აქტუალური თემის ანალიზი 59 - 2023

აქტუალური თემის ანალიზი 59 – 2022-2023

პალესტინელების სასოწარკვეთილი წინააღმდეგობა ოკუპაციის ჩრდილში, რომელიც ათწლეულებია გრძელდება

ჰამასთან დაკავშირებულმა ალ-კასამის ბრიგადებმა და ღაზაში დისლოცირებულმა სხვა პალესტინურმა დაჯგუფებებმა ისრაელის წინააღმდეგ დიდი სამხედრო ოპერაცია წამოიწყეს, სახელწოდებით „ალ-აქსას წარღვნა“. ხანგრძლივი მომზადების შემდეგ მოულოდნელი თავდასხმით ღაზის ბლოკადა გაარღვიეს შეიარაღებულმა წინააღმდეგობის სტრუქტურებმა რეგიონში მდებრე ისრაელის ბაზები აიღეს და ასევე თავს დაესხნენ ისრაელელ მაცხოვრებლებს. პირველადი შოკის შემდეგ, ისრაელმა დაიწყო ძლიერი საჰაერო დაბომბვა ღაზას წინააღმდეგ. ისრაელის არმიის მზადება რეგიონში სახმელეთო ოპერაციისთვის და პერიოდული შეტაკებები ჰეზბოლასთან ლიბან-ისრაელის საზღვარზე ასევე შეიცავს რეგიონში დიდი ომის დაწყების რისკს. - ამ თემაზე გთავაზობთ პოლიტიკური, ეკონომიკური და საზოგადოებრივი კვლევის ცენტრის  SETA-ს საგარეო პოლიტიკის მკვლევარის, ჯან აჯუნის სტატიას, რომელშიც იგი წერს.     

ჰამასის შეიარაღებულმა ფრთამ იზატინ კასამის ბრიგადებმა და მასთან ერთად მოქმედმა ღაზაში განლაგებულმა პალესტინის წინააღმდეგობის სტრუქტურებმა დაიწყეს მასიური შეტევა იმ დროს, როცა ისრაელის დაზვერვა და არმია ამას არ ელოდნენ. როგორც ჩანს, პალესტინური ჯგუფები ამ ოპერაციისთვის ფარულად დიდი ხნის განმავლობაში ემზადებოდნენ და ტექნიკური შესაძლებლობები გააძლიერეს. გამოქვეყნებულ ვიდეოებში ჩანს, რომ კასამმა და სხვა დაჯგუფებებმა ერთდროულად აიღეს ღაზას ირგვლივ მდებარე ისრაელის 4 სამხედრო ბაზა ისეთი ელემენტების გამოყენებით, როგორიცაა დრონები და პარამატორები. ასევე ასობით პალესტინელმა მებრძოლმა შეაღწია რეგიონის ისრაელის დასახლებებში და მოახერხა მათი დიდწილად დაკავება, შემდეგ კი დაახლოებით 200 ჯარისკაცი და მაცხოვრებელი დაატყვევა და ისინი ღაზაში მიიყვანეს. ისრაელის არმიამ და დაზვერვამ დიდი სისუსტე განიცადა და დანაკარგებმა შოკის ეფექტი იქნობია ისრაელში. ისრაელის არმია 48 საათის განმავლობაში ვერ აკონტროლებდა ღაზის თითქმის ორჯერ დიდ ტერიტორიას და პირველი ჩარევის შემდეგ დაიწყო ღაზის ინტენსიური დაბომბვა. მიუხედავად იმისა, რომ ღაზაში უკვე არსებული ბლოკადა აბსოლუტური გახადეს, რეგიონს ელექტროენერგია და წყალიც შეუწყვიტეს. ისრაელის პოლიტიკური და სამხედრო ოფიციალური პირები ძალიან მკაცრ განცხადებებს აკეთებენ და ისინი ასევე ხაზს უსვამენ სახმელეთო ოპერაციისთვის სამზადისს. ისრაელმა აშკარად ჩაიდინა ომის დანაშაული და დაუწესა კოლექტიური სასჯელი ღაზას, სადაც დაახლოებით 2 მილიონი ადამიანი ცხოვრობს. ქალაქის ყველა სასიცოცხლო ხაზი გათიშულია და დაბომბვის დროს არ ხდება სამხედროებისა და სამოქალაქო პირების გარჩევა. ამ დროისთვის ღაზას თითქმის ათასი მოქალაქე დაიღუპა. ალ-კასამის ბრიგადები კი ცდილობენ უპასუხონ ისრაელს სარაკეტო სროლით და გვირაბის ხაზებით დროდადრო შეღწევით.

ხანდახან შეტაკებები ხდება ისრაელის ჩრდილოეთით ლიბანთან საზღვარზე. მაგრამ ეს ურთიერთჩართულობა ნებისმიერ მომენტში შეიძლება კონტროლიდან გამოვიდეს. მით უმეტეს, თუ ისრაელის არმია ღაზის წინააღმდეგ სახმელეთო ოპერაციას იწყებს, ლიბანის ფრონტის გახსნა და სირია/გოლანის ღერძის ჩათვლა ერთ-ერთი შესაძლო სცენარია. იმის გათვალისწინებით, რომ ამერიკის შეერთებულმა შტატებმა რეგიონში ავიამზიდების განლაგება დაიწყო, ყველაფერი შეიძლება მოულოდნელად გამოვიდეს კონტროლიდან. ისრაელი ხაზს უსვამს, რომ მის წინააღმდეგ ამ თავდასხმის უკან ირანი დგას. ცნობილი ფაქტია, რომ ირანი სერიოზულ სამხედრო მხარდაჭერას უწევს ჰამასს ბოლო წლებში და არის მოსაზრებები, რომ ირანმა გადადგა ასეთი ნაბიჯი რეგიონში არაბ-ისრაელის ნორმალიზაციისთვის ხელის შესასლელად. თუმცა, ამ კონიუნქტურით არ უნდა დავივიწყოთ გეოპოლიტიკური სვლების მიღმა სიმართლე.

პალესტინელები 75 წელზე მეტი ხნის განმავლობაში იმყოფებიან ისრაელის ოკუპაციის ქვეშ, მათ მიწებს იპარავენ, მათ კლავენ და ლტოლვილებად აქცევენ. დასავლური ძალები უპირობოდ უჭერენ მხარს ისრაელს. განსაკუთრებით ახლა, ნეთანიაჰუს კაბინეტმა და პრაქტიკამ, რომელიც ულტრამემარჯვენე/სიონისტური მთავრობაა, კიდევ უფრო გაუცრუა პალესტინელების იმედი და უბიძგა მათ სასოწარკვეთილი წინააღმდეგობის გაწევისკენ. ერთადერთი ქვეყანა, რომელიც ამას ხელს უწყობს, არის ირანი. მსოფლიო ფოკუსირებული უნდა იყოს საკითხის ორ სახელმწიფოიან გადაწყვეტაზე, რომელიც დაიცავს პალესტინელების უფლებებს. ვერასოდეს იქნება შესაძლებელი რეგიონში სტაბილურობის მიღწევა სუვერენული პალესტინის სახელმწიფოს ჩამოყალიბების გარეშე ტერიტორიული მთლიანობით, რომლის დედაქალაქი იერუსალიმი იქნება.