل تهدیدی از این منطقه علیه ترکیه را تحمل کردیم. ترکیه مجبور است که به حملات ناشی از قندیل پاسخ بدهد. علاوه بر این منطقه، جبهه دیگری بنام کوه سنجار باز شد. تهدید امنیت ملی ترکیه از سوی این جبهه به نفع عراق نخواهد بود. و نباید با آتش بازی بکنیم.

سوال: ایا اینکه سنی ها سهمی در تصمیمات سیاسی متخذه در عراق ندارند، مشکل را بزرگتر خواهد کرد؟

قطعا بله. این مسئله تنها برای اعراب سنی مطرح نیست. بلکه برای ترکمنان نیز مطرح است. ترکمنان کجا هستند؟ حیدر العبادی نخست وزیر عراق زمانیکه رفرم های حکومتی انجام می داد، به فکر همه بود به جز ترکمنان. حتی یک وزارتخانه نیز به ترکمنان واگذار نکرد. مظلومین و کسانی که نادیده گرفته می شوند اعراب سنی و ترکمنان هستند. به همین جهت انها نقشی در تصمیمات اشتباه ندارند و از اینرو نباید نتیجه این وضعیت را به گردن آنها انداخت.

سوال: سناریوهایی که تخمین می زنید چیست؟ جنگ با داعش به کجا خواهد رسید؟

به عقیده من سناریوهای رمادی، تکریت و بیجی تکرار خواهد شد. حملات با خودروهای بمب گذاری شده، تک تیراندازان و انتحارگران انجام خواهد شد ولی در پایان مجبور به عقب نشینی خواهند شد. زیرا بین قدرت نظامی دو طرف تفاوت موجود است. نیروهای ائتلاف نیز از طریق هوایی حمایت می کنند. آنها مدتهاست که در مناطق مختلف جنگیده و تجارب زیادی در تکنیک های جنگی کسب کرده اند. داعش در آخرین قلعه اش موصل، سلاح های ارتش عراق را نیز در دست دارد و از این جهت جنگ موصل طول خواهد کشید. داعش برای جلوگیری از پیشروی نیروهای ائتلاف به تلعفر و سینجار و برای از دست ندادن کنترل موصل پافشاری خواهد کرد. چنین به نظر می رسد که مبارزه زیاد طول خواهد کشید ولی نتیجه اجتناب ناپذیر خواهد بود.

سوال: به نظر شما نقش حشد شعبی در این جنگ چیست؟

همانطور که شما نیز شنیده اید و من نیز می دانم حشد الشعبی گویی برای آزادی موصل می جنگید ولی جلوی این کار گرفته شد. در حال حاضر این گروه بدون اینکه کارش مورد تایید باشد در سمت تلعفر برای خود جبهه ای جدید تشکیل داده است. آنها با حرکت از سوی غیاره به سمت تلعفر به حرکت درآمدند. اما چرا تلعفر؟ می گویند که "تلعفر شیعی نشین است و ما نیز موظف به حفاظت از این منطقه هستیم." تلعفر تنها شیعی نشین نیست. بله بخشی از تلعفر سنی نشین است. اگر حشد الشعبی به تنهایی در تلعفر حرکت کند به عقیده من موفق نخواهد شد. حشد الشعبی در تمامی جنگ هایی که موفق شده، از حمایت آمریکا برخوردار بوده است. اگر آمریکا نه بگوید، حشد الشعبی به تنهایی موفق نخواهد شد و این جنگ با شکست به نتیجه خواهد رسید. در روزهای آتی شاهد نتایج خواهیم بود.  

سوال: رسانه ها سرگرم حوادث موصل هستند و می دانیم که این تصمیمات اتخاذ شده در پشت پرده است که از اهمیت بالایی برخوردار هستند. آینده و سرنوشت شهر را چگونه می بینید؟

حقیقتا در این خصوص لازم است تا نگران باشیم بخصوص در شرایطی که اوضاع عملیات نجات موصل در پرده ای از ابهام قرار دارد. من نگرانم که وضعیت شهر موصل مشابه وضعیتی باشد که یک جراح بعد از جراحی بگوید که عمل جراحی موفقیت امیز بود ولی بیمار فوت کرد! نگران ان هستم که عملیات موصل نیز تبدیل به عملیات انتقام آمیزی همانند عملیاتهایی شود که در شهرهای فلوجه، تکریت، بیجی و جرفول پس از آزادسازی از دست داعش شاهد آن شدیم. برخی مدعی هستند که نیروهای حشد الشعبی وارد موصل نخواهند شد. اما می دانیم که برخی از نیروهای حشد الشعبی با پوشیدن یونیفورمهای نیروهای دولتی عراق، وارد ارتش و پلیس این کشور شده اند و اقدام به تشکیل نیروهای النخبه کرده اند. به همین دلیل من منتظر ان هستم که پس از تصرف موصل در این شهر مواردی چون پاکسازی قومی، آدم ربایی، قتل، یغما، ویران کردن مساجد و اجبار به مهاجرت روی دهد. همانگونه که در شهرهای دیگر این کار را انجام داده اند. درست همین جا است که می توان از اهمیت نقش ترکیه سخن گفت.

سوال: به عنوان آخرین سئوال، شما اینده جمهوری عراق را چگونه مشاهده می کنید؟!

در رابطه با اینده عراق بر سر یک دو راهی قرار گرفته ایم. یا موجب تداوم بحران، اغتشاش، خشونت و ویرانی عراق خواهیم گردید و یا اینکه راه تحول و اصلاح را در این کشور خواهیم گشود. گزینه دیگری وجود ندارد. اگر جامعه بین المللی حقیقتا در راستای نجات عراق از اشغال داعش با دقت رفتار می کند پس باید در زمینه عدم تکرار درگیری مذهبی و دینگرایی افراطی نیز رفتاری دو جانبه در پیش گیرد . نخست اینکه داعش را به عنوان یک گروه تروریستی قبول کرده و خود نیز با ان مواجه شود و دوم اینکه در همان حال رو در روی شبه نظامیان حشد الشعبی طرفدار ایران نیز قرار بگیرد. در عراق دو نوع تروریست وجود دارد که باید کشور را از دست انها نجات بدهیم. سپس لازم است تا نمایندگانی از تمامی اقشار عراق یعنی شیعه، سنی، عرب، ترکمن، کرد و یزیدی بر سر میز مذاکره بنشینند و به صورت سیاسی اقدام به ارایه یک راه حل کنند. اگر بپرسید که کدام عراق اعم از مرکزگرا و فدرال همه را خرسند می کند من می گویم که هر کدام که باشد مهم نیست، مهم روی اوردن به گفتگو است. امروز در عراق حکومتی بر سر کار است که طرفدار ایران می باشد. پول و نیرو و مسئولیتها همه در دست انها است و آنها نیز قصد ندارند تا دیگر اقشار جامعه عراق را مشاهده کنند. تمامی این اوضاع نگران کننده است. این وضعیت سبب زیان همه ما خواهد شد. برای تعیین سرنوشت نسلهای آینده نیازمند ان هستیم که تمامی اقلیتهای قومی و مذهبی عراق در اطراف میز گفتگو بنشینیم و به صورت برادرانه ای مذاکره کنیم.