Η πολιτική της Ρωσίας για τη Λιβύη

Μια ανάλυση του ερευνητή θεμάτων εξωτερικής πολιτικής στη SETA, Τζαν Ατζούν σχετικά με την πολιτική της Ρωσίας που αφορά τη Λιβύη.

Η Λιβύη από άποψη τη γεωπολιτική της θέση στη Βόρεια Αφρική, την Ανατολική Μεσόγειο και τη Νότια Ευρώπη είναι σημαντική χώρα επίσης είναι πλούσια χώρα από άποψη τις ενεργειακές πηγές. Στον αγώνα για την εξουσία εντός της χώρας προσπαθούν να έχουν λόγο οι περιφερειακές και παγκόσμιες δυνάμεις και προσπαθούν να σχηματίσουν το μέλλον της Λιβύης. Μια από αυτές τις χώρες μπορούμε να αναφέρουμε τη Ρωσία.

Η Λιβύη πριν την ανατροπή του καθεστώτος του Καντάφι το 2011 παρά που ήταν σοσιαλιστική χώρα παρακολουθούσε ανεξάρτητο δρόμο από τη Μόσχα. Παρόλα αυτά οι σχέσεις της Λιβύης με τη Ρωσία ήταν βαθιές από άποψη στρατιωτικής και οικονομικής συνεργασίας αλλά μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης και με την πολιτική στήριξη της Μόσχας στις διεθνείς πιέσεις κατά της Λιβύης τερματίστηκαν οι βαθιές σχέσεις ανάμεσα στη Λιβύη και τη Ρωσία. Στην περίοδο του Πούτιν στη Ρωσία ξεκίνησαν για άλλη μια φορά οι σχέσεις της Ρωσίας με τη Λιβύη. Οι δύο πλευρές υπέγραψαν σημαντικές συμφωνίες για την αγορά όπλων και στον τομέα της ενέργειας με αποτέλεσμα η Ρωσία να έχει επίδραση στη Λιβύη μέχρι την αραβική άνοιξη που ξεκίνησε στη χώρα η επανάσταση και η ξένη παρέμβαση. Η παρέμβαση υπό την αιγίδα του ΝΑΤΟ ανέτρεψε το καθεστώς του Καντάφι και η Ρωσία έμεινε εκτός του παιχνιδιού στη Λιβύη. Η Ρωσία απλώς παρακολούθησε τις εσωτερικές συγκρούσεις για αρκετό διάστημα στη Λιβύη αλλά το 2017 με την ευκαιρία που βρήκε άρχισε να έχει ενεργό ρόλο στη Λιβύη. Η Ρωσία προσέγγισε τον πραξικοπηματία Χαλίφα Χαφτάρ με αποτέλεσμα να μεταφέρει τους μισθοφόρους «Βάγκνερ» στη Λιβύη και να αποκτά λόγο ειδικότερα στα ανατολικά της χώρας επίσης επέλεξε να συνεργαστεί με χώρες όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Σήμερα η Ρωσία έχει σκοπό να φέρει στο τραπέζι των συνομιλιών την Κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας και τις δυνάμεις που υπάγονται στον Χαφτάρ. Η Μόσχα προσπαθεί να έχει τον ρόλο ενός αμερόληπτου διαιτητή και του υποστηρικτή της πολιτικής λύσης στην κρίση στη Λιβύη αλλά οι εξελίξεις στο πεδίο δείχνουν ότι επικρατεί κάτι το αντίθετο. Είναι γνωστό ότι η Μόσχα στον Χαφτάρ πέραν την πολιτική στήριξη παρέχει και στρατιωτική υποστήριξη. Παρατηρούνται στα χέρια των δυνάμεων του Χαφτάρ τα ρωσικά όπλα και παίρνουν μέρος στις περιοχές των συγκρούσεων οι μισθοφόροι της Ρωσίας. Το Κρεμλίνο συνεχίζει να έχει αντιρρήσεις στις δηλώσεις περί ύπαρξης των μισθοφόρων στην περιοχή και περί τη μεταφορά των ρωσικών όπλων στις δυνάμεις του Χαφτάρ.

Τα τελευταία χρόνια αποδείχθηκε ότι η Μόσχα στην πολιτική με τη Λιβύη έχει προσέγγιση να εφαρμόσει τις μεθόδους όπως τη μεταφορά των μισθοφόρων και την ομάδα επαφής που είναι μια μη παραδοσιακή μέθοδος. Στο πλαίσιο αυτό τον ρόλο της Ρωσίας στην περιοχή κατευθύνει ο πρόεδρος της Τσετσενίας Ραμζάν Καντίροφ ο οποίος ανέλαβε τον ρόλο του εκπροσώπου της Ρωσίας στη Μέση Ανατολή.  Ο Καντίροφ, και οι σύμβουλοι του ο Adam Delimkhanov και ο Lev Dengov αποτέλεσαν τη ρωσική ομάδα επαφής στη Λιβύη που ιδρύθηκε το 2015.  Ως αποτέλεσμα η Ρωσία κατάφερε να βρει την ευκαιρία να αναλάβει ρόλο στο πεδίο στη Λιβύη και άρχισε την στρατιωτική στήριξη προς τον Χαφτάρ, ανέπτυξε σχέσεις με τον γιο του Καντάφι, Σαίφ ελ Ισλάμ επίσης έκανε συνεργασία με τις χώρες όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και την Αίγυπτο με αποτέλεσμα να τοποθετήσει τις δυνάμεις Βάγκνερ στη Λιβύη και επιθυμεί να διατηρήσει την ύπαρξη της στη συγκεκριμένη χώρα. 

Ένας άλλος σκοπός της Ρωσίας στη Λιβύη είναι να αποκτήσει χώρο για τις ενεργειακές εταιρείες "Rosneft", "Tatneft" και "Gazprom" και προσπαθεί να είναι ένας αποτελεσματικός παράγοντας στην αγορά ενέργειας της Μεσογείου. Η Μόσχα στη Λιβύη προσπαθεί να σταθεροποιήσει την παρουσία της επίσης στην αφρικανική ήπειρο και ειδικότερα στην Ανατολική Μεσόγειο προσπαθεί να επεκτείνει την παρουσία της. Η Λιβύη με πλούσια σε ενέργεια, η οποία έχει τη μεγαλύτερη ακτή στη Μεσογείου, πήρε μέρος στην επικαιρότητα της εξωτερικής πολιτικής της Ρωσίας. Παρά την οικονομική της σημασία ο τερματισμός των συγκρούσεων στη Λιβύη δεν αποτελεί το σημαντικότερο ζήτημα για τη Μόσχα. Παρ 'όλα αυτά, η Ρωσία στοχεύει να δείξει την επιρροή της σε άλλους περιφερειακούς παράγοντες συμμετέχοντας στην κρίση της Λιβύης.