زیله قدیمی‌ترین مرکز مسکونی در آناتولی
این شهرستان با آثار تاریخی جالب و ارزشمند جلب توجه می‌کند
به قایق‌مان سیاح خوش آمدید. در تور امروز بجای گردش در سواحل دریای سیاه می‌خواهیم تا از ناحیه های مرکزی این منطقه دیدن کنیم. آیا قبلا نام ژولیوس سزار دولت‌مرد و فرمانده مقتدر رومی را شنیده بودید؟ در اصل کمتر کسی در جهان وجود دارد که نام ژولیوس سزار را نشنیده باشد. سزار فرماندهی موفق و نامدار بود که مرزهای دولت روم را در در منطقه وسیعی گسترش داد. این فرمانده برجسته رومی سخن نغز و مهمی دارد که در تاریخ به ثبت رسیده و اکثر مردم آن را شنیدهاند که می‌گوید: آمدم ، دیدم و فتح کردم. در اینجا شاید بپرسید که این مطالب چه ربطی با موضوع ما دارد؟ همان‌طوری‌که گفتیم امروز با قایق‌مان سیاح به سوی نواحی داخلی منطقه دریای سیاه سفر خواهیم کرد. به عبارتی دیگر به جایی که ژولیوس سزار این جمله را بر زبان آورده است. شهرستان زیله در منطقه دریای سیاه مقصد تور امروزمان است.
زیله یکی از قدیمی‌ترین و مهم‌ترین مراکز مسکونی در آناتولی‌ست. در زیله که یکی شهرستان‌های استان توکات است، دول متعددی تاسیس یافته و امپراطوری‌های متفاوتی حکمرانی کردند. زیله از یک موقعیت ژئوپلیتکی ویژه‌ای برخوردار بوده و در نقطه تقاطع دریای سیاه با آناتولی مرکزی قرار دارد. شرایط اقلیمی و ویژگی‌های جغرافیایی زیله در اسکان انسان‌ها در طول قرون متمادی در این منطقه نقش مهمی ایفا کردند. در حفریات باستان‌شناسی در این منطقه آثار متعلق به هاتی‌ها و فریگی‌ها کشف شده و استرابن جغرافی‌دان معروف عهد باستان نوشته است که زیله از سوی سمیرامیس ملکه امپراطوری آشور تاسیس یافت. وجود بزرگترین معبد الهه برکت پارس در زیله موجب تبدیل این شهر به یک مرکز دینی گردید. در زیله در اوقات معینی از سال مراسم دینی با مشارکت جمع وسیعی از مردم برگزار می‌شد. بدین‌ترتیب زیله از نظر اقتصادی نیرومند شده و اهمیت استراتژیکی آن نیز افزایش یافت. به‌همین خاطر نیز بسیاری از دول وقت در صدد تسلط بر زیله و حکمرانی در آن بر آمدند. شهر زیله از دوره هاتی‌ها تا امپراطوری بیزانس صحنه رقابت‌ها و کشمکش‌های مهم و سرنوشت سازی گردید. یکی از مهم‌ترین این رقابت‌ها بر سر کسب قدرت در زیله بین امپراطوری روم و پادشاهی پونتوس اتفاق افتاد . ژولیوس سزار رهبر سیاسی و فرمانده معروف امپراطوری روم و فارناک پادشاه پونتوس در نزدیکی شهرستان امروزی زیله جنگیدند. این نبرد با پیروزی امپراطوری روم به سرانجام رسید. این پیروزی مهمی بود ولی ژولیوس سزار پس از این جنگ تنها سخن کوتاه و نغزی بر زبان آورد: آمدم ، دیدم و فتح کردم. به عقیده برخی‌ها ژولیوس سزار به خاطر اینکه انسانی متواضع و فروتن بود این جمله مهم و تاریخی را بر زبان آورده است. به عقیده عده‌ای دیگر سزار با این جمله دشمن خود را تحقیر کرده و بر سرعت تسخیر شهر تاکید کرده است. شاید هم وی با این جمله خواست تا به امپراطوری روم که قبلا نتوانسته بود پادشاهی پونتوس را شکست دهد ؛ تلویحا حل راحت این مسئله را تفهیم کند. سزار نتیجه جنگ را با نامه‌ای حاوی تنها این سه کلمه به اطلاع امپراطوری روم رساند. فرمانده نامدار روم این سه کلمه را که پیروزی اش در نبرد را خلاصه می‌کند، بر روی یادواره‌ای در قلعه زیله حک کرد. پس از این اطلاعات مختصر تاریخی بهتر است تا از قلعه زیله و یادواره تاریخی که جمله ژولیوس سزار روی آن حک شده ،دیدن کنیم. این نامه کوتاه‌ترین و پر معنی‌ترین نامه تاریخ است. این جمله کوتاه امروزه دربین معروف‌ترین سخنان جهان قرار داشته و به‌عنوان شعاری که در پیروزی‌ها و موفقیت‌هایی که در مدت زمان کوتاهی کسب می‌شود، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
حال که در تور امروز از دریا و ساحل دور ماندیم بهتر است که از چند مکان و اثر تاریخی مهم دیگر در این منطقه دیدن کنیم. آیا مایل هستید تا به محلی که داستان ( خون اشام) و افسانه دراکولا به عنوان جزئی از فرهنگ عامه ورد زبان‌ها گردیده، برویم. این محل همانا قلعه توکات است. پس از اینکه حکمران افلاک بوغدان در سال‌های 1400 از سوی نیروهای عثمانی به اسارت گرفته شد، وی دو پسرش را در ازای آزادی نزد دولت عثمانی به گروگان گذاشت. یکی از این پسران که در قلعه توکات زندانی شده بود، دین اسلام را قبول کرده و مسلمان شد. پسر دیگر به یک دشمن بی رحم تبدیل شد. این شاهزاده که به جلاد، شیطان و ولاد به میخ کشنده ملقب بود همانا ولاد سوم دراکولاست. او که با کشتن انسان‌ها با شکنجه معروف بود، قرن‌ها بعد الهام بخش افسانه دراکولا شد. اگر روزی داستان دراکولا و یا خون آشام را شنیده و یا فیلمی با این مضمون دیدید، گفته‌های‌مان در قلعه توکات را به یاد آورید.
