شهر باستانی لائودیکیا در آناتولی

بشر از نخستین لحظه‌ای که در کره زمین پا نهاد با جهانی مملو از ناشناخته‌ها و ابهامات مواجه شده و با چیزهای مبهم و ترسناکی رو در رو شد. این ترس و هاله‌ای از ابهامات با وحشت از حیوانات وحشی و یا ترس از رعد و برق و یا خورشید گرفتگی یکسان نبود. زیرا یکی هراس از وقایع و چیزهای ملموس و قابل مشاهده و دیگری هراس از وقایع و چیزهایی بود که از قوه درک و فهم و توجیه و توضیح بشر خارج بود. انسان اولیه برای اینکه وقایع و عناصر ناشناخته و مجهول که از آنها بیم داشت به او آسیب نرسانند، سر تعظیم فرود آورده و تصمیم گرفت تا آن‌ها را به خشم نیاورده و به آنها نذر و نیاز کند. انسان‌های اولیه، خورشید، ماه، صاعقه، رودخانه‌های خروشان و کوه‌های آتشفشان را به‌عنوان خدای خود برگزیده و پرستیدند. جنگلها، کوهها و دریاها را مقدس شمرده و به‌وسیله جادوگران و کشیشان با خدایان ارتباط برقرار کردند. انسان اولیه با دستان خود بت ساخته و به برخی از آنها صفات خدایی بخشیده و برخی نیز برای نزدیکی به خدایان ساخته می‌شدند. انسان‌های اولیه برای خدایان میتولوژیک خود معابد غول‌آسا احداث کرده و عده‌ای به خالق یکتا باور کرده و عده‌ای دیگر نیز به چندین خدا پرستش کردند. در راستای این اعتقادات برخی شهرها و برخی اماکن مقدس شمرده شدند. ادیانی که بخش بزرگی از جوامع بشری را تحت تاثیر قرار دادند، در مناطق جغرافیایی آسیا و خاورمیانه ظهور کرده و از این مناطق در دیگر مناطق جهان رواج یافتند. هندوستان، ژاپن، واتیکان، قدس، مکه و مدینه اولین کشورها و شهرهایی هستند که وقتی سخن از واژه دین به‌میان می‌آید، نام آن‌ها به اذهان خطور می‌کند. سرزمین آناتولی منطقه‌ای است که به هنگام سخن از تاریخچه ادیان بایستی بطور حتم نام آن‌را ذکر کرد. زیرا آناتولی مهد تمدن‌ها، فرهنگ‌ها، رویدادهای تاریخی و ادیان مختلف بوده است. به‌همین خاطر نیز به‌عنوان مهد ادیان از آن یاد می‌شود. انبوه اماکن مقدس و معابد متعلق به ادیان موسوی، مسیحی و اسلام در آناتولی آدمی را به شگفتی وامی‌دارد. این سه دین الهی به پیروان خود گذرگاه‌های غیرقابل انصرافی پیش رو می‌گذارد. آناتولی پس از بیت‌المقدس برای مسیحیان در موقعیت دومین مرکز مهم قرار دارد. هفت کلیسا و یا کلیساهای آخرالزمان که اعتقاد بر این است حتی تا روز قیامت پا برجا خواهند بود، یکی از مهمترین مراکز این دین است. موضوع مبحث امروز را به  شهر عتیق لائودیکیا محل هفتمین و آخرین کلیساهای مذکور اختصاص دادیم. 

لائودیکیا یک شهر باستانی است که تحت‌الشعاع منطقه هیراپلیس آن‌دوران و یا پاموک‌کاله امروزی قرار داشت. این شهر عتیق اگرچه به اندازه هیراپلیس شناخته نشده بود ولی به‌ افس دوم معروف بود. زیرا لائودیکیا پس از افس دومین شهر باستانی بزرگ در آناتولی تلقی می‌شود. این شهر که قدمت آن به سال‌های 5500 قبل از میلاد می‌رسد، به‌علت بالا بودن سطح رفاه مردم آن در دوره روم ورد زبان‌ها گردید. جای گرفتن این شهر تاریخی در خاک‌های حاصل‌خیز نزدیکی رودخانه مندرس و بویژه نقطه تقاطع راه‌های متصل‌کننده آناتولی غربی به آناتولی مرکزی در تمول و ثروتمندی ساکنان آن نقش مهمی ایفا کرد. شهر لائودیکیا پس از دریافت عنوان شهر محافظ معبد از سوی امپراطوری روم از پرداخت مالیات معاف شده و به ثروت خود بیش از پیش افزود.  استرابن جغرافی‌دان معروف عهد عتیق در اثر خود نوشته است: در این منطقه گوسفندان سیاه رنگی که به‌علت پشم نرم‌شان معروف بودند، پرورش یافته و این دام‌ها در افزایش درآمد مردم شهر باستانی لائودیکیا نقش مهمی داشتند. این شهر باستانی در زمینه نساجی نیز به پیشرفت مهمی دست یافته و در آن‌دوران یک لباس به سبک تونیک طراحی شده توسط خیاطان این شهر بسیار مورد پسند واقع گردید. پارچه‌های شهر لائودیکیا به‌علت جنس مرغوب به بسیاری از مناطق جهان صادر شد. به‌طوریکه روی یک سنگ قبر در شهر لیون فرانسه جمله " در اینجا تاجری که پارچه‌های شهر لائودیکیا را می‌فروخت، به خواب ابدی فرو رفته است " نوشته شده است. از این جمله در می‌یابیم پارچه‌هایی که به‌نام شهر لائودیکیا معروف بودند، یکی از مارک‌های مهم آن‌دوران به‌شمار می‌رفتند. 

