آناتولی بهشت غارها

آیا تا به‌حال سراغ‌‌تان به غاری افتاده است ؟ اگر پاسخ شما مثبت است، می‌پرسم که آیا آن محیط چه احساساتی را در شما برانگیخت؟ آیا جایی که در آن نور وجود ندارد، و صداها در آن طنین انداز می‌شود، به‌نظر شما ترسناک و یا اینکه جادو کننده است؟  آیا داخل غار برای شما مرموز به نظر رسید یا هیجان انگیز؟ انسان‌های دوران قرون وسطایی اعتقاد داشتند که در غارها اژدرها و یا هویلاها به‌سر می‌برند. انسان‌های اولیه نیز غارها را به‌عنوان درهایی که به عالم اموات باز می‌شود، مشاهده می‌کردند. غارها قبل از دوران اولیه برای انسان‌ها دارای اهمیت حیاتی بودند. زیرا این اماکن با غریزه سرپناه گرفتن و حفاظت از خطرات با گذشت زمان ابعاد متفاوتی به‌خود گرفتند. غارها گاهی به سردخانه تبدیل شده و گاهی نیز دیوارهای آن‌ها به بوم نقاشی برای آزمون اولین آثار هنری تبدیل شدند. غارها در میتولوژی گذرگاه‌های اسرارآمیز به عالم اموات و اماکن دینی مقدسی بودند که پیامبران ، اولیا و حواریون به آن‌ها پناه بردند. در این اماکن کسانی به خواب صد ساله فرو رفته و کسانی به کنج خلوت نشستند.

برای راه یافتن به برخی از این غارها باید خم شد و به برخی دیگر نیز با صعود به دامنه کوه‌های مرتفع می‌توان راه یافت. گروهی از این غارها از دهل‌یزهای مرتبط به یکدیگر متشکل بوده ، برخی دیگر چند طبقه و برخی نیز با صدها کیلومتر طول جلب دقت می‌کنند. چنین تخمین زده می‌شود که در منطقه جغرافیایی آناتولی نیز حدود چهل هزار غار کوچک و بزرگ وجود داشته باشد. به‌همین علت نیز به آناتولی به بهشت غار معروف است. مبحث امروز را با شناساندن غار آلتین‌بشیک که دارای بزرگترین دریاچه زیرزمینی ترکیه و سومین دریاچه زیر زمینی جهان است، آغاز می‌کنیم.

غار آلتین‌بشیک در ژرف دره صعب‌العبور ماناوگات در شهرستان ابرادی استان آنتالیا واقع گردیده است. به این غار به‌وسیله یک قایق می‌توان راه یافت زیرا بزرگترین دریاچه زیرزمینی ترکیه از ورودی این غار شروع می‌شود. دویست متر از این دریاچه زیرزمینی فیروزه‌ای رنگ را می‌توان با قایق گشته و از آن دیدن کرد. شنا کردن در این دریاچه حتی اگر شناگر خوبی هم باشید، ممنوع است. تا به امروز دو و نیم کیلومتر از این غار که دارای یک سیستم زیرزمینی بزرگ و طولانی است، کشف شده است. محققان ژاپنی پس از غواصی در زیر این دریاچه به این نتیجه رسیدند که غار آلتین‌بشیک تا 3500 متر دیگر در دل کوه ادامه دارد. ارتفاع سقف غار آلتین‌بشیک در برخی از نقاط به 50 متر رسیده و رنگ زرد  حاکم بر غار تحت تاثیر مواد معدنی صخره‌ها آن را به گوشه‌ای پنهان از بهشت روز زمین مبدل کرده است. غار مذکور با استالاکیت‌ها، استالاگمیت‌ها، آبشارها، پل‌های طبیعی و بویژه تراورتن‌های سفید رنگ خود به تاریخ میلیون‌ها ساله منطقه گواه می‌دهد. دست زدن به این ساختارهای طبیعی ممنوع است زیرا دمای بدن موجب  تیره شدن رنگ این سنگ‌ها و صخره‌ها می‌گردد. غار آلتین‌بشیک سه طبقه‌ای بوده ولی امروزه تنها می‌توان از طبقه ورودی آن بازدید کرد. در طبقه دوم غار نیز شمار زیادی دریاچه زیرزمینی در ابعاد مختلف وجود دارد. با افزایش بارنندگی‌ها در فصل زمستان، داخل غار کاملا با آب پر می‌شود.

