چالش‌های طرفین مذاکرات صلح در سوریه

هفدهمین دور مذاکرات آستانه بعد از یک وقفه طولانی، در روزهای 21 و 22 دسامبر با شرکت ترکیه، روسیه و ایران در نورسلطان پایتخت قزاقستان برگزار شد. در این مذاکرات موضوعاتی چنان وضعیت در سوریه، تروریزم، مبارزه با جدایی‌طلبی و مسئله مهاجرین مورد بررسی قرار گرفت.

مدت مدیدی است که در سوریه تحرکات نظامی جدی صورت نگرفته و روند راه‌حل سیاسی نیز به بن‌بست رسیده است. در چنین وضعیتی هیئت‌های ترک، روس و ایرانی بعد از مدت طولانی در نورسلطان مجددا گردهم آمدند. در هفدهمین دور مذاکرات در نورسلطان که طی آن وضعیت موجود در سوریه مورد بررسی قرار گرفت، در رویکردهای طرفین تغییری مشاهده نشد. در حالیکه در بیانیه پایانی مذاکرات گفته شد، موضوعاتی چون آخرین تحولات در روند راه‌حل سیاسی، وضعیت در ادلب، کمک‌های بشردوستانه و مبارزه با ترور مورد بررسی قرار گرفته است، وزارت خارجه ترکیه نیز اعلام کرد، اقدام برای تاسیس یک حکومت غیرمشروع خودگردان به بهانه مبارزه با ترور غیرقابل قبول است. از افزایش حملات و اعمال فشار علیه غیرنظامیان از سوی بافت‌های جدایی‌طلب در شرق فرات، عمیقا احساس نگرانی کرده و در این باب، در مبارزه با سازمان تروریستی و تجزیه‌طلب پ‌ک‌ک/ی‌پ‌گ مصمم هستیم.

ناخشنودی جدی ترکیه از سیاست دوگانه ایران و روسیه در رابطه با سازمان تروریستی و تجزیه‌طلب پ‌ک‌ک/ی‌پ‌گ هم‌چنان ادامه دارد. تلاش روسیه برای مقابله با عملیات نظامی احتمالی ترکیه، با توسل به پیشبرد مذاکرات بین رژیم سوریه و پ‌ک‌ک/ی‌پ‌گ، شک و تردید آنکارا در این باب را افزایش داده است.

در حالیکه سازمان تروریستی و تجزیه‌طلب پ‌ک‌ک/ی‌پ‌گ هنوزهم کنترل منطقه‌ای بوسعت 40 الی 50 کیلومترمربع در شرق فرات را در دست دارد، روسیه و رژیم اسد به همراه عناصر این سازمان در این مناطق و علی‌الخصوص در خطوط مرزی ترکیه مستقر شده‌اند. در جنوب نیز سربازان آمریکایی جای گرفته‌اند. باز هم در تل‌رفعت و منبج واقع در غرب فرات نیز تابلوی مشابهی به چشم می‌خورد. عناصر سازمان تروریستی و تجزیه‌طلب پ‌ک‌ک/ی‌پ‌گ از این مناطق با هدف انجام فعالیت‌های تروریستی علیه مناطق تحت کنترل ترکیه استفاده کرده و گاهگداری نیز از همین مناطق سربازان ترک را مورد حمله قرار می‌دهند. ترکیه هرگز نمی‌تواند وضعیت موجود را قبول کند. همانطوریکه رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه نیز گفته‌اند، تروریست‌های مستقر در این مناطق، یا بایستی از سوی روسیه و رژیم سوریه از بین رفته و یا اینکه ترکیه بطور مستقیم عملیات نظامی ترتیب خواهد داد.

روسیه باید با درنظر گرفتن حساسیت‌ها و آگاهی از تهدیدات متوجه به امنیت ملی ترکیه در چهارچوب فعالیت‌های سازمان تروریستی و تجزیه‌طلب پ‌ک‌ک/ی‌پ‌گ، عمل کند، در غیر این‌صورت دسترسی به راه‌حلی در سوریه امکان‌پذیر نخواهد بود.

نویسنده: جان آجون پژوهشگر بنیاد تحقیقات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ترکیه