عدم تاثیر تغییر سال میلادی بر درگیریهای منطقه‌ای در کل جهان

وارد سال 2024 شده ایم، اما متأسفانه همچنان درگیر مشکلات و درگیریها که از سال 2023 در منطقه آغاز شده بود، هستیم. در حالی که جنگ روسیه و اوکراین در حال تشدید است، اشغالگری و قتل عام اسرائیل در غزه ادامه دارد. از یک سو، بسته شدن باب المندب و دریای سرخ توسط حوثی‌ها و تلاش آمریکا برای مداخله احتمالاً همچنان ادامه خواهد یافت. در سودان، جنگ داخلی بیشتر و شدیدتر شده است. در حالی که اولین روزهای سال 2023 سالی را پیش‌بینی می‌کرد که در آن عادی‌سازی و دیپلماسی منطقه‌ای با رویکرد برد-برد به منصه ظهور برسد، اکنون با تصویری بسیار بدبینانه‌تر روبرو هستیم.

در اولین روز سال 2024، خاورمیانه بار دیگر به حمام خون تبدیل شد. عملیات اشغالگران و قتل عام اسرائیل در غزه همچنان ادامه دارد. 22 هزار نفر جان خود را از دست دادند و هر روز صدها نفر دیگر نیز کشته می شوند. کشورهای غربی به حمایت از اسرائیل ادامه می دهند. مقامات اسرائیلی شروع به انتشار بیانیه هایی برای جهان در مورد چگونگی تخلیه غزه نمودند. حماس و دیگر سازمان های مقاومت فلسطینی با وجود عدم تقارن قدرت عظیمی که با آن مواجه هستند، همچنان به مقاومت خود ادامه می‌دهند. از سوی دیگر، اسرائیل به وضوح در حال انجام اقدامات بی پروا برای گسترش جنگ است. اخیراً سازمان اطلاعات ترکیه عملیات جامعی که ضربه بزرگی به فعالیت‌ها و شبکه جاسوسی موساد در ترکیه وارد کرد، انجام داد. در حالی که نیروی هوایی اسرائیل از بمباران بیروت برای اولین بار از سال 2006 و کشتن یکی از شخصیت‌های مهم حماس دریغ نکرد، روز 3  ژانویه، دو بمب یکی پس از دیگری در ایران در جریان بزرگداشت قاسم سلیمانی منفجر شد و نزدیک به صد نفر جان خود را از دست دادند. این اقدامات به وضوح جنگ اسرائیل را منطقه‌ای می کند و ایالات متحده و دیگر کشورهای غربی را مجبور به مداخله نظامی علیه ایران می کند. از سوی دیگر، به نظر می رسد که ایران هنوز واکنش جدی به جز تلاش حوثی ها برای بستن باب المندب و دریای سرخ نداده است. باید دید که آیا حزب الله پس از حوادث اخیر، درگیری نظامی محدود فعلی خود در شمال را گسترش خواهد یاد یا خیر، اما به نظر می رسد که درگیری اسرائیل و فلسطین هرچند به تدریج، احتمالاً گسترش یابد. جبهه دیگری در خاورمیانه نیز در سودان است. متأسفانه در آن کشور جنگ داخلی وجود دارد که باعث شده هزاران غیرنظامی جان خود را از دست بدهند و به نظر می رسد برخی کشورها به ویژه امارات، آتش را شدیدتر میکنند.

در شمال، درگیری ها بین روسیه و اوکراین دوباره تشدید شده است. به ویژه تمایل روسیه برای مدیریت این روند به نفع خود با بهره گیری از تردید کشورهای غربی در حمایت از اوکراین، مورد بحث است. مسدود کردن کمک ها به اوکراین توسط کنگره ایالات متحده و ناتوانی کشورهای غربی در حمایت موثر از اوکراین با تولید صنایع دفاعی فعلی، خود باعث تغییر موازنه به نفع روسیه شد. در اینجا البته برجستگی موضوع غزه حمایت از اوکراین را تحت الشعاع قرار داده است. زمان تصمیم گیری برای غرب نزدیک است، یا حمایت خود را به سطح معنی داری باید افزایش دهند و تجاوز روسیه را متعادل کنند، و یا روسیه باید میدان را به نفع خود شکل داده و شروع به دور زدن اوکراین می کند.

در نهایت، در حالی که مناطق اصلی درگیری از سال 2023 همچنان وجود دارند، احتمال تشدید درگیری های موجود در شمال و خاورمیانه و تبدیل شدن آنها به درگیریهای منطقه‌ای در حال افزایش است. متأسفانه به نظر نمی رسد در حال حاضر بتوان چیزهای خوش بینانه ای درباره سال 2024 بیان کرد.

نویسنده: جان آجون پژوهشگر بنیاد تحقیقات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ترکیه