به‌هنگام بازدید از برخی اماکن گاهی مفاهیمی مانند درک واقعیت زیرا سوال برده شده و رویا و حقیقت در هم قاتی می‌شوند. غار آلتین‌بشیک نیز با صخره‌های بی‌نظیر و دریاچه تمیز و براق به رنگ سبز فیروزه‌ای و  شاید هم کمی عجیب و غریب است. با دیدن مناظر نایاب داخل غار چنین حس می‌کنید که در یک عالم دیگر و حتی عالم رویا هستید. ذهن‌تان به دیار داستان‌ها دری باز کرده و در عمق جو جادوکننده غار غوطه‌ور می‌شوید. غار آلتین‌بشیک در داخل پارک ملی آلتین‌بشیک واقع گردیده است. در این پارک ملی که دارای پوشش گیاهی و جانوری غنی می‌باشد، می‌توان با تعداد زیادی از انواع گیاهان بومی منحصر به‌فرد ترکیه مواجه گردید. در پارک ملی آلتین‌بشیک که از حیات وحشی میزبانی می‌کند در جنگل‌های پوشیده از درختان کهنسال کاج و سرو مسیرهای طولانی برای علاقه‌مندان به ورزش و راهپیمایی نیز وجود دارد.

غار تینازتپه یکی دیگر از غارهای معروف در آناتولی است که با دریاچه‌ها، استالاکیت‌ها و استالاگمیت‌های خود جلب دقت می‌کند. این غار که در شهرستان سیدی‌شهیر قونیه واقع شده، طولانی‌ترین غاری است که در ترکیه برای گردشگری باز شده است. این غار 22 کیلومتری در دامنه کوه‌های " Gidengelmez" واقع شده است. محوطه 1600 کیلومتری غار تینازتپه به‌شکلی مناسب برای بازدید تنظیم شده و به‌علت این ویژه‌گی به‌عنوان اولین غار طولانی ترکیه و سومین غار طولانی اروپا تلقی می‌شود. چنین تخمین زده می‌شود که این غار در طول مدت زمانی چون 230 میلیون سال شکل گرفته است. غار تینازتپه از سوی یک دانشمند فرانسوی کشف شده و پس از تحقیقات علمی معلوم شد که محیطی طبیعی برای درمان بیماران آسم است. آب‌های که از روزنه‌های غار می‌چکند، موجب بوجود آمدن تراورتن‌های‌ زیبا و استالاکیت‌ها و استالاگمیت‌ها شده ‌است. به‌غیر از دریاچه واقع انتهای غار، آبشاری زیبایی نیز وجود دارد که بینندگان را به شگفتی وامی‌دارد. دیدن حفره‌های عمیقی که در اثر جاری شدن آبشار بوجود آمده‌اند، هم هیجان‌انگیز و هم دلهره‌آور است.

علاوه بر غارهایی که بر شمردیم، می‌خواهیم تا از چند غار معروف و دیدنی دیگر معروف آناتولی سخن بگوئیم. غار پینارگوزو  (Pınargözü ) با طول دوازده و نیم کیلومتر که با چکنده‌سنگ و یا استالاکیت‌های بوجود آمده از انواع مواد معدنی جلب دقت می‌کند، غار پینیرلیک‌اونو (Peynirlikönü )  که به‌عنوان طولانی‌ترین و عمیق‌ترین غار ترکیه شناخته می‌شود. غار کارائین ( karain ) بزرگترین غار ترکیه که زمانی در آن انسان‌ها زندگی می‌کردند. در این غار آثار زندگی مسکونی انسان‌های متعلق به 500 هزار سال پیش از این پیدا شده است. غار دوپنیسا  (Dupnisa ) که متشکل از سه طبقه بوده و اولین و تنهاترین غار با این ویژه‌گی در ترکیه است.

غارها در اصل جاهای بسیار سحرانگیزی هستند که بطور طبیعی و بدون اینکه بشر به آنها دست بزنند، بوجود آمده‌اند. این تشکل‌ها که زمانی به‌عنوان دنیای تاریکی تلقی می‌شدند، امروزه حیطه فعالیت و مطالعات غیرقابل انصراف بسیاری از شاخه‌های علمی مانند ژئولوژی، بیولوژی، انسان‌شناسی و باستان‌شناسی را تشکیل می‌دهند. غارها که در طول میلیون‌ها سال روند شکل‌گیری خود را تکمیل کردند، از یک اکوسیستم بزرگ با موجودات زنده ، غیرزنده و حتی میکرواورگانیسم‌ها میزبانی می‌کنند. این پناهگاه‌های طبیعی که در گذشته دارای اهمیت حیاتی بودند، امروزه برای انسان‌ها تجربیات متفاوتی ارایه می‌کنند. غارها با اهداف ورزشی، بهداشتی و گردشگری از سوی انسان امروزی مورد استفاده قرار می‌گیرند. از برخی از غارها حتی امروزه هم به‌عنوان انبار مواد غذایی و از برخی‌ها نیز در حین جنگ‌ها به‌عنوان پناهگاه و با اهداف نظامی استفاده می‌شود. چنین به‌نظر می‌رسد که منبعد نیز نقش مهم غارها در زندگی انسان ادامه خواهد یافت.