Η δεύτερη περίοδος των Ταλιμπάν

Ο έλεγχος που εξασφάλισαν γρηγορότερα από το αναμενόμενο οι Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν ήταν έκπληξη για όλους. Το 2020 τον Μάρτιο μετά τη συμωνία των ΗΠΑ με τους Ταλιμπάν είχε επιταχυνθεί η προέλαση των Ταλιμπάν. Η διοίκηση του Μπάιντεν αποφάσισε την απόσυρση των Αμερικανικών δυνάμεων από το Αφγανιστάν όπως τον προηγούμενο πρόεδρο Τραμπ και αυτό έφερε περισσότερη ευκολία στους Ταλιμπάν. Η απόφαση του Μπάιντεν να αποσυρθεί νωρίτερα έφερε την ευκολία στους Ταλιμπάν να ελέγχουν την πρωτεύουσα, την Καμπούλ. Με την εξασφάλιση του ελέγχου στην Καμπούλ έπεσε επισήμως η κυβέρνηση στο Αφγανιστάν και διαλύθηκε ο αφγανικός εθνικός στρατός. Τώρα απέναντι μας έχουμε το Αφγανιστάν που ελέγχεται από τους Ταλιμπάν. Το ερώτημα που απασχολεί όλους είναι πως θα είναι το Αφγανιστάν στη δεύτερη περίοδο των Ταλιμπάν.

Μια ανάλυση του καθηγητή Μουράτ Γιεσίλτας, διευθυντή Ερευνών Ασφαλείας στη SETA.

Έχουμε απέναντι μας τρία σενάρια. Πρώτον, οι Ταλιμπάν θα ιδρύσουν μια κυβέρνηση χωρίς αποκλεισμούς. Μια τέτοια κυβέρνηση στην οποία θα συμπεριληφθούν διαφορετικές εθνοτικές και θρησκευτικές ομάδες και πρώην υπάλληλοι μπορεί να επιτρέψει στους Ταλιμπάν να διευθύνουν τη χώρα με μεγαλύτερη άνεση και να κερδίσουν την υποστήριξη της διεθνούς κοινότητας. Σε αυτό το σενάριο, σημαντικά υπουργεία όπως σχετικά με την άμυνα, την ασφάλεια, οι υπηρεσίες πληροφοριών και σχετικά με την οικονομία θα βρίσκονται υπό τη διοίκηση των Ταλιμπάν ενώ τα υπουργεία με λιγότερη σημασία μπορούν να διανεμηθούν σε ομάδες εκτός των Ταλιμπάν. Το μετριοπαθές σενάριο δεν περιορίζεται στο πώς θα σχηματιστεί η κυβέρνηση. Το ζήτημα του τρόπου με τον οποίο οι Ταλιμπάν θα εφαρμόσουν τους κανόνες της σαρία είναι επίσης εξαιρετικά σημαντικό για να πραγματοποιηθεί το μέτριο σενάριο. Οι Ταλιμπάν, οι οποίοι έχουν δώσει μέτρια μηνύματα σχετικά με τη συμμετοχή των γυναικών στην επαγγελματική ζωή στις δηλώσεις που έγιναν μέχρι σήμερα, θα πρέπει να συνεχίσουν να δίνουν τα ίδια μηνύματα μετά τις 31 Αυγούστου και να αντικατοπτρίζουν αυτά τα μηνύματα στις ενέργειές τους. Στην πραγματικότητα αν και πολλοί διεθνείς παράγοντες υποστήριξαν αυτό το σενάριο, δήλωσαν ότι το σημαντικό θα είναι οι ενέργειες των Ταλιμπάν.

Το δεύτερο σενάριο είναι ότι οι Ταλιμπάν θα θέσουν σε ισχύ την απόλυτη εξουσία τους. Σε ένα τέτοιο σενάριο οι Ταλιμπάν αντί να μοιραστούν την εξουσία, θα θέλουν να αποκτήσουν τον απόλυτο έλεγχο στο Αφγανιστάν, παίρνοντας ολόκληρη τη δομή υπό τον έλεγχό τους. Αυτό σημαίνει επίσης να έχουν υπό έλεγχο την κοινωνία εφαρμόζοντας αυστηρότερα τους κανόνες της Σαρία. Σε αυτό το σενάριο, μπορεί να είναι δυνατό μια πιο σκληρή διοίκηση των Ταλιμπάν σε τομείς όπως η ασφάλεια, η οικονομία και η κοινωνική ζωή.

Στο τρίτο σενάριο υπάρχει η εφαρμογή ενός βίαιου καθεστώτος φόβου. Την περίοδο 1996-2001, οι Ταλιμπάν καθιέρωσαν ένα καθεστώς που καταπίεζε πλήρως και έλεγχε την κοινωνία με τις σκληρές πρακτικές. Είναι γνωστό ότι οι Ταλιμπάν έχουν μια τέτοια εμπειρία εξουσίας. Η ισχύ της βίας και της καταπίεσης με το νέο καθεστώς των Ταλιμπάν αναμφίβολα θα αποδυναμώσει το χέρι των Ταλιμπάν τόσο εντός όσο και εκτός της χώρας. Οι Ταλιμπάν δεν είναι μια ενιαία δομή αν και δίνονται μετριοπαθή μηνύματα και εάν υπάρχει διαφορά απόψεων μεταξύ των θρησκευτικών, πολιτικών και στρατιωτικών πτερύγων, μια πρακτική εξουσίας κατά την οποία η βία και η καταπίεση λαμβάνουν χώρα στο επίκεντρο μπορεί να προκύψει. Ένα τέτοιο σενάριο μπορεί επίσης να οδηγήσει σε τοπικές εξεγέρσεις εναντίον των Ταλιμπάν σε διάφορα μέρη της χώρας. Το τι κυβέρνηση θα δημιουργήσουν οι Ταλιμπάν είναι πολύ σημαντικό για το μέλλον του Αφγανιστάν. Η καθιέρωση ενός πλήρως κλειστού καθεστώτος μπορεί να εμβαθύνει τα προβλήματα στο Αφγανιστάν. Σύμφωνα με τις εκθέσεις του ΟΗΕ, 10 εκατομμύρια παιδιά στη χώρα κινδυνεύουν με πείνα. 14 εκατομμύρια άνθρωποι αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα επισιτιστικής ασφάλειας. Αυτό αντιστοιχεί στο ένα τρίτο του πληθυσμού του Αφγανιστάν. Ανεξάρτητα από το είδος της κυβέρνησης που θα δημιουργήσουν οι Ταλιμπάν το σίγουρο είναι ότι έχουν μπροστά τους μεγάλα προβλήματα.

Η επίλυση αυτών των προβλημάτων και η διακυβέρνηση του Αφγανιστάν εξαρτάται μόνο από την υλοποίηση του μέτριου σεναρίου. Διαφορετικά, το Αφγανιστάν μπορεί να αντιμετωπίσει έναν αιματηρό εμφύλιο πόλεμο.