نظری به آجندای تورکیه وجهان ـ  اجلاس عالی ناتو؛ صفحه جدیدی در روابط تورکیه - آمریکا

روابط تورکیه و آمریکا در راس موضوعاتی که در حاشیه اجلاس عالی ناتو در بروکسل پایتخت بلژیک مورد بررسی قرار داده شد، جای گرفت. رجب طیب اردوغان و جو بایدن روسای جمهور تورکیه و آمریکا روابط دو کشور را در حاشیه اجلاس عالی ناتو مورد بررسی قرار دادند

پروفیسوردکتورمراد یئشیل‌تاش مدیر بنیاد تحقیقات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی تورکیه  موضوع گذارشی را در اینمورد نوشته‌است که تقدیم شما عزیزان میشود:

در حاشیه اجلاس عالی ناتو، رجب طیب اردوغان و جو بایدن روسای جمهور تورکیه و آمریکا روابط دو کشور را مورد بررسی قرار دادند

در حاشیه اجلاس عالی ناتو در بروکسل پایتخت بلژیک، روابط تورکیه و آمریکا در راس سایر موضوعاتی که آن اجلاس مورد بررسی قرار داده شد، جای گرفت.

دیدار رجب طیب اردوغان رئیس جمهور تورکیه و جو بایدن رئیس جمهور آمریکا مانند دیدارهای قبلی حساس بوده و از نظر تاثیرپذیری روابط دو کشور، طی چند سال آینده اهمیت فراوانی داشت. تورکیه در روابط دوجانبه، سه اصل را در راس ودرجه اول اهمیت سایر موضوعات قرار داد. یکی از این اصول، عبارت از تاسیس مجدد یک چهارچوب دارای مفهوم دایر بر تعریف روابط دوجانبه بود. بعد از جنگ سرد، هر دو طرف نیز برای تعریف روابط از مفاهیم زیادی مانند شراکت استراتژیک و شراکت مدل... استفاده کردند.  در واقعیت امر از نظر روابط دوجانبه، چهارچوبهایی که دارای مفاهیم میان خالی بودند ترجیح داده شد. بعضی از این‌ها، یا هیچ معنایی را افاده کرده نتوانست و یا اینکه از تشکیل دادن یک فضای روانی هدایت‌کننده به شکل روابط بسیار کوتاه مدت فراتر نرفت. بنابر این تورکیه خواستار روابطی شد که متعادل بوده و استقلالش در آن محترم شمرده شود.

دومین اصل نیز همگونی روابط دوجانبه با واقعیت‌ها بود. تورکیه مجددا خاطر نشان کرد که روابط دور از واقعیت علنی فایده‌ای ندارد. دولت واشنگتن نیز می‌داند که انقره به روابط دور از واقعیت، تمایلی نشان نخواهد داد. متقابلا  اظهارات جو بایدن در این اجلاس بیانگر آن بود که واشنگتن خواهان حل مسائل با انقره است.

حساس‌ترین مسئله در روابط تورکیه – آمریکا، اختلاف‌نظرها در مورد موضوعات ناهمگون با واقعیت‌ها بود. در این دیدار موضوعاتی چون سازمان‌های تروریستی پ‌ی‌د/ی‌پ‌گ و فتو و تجهیزات دفاع راکتی اس-400 مجددا مورد مذاکره قرار گرفت. از سوی دیگر، تاکید گردید که نادیده گرفتن تحریمات آمریکا علیه تورکیه در چهارچوب قانون کاتسا غیرممکن است. هر دو رهبر نیز اظهار داشتند که وزارتخانه‌های ذیربط با این موضوع در حال تماس خواهند بود. از اینرو می‌توان انتظار داشت که در دوره بعدی بعضی از مسائل کاهش یابد.

موضوع دیگری که در مذاکرات بدان تاکید گردید، تداوم روابط تورکیه – آمریکا بود. اظهارات طرفین بعد از ختم مذاکرات نیز نشان داد که هر دو کشور خواهان تداوم هر چه بیشتر روابط هستند.

اگر تورکیه و آمریکا در چهارچوب این سه اصل به یک توافق واضح و آشکار دست بیابند، آنوقت گفت‌وگوی واقعی پیرامون دیگر مسائل امکان‌پذیر خواهد بود. استراتژی سیاست خارجی هر کشوری که قدرت فزاینده تورکیه و فعالیت سیاست خارجی‌اش را نادیده بگیرد، محکوم به شکست است. چنین مشاهده می‌شود که آمریکا به این امر واقف می‌باشد. برای همین اجلاس عالی ناتو برای باز کردن صفحه جدیدی در روابط تورکیه – آمریکا فرصت خوبی را فراهم آورده  است.

نویسنده: پروفسور دکتور مراد یئشیل‌تاش مدیر بنیاد تحقیقات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی تورکیه