Η ομαλοποίηση ανάμεσα σε Τουρκία και Αίγυπτο

Την τελευταία περίοδο στη Μέση Ανατολή πολλές χώρες έχουν προσπάθειες για ομαλοποίηση με χώρες που αντιμετωπίζουν προβλήματα και βρίσκονται σε ανταγωνισμό.

Μια ανάλυση του καθηγητή Μουράτ Γιεσίλτας, διευθυντή Ερευνών Ασφαλείας στη SETA.

Αυτή η διαδικασία ξεκίνησε πρώτα στην περίοδο του Τραμπ ανάμεσα στο Ισραήλ με κάποιες αραβικές χώρες. Με την περίοδο της εκλογής του Μπάιντεν αποδείχθηκε ότι η περίοδος ομαλοποίησης στη Μέση Ανατολή άρχισε να επηρεάζει την ίδια στιγμή αρκετές χώρες. Τις περασμένες εβδομάδες τα σημάδια για ομαλοποίηση ανάμεσα στη Σαουδική Αραβία με το Ιράν έφερε στο μυαλό όλων ότι μπορεί να υπάρξει ομαλοποίηση ανάμεσα στις δύο αυτές χώρες που αντιμετώπιζαν μεγάλα προβλήματα.

Η Τουρκία στην περίοδο αυτή ήταν μια από τις χώρες στην οποία στράφηκαν τα βλέμματα.  Οι πιθανές προσεγγίσεις ανάμεσα στην Τουρκία με το Ισραήλ, την Αίγυπτο και με τη Σαουδική Αραβία κατά μεγάλη πιθανότητα θα ξεκινήσουν τη νέα περίοδο στη Μέση Ανατολή. Τελευταία έγινε ένα νέο άλμα στις προσπάθειες προσέγγισης της Τουρκίας με την Αίγυπτο. Μετά τη συνάντηση των προέδρων των υπηρεσιών πληροφοριών των δύο χωρών και των υπουργών Εξωτερικών μετέβη στο Κάιρο η τουρκική αντιπροσωπεία. Οι προσπάθειες ομαλοποίησης της Τουρκίας με την Αίγυπτο βασίζεται σε διαφορετικό περιφερειακό επίπεδο. Οι ΗΠΑ άφησαν τη Σαουδική Αραβία μόνη της στην Υεμένη και κατέληξαν σε πυρηνική συμφωνία με το Ιράν με αποτέλεσμα να αλλάξει η εξίσωση ισχύος στη Μέση Ανατολή.  Στον τύπο πήρε μέρος οι πληροφορίες ότι ο McGurk, ειδικός εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου για τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική θα επισκεφτεί τη Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και την Ιορδανία για την εξάλειψη των ανησυχιών των συμμαχικών χωρών σχετικά με την πυρηνική συμφωνία με το Ιράν. Η πρώτη προτεραιότητα των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή είναι η επιθεώρηση του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν και να φέρουν την Τεχεράνη στο τραπέζι των συνομιλιών. Από την άλλη το ενδιαφέρον της Ρωσίας και της Κίνας προς τη Μέση Ανατολή αποτελεί τη νέα επίδειξη δύναμης για τις ΗΠΑ. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, όλοι οι περιφερειακοί παίκτες προσπαθούν να επιλύσουν τα μεταξύ τους προβλήματα. Και οι προσπάθειες Τουρκίας-Αιγύπτου για προσέγγιση πρέπει επίσης να θεωρηθούν ως μέρος αυτής της εξίσωσης. Ο διαμοιρασμός των περιοχών δικαιοδοσίας στη Μέση Ανατολή και τα θέματα σχετικά με τη Λιβύη είναι οι πραγματικότητες στην προσέγγιση της Άνκαρα με το Κάιρο. Μετά την έναρξη της διαδικασίας πολιτικής μετάβασης στη Λιβύη, η Λιβύη για την Τουρκία και την Αίγυπτο μπορεί να μετατραπεί σε κοινό θέμα. Και οι δύο χώρες παρατηρούν ότι η κοινή στάση σχετικά με τη Λιβύη έχει στρατηγική σημασία. Έχει γίνει αντιληπτό ότι ο ανταγωνισμός στην Ανατολική Μεσόγειο σχετικά με τις πηγές ενέργειας δεν είναι προς όφελος και των δύο χωρών. Η Αίγυπτος που υπέγραψε συμφωνία με την Ελλάδα ξέρει ότι η σχετική συμφωνία δεν μπορεί να εξασφαλίσει τις προτεραιότητες της. Για αυτό το λόγο η συνεργασία της Αιγύπτου με την Τουρκία στην Ανατολική Μεσόγειο θα έχει περισσότερα οφέλη στην ίδια τη χώρα. Αυτά τα δύο θέματα αποτελούν την πιο θετική ατζέντα της διαδικασίας ομαλοποίησης.

Οι δύο χώρες άφησαν σε μια άλλη άκρη το ζήτημα που αντιμετώπιζαν με τους Αδελφούς Μουσουλμάνους. Τα σημαντικά περιφερειακά γεωπολιτικά θέματα φαίνεται ότι θα προωθήσουν την προσέγγιση μεταξύ των δύο χωρών. Η διαδικασία ομαλοποίησης ανάμεσα στην Τουρκία με την Αίγυπτο έχει τη δυνατότητα να μειώσει τις εντάσεις στην περιοχή, ιδίως στο ζήτημα της Λιβύης. Η επιτυχία της διαδικασίας θα συμβάλλει στη μείωση της έντασης στην περιοχή.