Οι νέες ενεργειακές διαδρομές της Τουρκίας

Η Τουρκία κατέχει μια πολύ σημαντική θέση μεταξύ των χωρών της Μέσης Ανατολής και της περιοχής της Κασπίας, οι οποίες είναι πλούσιες σε αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου, και των ευρωπαϊκών χωρών που καταναλώνουν εντατικά αυτούς τους ενεργειακούς πόρους. Η Τουρκία η οποία είναι μία γέφυρα μεταξύ Ευρώπης και Ασίας, κατέχει σημαντική θέση και με τους αγωγούς φυσικού αερίου που διαθέτει. Επτά διεθνείς αγωγοί φυσικού αερίου και δύο διεθνείς αγωγοί πετρελαίου διέρχονται από την Τουρκία. Ο αριθμός αυτός και η δυναμικότητα των αγωγών αναμένεται να αυξηθεί κατά το επόμενο διάστημα.

Η σημαντική μείωση της ροής φυσικού αερίου προς την Ευρώπη μετά τον πόλεμο Ουκρανίας-Ρωσίας ενίσχυσε περαιτέρω τη σημασία της Τουρκίας.

Ως σημαντικότερα από αυτά τα έργα ξεχωρίζουν ο Διανατολικός Αγωγός Φυσικού Αερίου (TANAP), το οποίο τρέχει με το Αζερμπαϊτζάν, και οι αγωγοί Γαλάζιο Ρεύμα (Blue Stream) και Τουρκικό Ρεύμα (TurkStream) που εκτείνονται από τη Ρωσία έως την Ανατολία.

Ποιες είναι λοιπόν οι λεπτομέρειες αυτών των αγωγών;

Δυτικός Αγωγός (Αγωγός Φυσικού Αερίου Ρωσίας-Τουρκίας)

Ο αγωγός συνολικού μήκους 845 χλμ. εισέρχεται στην Τουρκία στο χωριό Μαλκοτσλάρ στα βουλγαρικά σύνορα και εκτείνεται μέχρι την Άνκαρα. Ο αγωγός έφτασε τη μέγιστη δυναμικότητα των 6 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων το 1993.

Γαλάζιο Ρεύμα – Blue Stream (Αγωγός Μεταφοράς Φυσικού Αερίου από τη Ρωσία στο Σάμσουν και στην Ανκάρα)

Το τουρκικό τμήμα του Αγωγού Γαλάζιο Ρεύμα, το οποίο τέθηκε σε λειτουργία το 2003, ξεκινά από το Σάμσουν και φθάνει στην τουρκική πρωτεύουσα διασχίζοντας την Αμάσεια, το Τσόρουμ και το Κιρίκκαλε. Ο αγωγός φυσικού αερίου Γαλάζιο Ρεύμα παρέχει 16 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου στην Τουρκία ετησίως.

Αγωγός Τουρκικό Ρεύμα (TurkStream)

Ο αγωγός εγκαινιάστηκε στις 8 Ιανουαρίου 2020… Το Τουρκικό Ρεύμα αποτελείται από δύο αγωγούς συνολικής δυναμικότητας μεταφοράς φυσικού αερίου 31,50 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα, 15,75 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ο καθένας. Ο ένας αγωγός των 15,75 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων τροφοδοτεί την Τουρκία και ο άλλος αγωγός των 15,75 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων τροφοδοτεί την Ευρώπη.

Διανατολικός Αγωγός Φυσικού Αερίου (TANAP) Αζερμπαϊτζάν – Τουρκίας (Κοίτασμα Σαχ Ντενίζ Ι)

Το 2007 τέθηκε σε λειτουργία ο αγωγός φυσικού αερίου Αζερμπαϊτζάν – Τουρκίας, ο οποίος κατασκευάστηκε για τη μεταφορά του αζερικού φυσικού αερίου του κοιτάσματος Σαχ Ντενίζ Ι στην Τουρκία μέσω της Γεωργίας.

Το τμήμα του αγωγού TANAP από τα σύνορα Γεωργίας-Τουρκίας έως το σημείο εξόδου στο Εσκισεχίρ τέθηκε σε λειτουργία στις 30 Ιουνίου 2018, ενώ το τμήμα από το Εσκισεχίρ μέχρι τα σύνορα Τουρκίας-Ελλάδας τέθηκε σε λειτουργία στα τέλη του Οκτωβρίου 2019.

Η εμπορική ροή φυσικού αερίου προς την Ευρώπη μέσω του Διαδριατικού Αγωγού Φυσικού Αερίου (ΤΑΡ) ξεκίνησε στις 31 Δεκεμβρίου 2020, αφού τέθηκαν σε λειτουργία οι ευρωπαϊκές εγκαταστάσεις.

Ο αγωγός μεταφέρει περίπου 6 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου στην Τουρκία και 12 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα στην Ευρώπη ετησίως.

