ترک‌ها اولین تولیدکنندگان ماست در جهان

آیا می‌دانید ماست که در سرتاسر جهان به‌عنوان یک ماده غذایی دوست‌داشتنی مصرف می‌شود، برای اولین‌بار از سوی ترک‌ها تهیه شده است؟

ماست که از ترکیب باکتری مخصوص در شیر به‌دست می‌آید، یکی از مواد غذایی غیرقابل‌انصراف مطبخ ترک است. این ماده غذایی که تصور می‌رود برای اولین بار از سوی ترک‌های آسیای میانه تهیه شده و مصرف آن در طول قرون متمادی در سرتاسر جهان رواج یافته در سایر زبان‌های دنیا چنان زبان ترکی به "یوقورت" معروف است. دامداران در کشورهای آسیای میانه پی بردند که شیر گاو، گاومیش، گوسفند، بز و سایر حیوانات اهلی با افزایش دمای هوا در فصول تابستان به 40 درجه سانتی‌گراد جامد شده و مزه تند و ترشی پیدا می‌کند. با گذشت زمان توده سفت و سخت این ماده غذایی جدید که از تخمیر قند شیر به لاکتوز به‌دست می‌آید، به‌عنوان ماست( یوقورت ) در میان مواد غذایی روزانه جای گرفت. پس از معلوم شدن فواید این ماده غذایی ترش، روش‌های تهیه آن نیز توسعه یافت. احتمالا اولین ماست‌ها به‌طور تصادفی تهیه شدند. در آن ایام ماست درون ظروف چوبی و گلی و کیسه‌هایی درست شده از پوست حیوانات تهیه و نگهداری می‌شد. با رواج این ماده غذایی، مصرف دوغ نیز که با مخلوط کردن آب به ماست تهیه می‌شود، متداول گردید. رواج مصرف ماست در جهان با مهاجرت جوامع عشایری آسیای مرکزی به مناطق غربی و جنوبی آغاز شد.

به‌موجب تاریخ پزشکی فرانسه مصرف ماست از سوی ملل اروپایی نیز با یاری ترک‌ها متداول شد. روایت است که فرانسیس اول پادشاه وقت فرانسه در اثر عفونت شدید روده به بستر بیماری افتاده و علی‌رغم تلاش‌های پزشکان به‌نحوی از انحا بهبودی نیافت. مادر فرانسیس اول از سلطان سلیمان قانونی پادشاه عثمانی درخواست کرد تا پزشکی برای معالجه پسرش به‌این‌کشور به‌فرستد. ماست بز که پزشک اعزامی از سوی دولت عثمانی به فرانسه به‌همراه خود برده بود، موجب بهبودی فرانسیس اول گردید. ماست در اوایل قرن بیستم به‌معنی واقعی کلمه به یک ماده غذایی محبوب در جهان تبدیل شد. دکتر ایلیا مچینکو زیست‌شناس روسی برنده جایزه نوبل فیزیولوژی و پزشکی از انستیتوی پاستور پس از تحقیقات به این نتیجه رسید که ماست با از بین بردن باکتری‌های مضر موجب طولانی شدن عمر می‌شود. افزایش توجه و تقاضا به ماست، موجب سرعت در رواج مصرف این ماده غذایی نخست در اروپا و آمریکا و سپس در سرتاسر جهان گردید. مهاتما گاندی نیز در کتاب "رژیم غذایی و اصلاحات آن" بویژه از تاثیر تسکین‌دهنده و آرامش‌بخش ماست سخن گفته است.