شهر باستانی لائودیکیا که در استان امروزی دنیزلی ترکیه قرار دارد، یکی از معدود شهرهای دارای دو تاتر متعلق به دوره امپراطوری روم است. این نشانگر بزرگی و سطح رفاه مردم شهر است. لائودیکیا یک کلان‌شهر با جمعیتی دو برابر شهرهای باستانی همجوار خود بوده و در موقعیت دومین شهر مهم مرکز تجارت، هنر و ورزش در آناتولی قرار داشت. اولین آمفی تاتر آن با ظرفیت گنجایش 20 هزار تماشاگر یکی از بزرگترین آمفی تاترهای آناطولی بود. دومین آمفی تاتر این شهر باستانی نیز با کتیبه‌های روی پله‌هایش جلب دقت می‌کند. با بررسی و مطالعه این کتیبه‌ها معلوم می‌شود که گردهم‌آیی‌های مربوط به تنظیمات تجاری، فرهنگی و قانونی در منطقه در این سالن تاتر صورت می‌گرفت. باز به‌وسیله این کتیبه‌ها در می‌یابیم که در این آمفی تاتر بخش‌های ویژه‌ای به افراد برجسته و مهم شهر ، اصناف و نمایندگانی که از شهرهای مختلف به لائودیکیا می‌آمدند، اختصاص داده می‌شد. این آمفی تاتر با این ویژگی به تالارهای نمایشی امروزی دارای لژهای مخصوص تشبیه می‌گردد. شهر باستانی لائودیکیا علاوه بر آمفی تاترهای اعجاب‌انگیز بلکه با استادیوم، سالن ژیمناستیک و حمام‌های خود نیز بینندگان را به شگفتی وامی‌دارد. این شهر قدیمی دارای ویژه‌گی مهم دیگری است که آن‌را از دیگر شهرهای باستانی متمایز می‌سازد. لائودیکیا یکی از چند شهر معدود در آن اعصار بود که قانون ظروف مرتبطه را هزار و ششصد سال قبل از پاسکال ریاضی‌دان و فیزیک‌دان معروف فرانسوی قرن هفدهم اجرا کرده بود. این قانون در اصل پایه و اساس هیدرولیک را بوجود می‌آورد. آب مورد نیاز به‌علت عدم وجود منبع آب در نزدیکی شهر از نقطه دوری در فاصله بیست کیلومتری با عبور از دره‌ها و جلگه‌ها و با استفاده از این روش به لائودیکیا انتقال می‌یافت. آب برای مردم لائودیکیا از جایگاه مهمی برخوردار بوده و به‌همین خاطر قانونی به‌نام قانون آب تدوین گردید. به‌گفته کارشناسان، این پرشمول‌ترین قانون شناخته شده در مورد جهان باستان بود که در آن مجازات افرادی که موجب آلودگی آب می‌شدند و همچنین نحوه واگذاری آب به مناطق مختلف با توجه به اصول و مقرراتی تعیین و تنظیم شده بود.

یکی دیگر از ویژگی‌های شهر باستانی لائودیکیا وجود کلیسایی باستانی در آن است. کلیسا که یکی از قدیمی‌ترین و مقدس‌ترین اماکن متعلق به مسیحیان است، در این شهر وجود دارد. به همین علت کلیسا واقع در شهر باستانی از ویژگی یک کلیسای زیارتی برخوردار است. علاوه بر این عزیز یوحنای اهل لائودیکیا یکی از جماعات منسوب به هفت کلیسا که مسیحیان به آن اهمیت فراوانی عطف میدارند، آخرین نامه خود به پیروان دین مسیح در آناتولی را به اهالی لائودیکیا ارسال کرد. لائودیکیا بعلت ثروتمندی و تمول و در عین حال ضعف ایمان ساکنین آن از ویژگی تنها منطقه ای برخوردار بود که جماعت مسیحی در آن در این نامه به باد انتقاد شدید گرفته شده بود. این شهر که از نظر اعتقاد به دین مسیح حائز اهمیت فراوانی بود، امروزه در فهرست موقت میراث فرهنگی یونسکو جای دارد. لائودیکیا اولین محل انجام حفریات باستان‌شناسی در آناتولی است که دوازه ماه تمام بدون وقفه ادامه یافت. در نتیجه این کاووش‌های باستان‌شناسی یک آمفی‌تاتر، جاده موسوم به سوریه و استادیوم به همراه ستون‌های قدیمی آن از زیر خاک بیرون آورده شدند. در این حفریات همچنین بقایای خانه کلیسادار که محل عبادت پنهانی معتقدین به دین مسیح در آن دوران بود، کشف گردیده است. در این خانه دو سالن جدا از هم برای زنان و مردان، گرمابه‌ها و اتاق‌هایی برای اقامت وجود داشت.