იმიტომ რომ - 5 - 2024

იმიტომ რომ - 5 - 2024

ვარსკვლავები ბრწყინავს

დღევანდელ გადაცემაში ჩვენ ავირჩიეთ მეცნიერული აღმოჩენის განხილვა და არა ყოველდღიური ცხოვრებიდან რაიმე ქცევა. მიუხედავად იმისა, რომ გარკვეული ინფორმაცია სკოლაშიც ისწავლება, ის, დროთა განმავლობაში გვავიწყდება, ამიტომაც დღეს გვინდა ვთქვათ, "ვარსკვლავები ბრწყინავენ იმიტომ რომ".

მოგეხსენებათ, ჩვენი სამყარო სინათლეს მზეს უმადლის, ვარსკვლავს, რომელიც ირმის ნახტომის გალაქტიკის ცენტრშია. ღამით ჩვენი პლანეტა განათებულია მთვარით, რომელიც ირეკლავს მზისგან მიღებულ შუქს. იმ დროს, როდესაც არ იყო ქალაქის განათებები ან დღეს ხელოვნური განათებისგან დაშორებულ ადგილებში, ღამით ვხედავთ ვარსკვლავებს, რომლებიც კაშკაშებენ ცაზე. მაშ, მზის ჩათვლით რა ანათებს ასე ყველა ამ ვარსკვლავს?

ვარსკვლავები ბრწყინავენ, რადგან ეს ციური სხეულები გამოიმუშავებენ ენერგიას, მანამ სანამ არ შეწყვეტენ არსებობას. ეს ენერგია ვრცელდება სამყაროში სითბოს და სინათლის სახით. ბირთვული შერწყმის რეაქციები ხდება ვარსკვლავების შიდა ნაწილში, განსაკუთრებით ბირთვის ზონაში, მაღალი ტემპერატურისა და წნევის ქვეშ. ამ რეაქციებში მსუბუქი ელემენტები გარდაიქმნება უფრო მძიმე ელემენტებად. ეს აქტივობა იწვევს ძალიან კაშკაშა სინათლის გამოსხივებას. ისე რომ მიუხედავად იმისა, რომ ის მზეზე შვიდი ათასჯერ სუსტია, დედამიწასთან მის შემდეგ უახლოესი ვარსკვლავის ალფა კენტავრის მიერ გამოსხივებული სინათლე ჩვენი პლანეტიდან ჩანს.

სხვა ვარსკვლავები დედამიწიდან დათვალიერებისას, როდესაც ისინი არ არიან მზის შუქზე ანუ ღამით, ჩანს ცაზე. ამის მთავარი მიზეზი არის აინშტაინის მიერ ფორმულირებული განტოლება მასასა და ენერგიას შორის. უზარმაზარი სითბო და სინათლის ენერგია წარმოიქმნება ციური სხეულების წონასწორობის შესანარჩუნებლად მუდმივად ენერგიის მწარმოებელ ელემენტებს შორის ურთიერთქმედებიდან, რომელიც ხდება ვარსკვლავების ბირთვში. ვარსკვლავის შიგნით ენერგია გარე შრეებისკენ სინათლის სახით ვრცელდება.

ვარსკვლავებს შეუძლიათ ენერგიის წარმოება მილიონობით წლის განმავლობაში ბირთვული შერწყმის რეაქციების უწყვეტობის წყალობით. ჩვენ დედამიწაზე კი ვხედავთ სინათლის სხივებს, რომლებიც მოდის უახლოესი ვარსკვლავიდან, მზიდან, დაახლოებით რვა წუთის შემდეგ.  უფრო შორეული ვარსკვლავები, რომლებსაც ღამის ცაზე ვხედავთ, შეიძლება დიდი ხანის ჩამქრალი იყოს. რასაც ჩვენ ვუყურებთ, როგორც სინათლის სხივებს, არის მხოლოდ სინათლის მიერ გავლილი ტრილიონობით კილომეტრის საწყისი წერტილი. რადგან სინათლე სამყაროში საათში დაახლოებით მილიარდ კილომეტრს გადის. ვარსკვლავებმა, რომლებსაც ჩვენ ვხედავთ კაშკაშა ღამეს, წარმოქმნეს და გამოუშვეს თავიანთი შუქი სამყაროში მილიონობით ან თუნდაც მილიარდობით წლის წინ.