روابط روسیه و ناتو

همانطوریکه انتظار می رفت، مداخله روسیه در اوکراین اولین اثر خود بر ناتو را نشان داد. ناتو که در چهارچوب سیاست گسترش پس از جنگ سرد، کشورهای استقلال یافته در پی فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی را به عضویت پذیرفت، به‌ همراه جنگ اوکراین برای تامین تداوم این سیاست به جهش جدیدی تحقق بخشید. مسکو که سعی می‌کند با نشان دادن روند عضویت اوکراین در ناتو بعنوان انگیزه، به مداخله خود در این کشور مشروعیت ببخشد، اکنون با درخواست عضویت فنلاند و سویدن در این پیمان، بعنوان چالش جدیدی رودررو مانده است. فقط این بار، گسترش ناتو بیش از هر زمان دیگر اهمیت بیشتری یافته است.

می توان گفت این امر از دو موضوع مهم نشات می‌گیرد. اولین موضوع این است که اگر سویدن و فنلاند به عضویت ناتو درآیند روسیه چه واکنشی نشان خواهد داد. اگر روسیه عضویت هر دو کشور به ناتو را بعنوان یک تهدید مشاهده کرده و درصدد ترتیب یک عملیات نظامی جدید برآید، آنوقت جنگ، به اوکراین محدود نخواهد شد. اگر روسیه واکنشی نشان نداده و عضویت سویدن و فنلاند در ناتو بدون هیچ مشکلی پذیرفته شود، این بار نیز روسیه توسط ناتو در داخل مرزهای خود کاملاً محاصره خواهد شد. در هر دو وضعیت نیز، با عضویت این دو کشور در ناتو، روسیه مجبور خواهد شد که نیروی نظامی بیشتری به منطقه بالتیک انتقال دهد.

دومین موضوع مهم، اعتراض ترکیه بعنوان یکی از قوی‌ترین اعضای ناتو به عضویت سویدن و فنلاند است. سیاست موردبحث از یک‌سو ریسک برهم زدن همسویی پیمان را که با جنگ اوکراین وارد روند همیاری جدیدی شده است، به همراه آورده و از سوی دیگر نیز ممکن است موجب بروز مسئله جدیدی بین ترکیه و ناتو شود. اعتراض انقره به روند عضویت دو کشور در ناتو دلایل برحقی دارد.

قبل از هر چیز، باید گفت که ترکیه به گام جدید گسترش ناتو با دید گرمی نگاه می‌کند. از این رو، به عضویت فنلاند در ناتو چندان اعتراض نمی‌کند.  فقط رابطه سویدن با سازمان تروریستی و تجزیه‌طلب پ‌.ک.‌ک، انقره را به اتخاذ سیاست محتاطانه‌تری در قبال این کشور سوق می‌دهد. زیرا سویدن به پ.‌ک.‌ک اجازه می‌دهد تا در این کشور راحت عمل کرده و حتی به گروه تروریستی وای پی جی در سوریه کمک‌های اقتصادی از جمله تسلیحات ارسال کند. سویدن به عنوان یکی از کشورهای اروپایی که پ.‌ک.‌ک بیشترین فعالیت را در این کشور انجام می‌دهد، شناخته می‌شود. پ.‌ک.‌ک در سویدن به فعالیت‌های غیرقانونی بسیاری چنان فعالیت‌های به اصطلاح جامعه مدنی، پولشویی، جذب نیرو و لابی علیه ترکیه تحقق می‌بخشد. سیاست‌های ضد ترکیه‌ای سویدن به پ‌.ک.‌ک محدود نمی‌شود. بطوریکه به فاعلین اقدام برای کودتای 15 جولای (سازمان تروریستی فتو) نیز پناه می دهد.

انقره به دلیل موضع مذکورسویدن، در مورد موضوع عضویت در ناتو محتاطانه عمل کرده و می‌گوید، از عضویت کشوری که نگرانی‌های امنیتی ترکیه را نادیده می‌گیرد، حمایت نخواهد کرد. طبیعتا ترکیه می‌تواند با استفاده از موقعیت خود در ناتو که اهمیت استراتژیکی‌اش با جنگ اوکراین افزایش یافته است، از سویدن خواستار تغییر موضع مذکور خود شود. اما باید دید این موضع ترکیه موجب تشکل شکاف جدیدی در ناتو خواهد شد یا خیر.