Στόχος είναι η σταδιακή αύξηση της δυναμικότητας του αγωγού στα 24 δισ. κυβικά μέτρα και στη συνέχεια στα 31 δισ. κυβικά μέτρα.

Αγωγός Φυσικού Αερίου Ιράν-Τουρκίας (Κεντρικός Αγωγός Μεταφοράς Φυσικού Αερίου της Ανατολικής Ανατολίας)

Αυτός ο αγωγός προοριζόταν για τη μεταφορά φυσικού αερίου που θα προμηθευόταν η Τουρκία από κοιτάσματα στην Ανατολή, ιδίως το Ιράν. Η ετήσια δυναμικότητα του κύριου αγωγού μεταφοράς φυσικού αερίου της Ανατολικής Ανατολίας μήκους περίπου 1.491 χιλιομέτρων, ο οποίος τέθηκε σε λειτουργία στα τέλη του 2001, είναι 10 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα. Ωστόσο, λόγω των εξελίξεων που οφείλονται στην Τεχεράνη, αυτή η δυναμικότητα συχνά δεν μπορεί να επιτευχθεί.

Κατά την προσεχή περίοδο, η Τουρκία στοχεύει να αυξήσει τη δυναμικότητα των αγωγών και να έχει λόγο στις αγορές φυσικού αερίου και πετρελαίου. Γι’ αυτό το λόγο, σχεδιάζεται η δημιουργία κέντρου φυσικού αερίου στη Θράκη.

Εκτός από αυτό το έργο, το οποίο θα τρέξει από κοινού με τη Ρωσία, έχει ολοκληρωθεί και η νομοθετική ρύθμιση που προβλέπει την πώληση φυσικού αερίου που μεταφέρει η Ανώνυμη Εταιρεία Αγωγών Μεταφοράς Πετρελαίου BOTAŞ στην Τουρκία μέσω αγωγών.

Για αυτόν ακριβώς το λόγο, η Άνκαρα στράφηκε προς τις τουρκικές χώρες, ιδιαίτερα της Κεντρικής Ασίας, καθώς και προς τους γείτονές της στο νότο.

Το πρώτο έγγραφο για την πώληση του φυσικού αερίου του Τουρκμενιστάν στην Ευρώπη μέσω Τουρκίας μέσω των αγωγών TANAP και TAP υπεγράφη από την Τουρκία και το Τουρκμενιστάν. Αναφέρεται ότι αρκετά σύντομα θα υπογραφούν νέες ενεργειακές συμφωνίες με τα τουρκικά κράτη της Κεντρικής Ασίας.

Το δυναμικό υδρογονανθράκων των χωρών του Τουρκικού Συμβουλίου είναι αρκετά μεγάλο…

Τουρκμενιστάν

Το Τουρκμενιστάν είναι μια χώρα που είναι αρκετά πλούσια σε πόρους στο υπέδαφος του. Εκτιμάται ότι το Τουρκμενιστάν είναι η τέταρτη χώρα με τα μεγαλύτερα αποθέματα φυσικού αερίου, με 15 τρισεκατομμύρια κυβικά μέτρα. Η χώρα παράγει σχεδόν 100 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου ετησίως. Το Τουρκμενιστάν, το οποίο διαθέτει ένα εκτεταμένο δίκτυο αγωγών φυσικού αερίου για να εξάγει το φυσικό του αέριο, είναι σήμερα ο μεγαλύτερος προμηθευτής φυσικού αερίου της Κίνας, παρέχοντας περίπου 40 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου ετησίως μέσω του αγωγού Τουρκμενιστάν-Ουζμπεκιστάν-Καζακστάν-Κίνας, ο οποίος τέθηκε σε λειτουργία το 2009.

Ουζμπεκιστάν

Τα κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου εκτείνονται στο 60% της επικράτειας της χώρας και έχουν μεγάλο μερίδιο στην οικονομία της χώρας. Το Ουζμπεκιστάν εξορύσσει πετρέλαιο και φυσικό αέριο σε 78 κοιτάσματα σε πέντε διαφορετικές περιοχές. Το Ουζμπεκιστάν, στο οποίο πραγματοποιούνται δραστηριότητες γεώτρησης σε 92 πηγές, έχει συνολικά αποθέματα πετρελαίου 5 δισεκατομμυρίων 300 χιλιάδων τόνων και τα αποθέματα φυσικού αερίου του είναι περίπου 5 τρισεκατομμύρια 95 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα.

Καζακστάν

Τα συνολικά πετρελαϊκά αποθέματα της χώρας ξεπερνούν τα 5 δισεκατομμύρια τόνους. Το 75% αυτών των αποθεμάτων βρίσκεται στα κοιτάσματα πετρελαίου Κασαγκάν, Καρατζαγκανάκ και Τενγκίζ. Αναφέρεται ότι τα αποθέματα φυσικού αερίου του Καζακστάν είναι γύρω στα 3 τρισεκατομμύρια κυβικά μέτρα.