نگاه سیاست خارجی ترکیه: کشیش برونسون و اوانجلیستهای آمریکایی

به دنبال ادامه بازداشت کشیش اندرو برونسون آمریکایی، دونالد ترامپ رییس جمهور و مایک پنس معاون اول وی، ترکیه را تهدید به تحریم کرده اند. این تهدیدات واقعیتهای اوانجلیستی موجود در ایالات متحده آمریکا را یک بار دیگر هویدا کرد.

در برنامه این هفته، لابی اوانجلیستها در آمریکا و تاثیر آن بر سیاست خارجی ترکیه را مورد تحلیل و ارزیابی قرار خواهیم داد.

این ارزیابی توسط دکتر جمیل دوغاچ ایپک نوشته شده است:

کشیش اندرو کریگ برونسون (Andrew Craig Brunson) آمریکایی، از سال 2016 به اتهام همکاری با سازمان های تروریستی پ.ک.ک و فتو زندانی شده و در حال محاکمه است. در طول روزهایی که گذشت، زندان برانسون به دلیل وضعیت جسمانی وی به حبس خانگی تبدیل شده است. پس از این رویداد، ترکیه توسط بالاترین سطح از مقامات آمریکا تهدید به تحریم شد.

نخست مایک پنس، معاون رئیس جمهور و سپس دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا اعلام کردند که اگر برونسون آزاد نشود آمریکا تحریمهای گسترده ای علیه ترکیه اعمال می کند.

برونسون یک مبلغ انجیلی یا همان اوانجلیست (Evangelist) است. اوانجلیستها پیروان کلیسای انجیلی هستند.  بنابراین، موضوع برونسون نه تنها دارای یک صبغه سیاسی بلکه از پس زمینه ای " تئو- پلوتیک" نیز خوردار است. در اصل دولت ایالات متحده آمریکا بگونه ای یکدست سیاستی را که مطابق با خواسته های اوانجلیستی و رای دهندگان اوانجلیست است در پیش  گرفته است.

اوانجلیستها ( یا مطابق زبان افکار عمومی، صهیونیست های مسیحی) از طریق مایک پنس و دیگر اعضای کاخ سفید از تاثیر زیادی بر دولت ایالات متحده برخودار هستند. شمار اوانجلیستها در آمریکا نزدیک به 20 میلیون نفر بوده و دارای توانایی تأثیر بر 100 میلیون نفر هستند.  آنها در سالهای گذشته برای اینکه اسرائیل قادر به گسترش اراضی خود گردد، میلیون ها دلار صرف کردند.  اوانجلیست ها همچنین از مهاجرت میلیونها یهودی از روسیه و اتیوپی به اسرائیل حمایت کردند. آنها همچنین میلیون ها دلار برای ساخت شهرک های جدید و اسکان مهاجران در سرزمین های اشغالی فلسطین اهدا کرده اند.

سال گذشته دان هومل (Dan Hummel) در روزنامه واشنگتن پست مطلب معنا داری را بر قلم جاری کرد. به گفته هومل، "زبان مورد استفاده توسط پنس به طور چشمگیری از زبان مورد استفاده کاخ سفید در مورد روند رابطه ایالات متحده آمریکا و اسرائیل متفاوت است." البته پنس، تنها کسی نیست که سعی می کند تا ترامپ را به درستی پیشگویی های انجام شده در تورات متقاعد کند، در واقع حکومت ترامپ در برگیرنده اوانجلیستهایی هست که از نفوذ بالایی در این حکومت برخوردار هستند.

یکی از موضوعات بسیار حساس برای صهیونیست ها و انجیلی های رادیکال این است که به ادعای آنان بقایای اولین و دومین معابد یهودی در زیر مسجد الاقصی، سومین مکان مقدس جهان اسلام قرار دارد. اوانجلیستها معتقد هستند که معبد جدید بر روی این بقایای باستانی ساخته خواهد شد.  آنها استدلال می کنند که پیشگویی تورات در این خصوص تحقق خواهد یافت. به گفته آنها، به محض پایان ساخت معبد، بازگشت حضرت عیسای مسیح روی خواهد داد.

