Жұлдыздардың барлығы дерлігі сутегі деп аталатын газдан тұрады

Жұлдыздың жарқырауы — жұлдыздың белгілі уақыт аралығында шығаратын энергия мөлшері, яғни жұлдыздың жарық күші. Бұл көрсеткіш жұлдыздың маңызды сипаттамаларының бірі болып келеді. Түнде планетамызды Ай жарықтандырады, ол күннен алатын жарықты көрсетеді. Қала шамдары жоқ кезеңде немесе бүгінде жасанды жарықтан алыс жерлерде біз түнде аспанда жарқыраған жұлдыздарды көреміз. Олай болса,бұл жұлдыздардың барлығын, соның ішінде күнді де осылай жарқырататын не?

***

Жұлдыздардың барлығы дерлігі сутегі деп аталатын газдан тұрады. Жұлдыздың өзегі өте ыстық. Үлкен қысым оны сығымдағанда, сутегінің бір бөлігі гелий деп аталатын басқа газға айналады. Бұл процесс орасан зор энергия шығарады және жұлдызды жарқыратады. Ядролық синтез реакциялары жұлдыздардың ішкі бөлігінде, әсіресе ядро аймағында, жоғары температура мен қысымда жүреді. Бұл реакцияларда жеңіл элементтер ауыр элементтерге айналады. Бұл әрекет өте жарқын жарықтың шығуын тудырады. Күннен жеті мың есе әлсіз болғанымен, Жерге ең жақын келесі жұлдыз Альфа Центавридің сәулесін біздің планетадан көруге болады.

***

Басқа жұлдыздар  жер бетінен қаралғанда Күн сәулесінің астында қалмаған кезде, яғни  түнде аспанда көрінеді. Мұның басты себебі – Эйнштейн тұжырымдаған масса мен энергия арасындағы теңдеу. Аспан денесін тепе-теңдікте ұстау үшін үнемі энергия өндіретін жұлдыздардың өзегінде орын алатын элементтердің өзара әрекеттесуінен үлкен жылу және жарық энергиясы пайда болады. Жұлдыздың ішіндегі энергия жарық түрінде сыртқы қабаттарға қарай таралады.

***

Жұлдыздар ядролық синтез реакцияларының үздіксіздігінің арқасында миллиондаған жылдар бойы энергия өндіре алады. Біз жер бетіндегілер тіпті сегіз минуттан кейін ең жақын жұлдыздан, яғни Күннен келетін жарық сәулелерін көреміз. Түнгі аспанда жарқырап тұрған алыстағы жұлдыздар әлдеқашан сөнген болуы мүмкін. Біз жарық сәулелері ретінде қарастыратын нәрсе - бұл жарықпен жүріп өткен триллиондаған километрлердің бастапқы түйіні ғана. Өйткені жарық ғаламда сағатына шамамен бір миллиард шақырымды нұрландырады. Жарық түнде біз көре алатын жұлдыздар миллиондаған, тіпті миллиардтаған жылдар бұрын өз жарығын ғаламға таратқан.