Мырыш тапшылығы және оның табиғи емі

 Мырыш тапшылығы дегеніміз не?

Мырыш – кейбір тағамдарда табиғи түрде болатын және ағзаға қажет маңызды минерал. Жүктілік, балалық және жасөспірімдік кезеңдерінде өсу мен дамуды қолдайды. Атап айтқанда, дәм және иіс сезу мүшелерінің дамуын қамтамасыз етеді. Дене жүйелерінде әртүрлі рөл атқаратын мырыш денеде ұзақ уақыт сақталуы мүмкін емес. Сондықтан оны әртүрлі тағамдар немесе қоспалармен бірге сырттан қабылдау керек.

Мырыш тапшылығына не себеп болады?

Мырыш тапшылығы негізінен жеткіліксіз және теңгерімсіз тамақтанумен байланысты жағдай болып табылады. Көптеген тағам көздерінде мырыш бар. Жануарлардан алынатын өнімдерді, дәнді дақылдар, көкөністер мен жемістер және теңіз өнімдерін мырышқа бай тағамдарға мысал келтіруге болады. Сондықтан мырыш тапшылығын осы тағамдарды жеткілікті мөлшерде тұтынбау нәтижесінде көруге болады.

Мырыш тапшылығының белгілері қандай?

Мырыш ағзадағы жасуша өндірісінде және иммундық жүйе функцияларында рөл атқарады. Өсудің, дамудың және көбеюдің бір бөлігі болып табылатын мырыштың жетіспеушілігі жаңа жасушаларды өндіруге қабілетсіздігін тудыруы мүмкін.

Құрғақ және теріде жара шығуы, шаштың түсуі, тырнақтардың бұзылуы, көру проблемалары, іштің өтуі және тәбеттің жоғалуы мырыш тапшылығының ең маңызды белгілері болып табылады.

Мырыш тапшылығының белгілерімынадай:

• Еш себепсіз салмақ жоғалту,

• Дәм тату және иіскеу қабілетінің төмендеуі,

• Терідегі ашық немесе жазылмайтын жаралар,

• Тәбеттің төмендеуі,

• Іштің өтуі,

• Шаштың түсуі,

• Иммундық жүйенің әлсіреуі салдарынан жиі жұқпалы аурулар,

• Нәрестелер мен балалардың дамуының кешігуі,

• Көңіл күйінің жиі өзгеруі,

• Терінің сарғаюы,

• Дененің әртүрлі бөліктерінде, әсіресе бетте пайда болатын безеулер,

• Тестостерон гормонының төмендеуі.

Мырыш жетіспеушілігі әдетте өсудің кешігуі, тәбеттің төмендеуіне және иммундық жүйе функцияларының жоғалуына әкеледі. Ауыр жағдайларда бұл шаштың түсуіне, жыныстық жетілудің кешігуіне, диареяға немесе көз бен терінің зақымдалуына әкелуі мүмкін. Сондай-ақ адамдар салмақ жоғалтуды және психикалық летаргияны сезінуі мүмкін.

Мырыш тапшылығы қалай емделеді?

Мырышқа бай кейбір тағам топтары келесідей:

• Қызыл ет, құс еті және теңіз өнімдері сияқты ет түрлері,

• Сүт, ірімшік және йогурт сияқты сүт өнімдері,

• Бұршақ, жасымық және ноқат сияқты бұршақ дақылдары,

• Сұлы сияқты тұтас дәнді өнімдер,

• Шпинат, аругула, борд, бамия, бұршақ, саңырауқұлақ, спаржа сияқты көкөністер,

• Жаңғақтар (әсіресе шикі фундук),

• Жұмыртқа.

Әсіресе жануар тағамдарынан алынатын мырыш ағзаға өте тез сіңеді. Осы себепті күнделікті мырыш мөлшерінен аспайтын дәнді дақылдар сияқты баяу сіңетін азық-түлік топтарын тұтынбай тұрғанда адамдарға алдымен жануардан алынатын тағамдарды тұтыну ұсынылады.

Мырыш қоспаларын мырыштың ауыр жетіспеушілігінде де қабылдауға болады. Бұл қоспаларды мырыш тапшылығы жоқ кезде қабылдау ыңғайсыз. Олардың мазмұнына байланысты қоспалар антибиотиктермен немесе диуретиктермен өзара ықпалдасуы мүмкін. Сондықтан бұл қоспаларды қолданар алдында тиісті дәрігермен кеңесу керек.