اوانجلیستها بسیار خوشحال شدند وقتی دیدند که ایالات متحده، اورشلیم را به عنوان پایتخت اسرائیل به رسمیت شناخت. به این ترتیب آنها فکر می کنند که مسیح خواهد آمد و به همین دلیل برای شروع جنگ بزرگ آرماگدون مهیا می شوند. آنها دائما از دولت آمریکا چنین درخواستهایی را طلب می کنند. به گفته آنها، عیسی مسیح می آید و همه چیز را تصحیح می کند.

 اوانجلیستها بر این باورند که به دنبال آخرین جنگ با بربرها که دجال و روس ها نیز جزئی از آنان هستند صلحی هزار ساله با آغاز سلطنت حضرت عیسای مسیح و در کمال فراوانی و شادمانی برقرار می شود. با توجه به اعتقادات اوانجلیستها این رویداد بزرگ زمانی روی می دهد که این پیش بینی تورات محقق شود: "برای هبوط مجدد مسیح بر زمین، اسرائیل قدیم، باید دوباره یکپارچه شود و از وجود کفاری که به ادیان دیگر ایمان دارند پاک شود".

 البته تمامی این باورها به عنوان اعتقاداتی غیرواقعی و جنون آمیز به نظر میرسد. اما این باورها، واقعیتهای اعتقادی اوانجلیستها است. در حال حاضر اوانجلیستها با استفاده از موقعیت مایک پنس و دیگر اعضای حکومت دونالد ترامپ در آمریکا به پتانسیل بالایی دست یافته اند.

اگرچه ترامپ یک اوانجلیست رادیکال نیست اما سعی می کند تا رای دهندگان اوانجلیست را از خود راضی نگه دارد.  با این حال، مایک پنس معاون رئیس جمهور یک اوانجلیست بسیار تندرو است. او به خاطر اعتقادات کشیش برونسون، اهمیت زیادی برای وی قایل است. این درحالی است که ترامپ تلاش می کند تا برونسون را بیشتر به خاطر دلایل سیاسی آزاد کند.

همه این تحولات، تناسبی با دیدار صمیمانه اردوغان و ترامپ در بعد اجلاس ناتو در بروکسل که در تاریخ 24 ژوئن برگزار شد ندارد. براساس اطلاعاتی که از محافل سیاسی به دست آمده، ترامپ قصد دارد تا با برقراری رابطه مستقیم با اردوغان مشکلات بین دو کشور را حل کند. با این حال، یک حلقه بسیار قوی از اوانجلیستهای نئوکان (evanjelist-neocon)  در اطراف ترامپ وجود دارند. آنها از هر فرصتی استفاده می کنند تا مانع از برقراری رابطه میان این دو رییس جمهور شوند.

به دنبال مسئله برونسون بحران پنهان میان آمریکا و ترکیه در سالهای اخیر به بحرانی آشکار مبدل شده است. به این ترتیب بحران بی اعتمادی بین ترکیه و ایالات متحده آمریکا ممکن است بیش از پیش عمیق تر شود. یکی دیگر از جزئیات قابل توجه در این خصوص آن  است که اظهارات ترامپ درست قبل از دیدار اردوغان با روسای دولت روسیه و چین در آفریقای جنوبی در حاشیه اجلاس بریکس منتشر شد. در رابطه با اظهارات ترامپ، همچنین نباید تاثیر خبر انتشار بسته توافق وامی 3.6 میلیارد دلاری با موسسات مالی چین از سوی برات آلبایراک وزیر خزانه داری ترکیه را نادیده گرفت.

شروع یک فرآیند جدید برای حل مشکلات موجود میان ترکیه و ایالات متحده کار سختی نیست. زیرا این اولین حادثه از نوع برخورد میان دو کشور محسوب نمی شود. با این حال، استفاده ترامپ از ادبیات تهدید، می تواند احساسات ضد آمریکایی در ترکیه را که بعد از حادثه 4 ژوئیه سال 2003 در سلیمانیه تقویت شده را بیشتر کند. تا زمان برگزاری انتخابات در ماه نوامبر، دولت ترامپ نیاز دارد تا بار اوانجلیستها را بر روی شانه های خود تحت کنترل نگاه دارد.

در غیر این صورت، ایالات متحده ممکن است با خطر از دست دادن بزرگترین متحد خود در منطقه روبرو شود.