تبصره ای برآجندای روز – در گیری میان ایران و اسراییل

حمله اخیر اسرائیل به ایران ، منطقه و جهان را به مرکز تنش بازگرداند. با این حال، ارزیابی این درگیری صرفا در چارچوب نظامی نا کافی خواهد بود. تنش بین ایران و اسرائیل ساختار عمیق و پیچیده ای دارد که پویایی قدرت جهانی، بی ثباتی منطقه ای و دیپلماسی بین المللی را شکل می دهد.

ارزیابی هایی داریم از پروفیسوردکتورمراد یشیلتاش نویسنده  ومسوول تحقیقات امنیتی موسسه ستا...

حمله اسرائیل به قنسولگری ایران واقدامات تلافی جویانه بعدی بیش از یک درگیری مستقیم بین دو کشور است، بلکه بخشی از صحنه گسترده ای است که قدرت های بزرگ را درگیر می کند. حمایت آمریکا از اسرائیل، روابط پرتنش با ایران و سیاست های منطقوی روسیه و چین به ویژه، تاکتیک ها و راهبردهای نظامی ایران علیه اسرائیل با هدف تقویت جایگاه این کشور در موازنه قدرت در منطقه ماهیت چندبعدی این درگیری را آشکارمیکند. این واقعیت که حملات به  شکل هماهنگ و محاسبه شده انجام می شود، بر اهمیت ایران نه تنها به  صفت یک قدرت نظامی بلکه منحیث یک بازیگر استراتژیک بمیان میگذارد. به ویژه، تاکتیک ها و راهبردهای نظامی ایران علیه اسرائیل با هدف تقویت جایگاه این کشور در موازنه قدرت درمنطقه است. این واقعیت که حملات به شکل هماهنگ وحساب شده انجام میشود، براهمیت ایران نه تنها به عنوان یک قدرت نظامی بلکه به عنوان یک بازیگر استراتژیک تأکید می کند.

«عملیات تعهد صادق» که به مقصد تلافی ایران انجام شد، چالش بزرگی برای تجهیزات دفاع هوایی  اسرائیل تلقی گردید. اگرچه تجهیزات دفاع هوایی اسرائیل مانند گنبد آهنین دفاع نسبتاً موفقی در برابر حملات راکتی و طیارات بدون سرنشین ایران ارائه می‌کنند، اما این بدان معنا نیست که اسرائیل همیشه دست بالا خواهد داشت. این واقعیت که حمله ارزان دارای  دفاع پرهزینه از نظر اقتصادی است، پایداری جنگ را به یک مشکل حیاتی برای اسرائیل در دراز مدت تبدیل کرده است. بنابراین، ظرفیت تهاجمی ایران همچنان تهدیدی برای اسرائیل و متحدانش است. از سوی دیگر، به نظر می رسد اظهارات حسین سلامی، قوماندان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، الگوی سنتی درگیری نظامی اسرائیل و ایران را تغییر داده است. سلامی تاکید کرد: ایران با عملیات تلافی جویانه خود علیه اسرائیل معادله جدیدی ایجاد کرد. سلامی تصریح کرد: در چارچوب معادله مورد بحث، از این پس حملات اسرائیل به منافع، دارایی‌ها، پرسونل و شهروندان ایران،  مستقیماً از خاک ایران پاسخ داده می‌شود.

واکنش اسرائیل نشان می دهد که نمی تواند به تنهایی در عرصه بین المللی عمل کند. حضور و حمایت آمریکا در منطقه نقش تعیین کننده ای در  جریان های تصمیم گیری اسرائیل دارد. این وضعیت همچنین وابستگی اسرائیل به دیپلماسی بین‌المللی را در شکل‌دهی سیاست‌های امنیتی منطقوی خود آشکار می‌کند. این درگیری همچنین تحرکات سیاسی مختلفی را در اسرائیل برانگیخت. سیاست‌های امنیتی دولت نتانیاهو هم در داخل و هم در خارج با انتقاداتی مواجه شده است و ثابت شده است که پایدار نیست. افکار عمومی اسرائیل در مورد نحوه مدیریت این بحران توسط دولت اختلاف نظر دارد. در حالی که برخی فکر می کنند پاسخ سخت تری به ایران لازم است، برخی دیگر به خطرات احتمالی یک جنگ تمام عیار برای ایران اشاره می کنند، این درگیری نه تنها باید به صفت یک نمایش قدرت بلکه منحیث یک محاسبه استراتژیک تلقی شود. ایران با این حملات نه تنها به اسرائیل بلکه به رقبای خود در منطقه و جهان پیام داد. مشخص شده است که هدف ایران حفظ منافع امنیت ملی و تقویت بازدارندگی منطقوی اش بوده است. حملات ایران به ویژه علیه زیربنا‌های نظامی و غیرنظامی اسرائیل را می‌توان شاخصی از توان نظامی و عزم ایران دانست.

ایران با این اقدامات میخواهد اثر بازدارندگی خود را بر بازیگران منطقوی و جهانی افزایش دهد و در عین حال جایگاه خود را در سیاست داخلی تقویت کند. زیرا دولت ایران با گفتمان حفاظت از غرور و استقلال ملی اش، در صدد دریافت حمایت هم در سطح داخلی ونیز در سطح منطقوی و بین المللی بوده است. در حالی که اسرائیل به حملات ایران پاسخ می دهد، احساس می کند که باید اتحاد خود را با کشورهای عربی حفظ کند. این به یک اقدام متعادل کننده حیاتی برای اسرائیل از نظر اهداف استراتژیک و اتحادهای بلندمدت در منطقه تبدیل شده است. یکی دیگر از ابعاد مهم این درگیری، سیاست داخلی و افکار عمومی ایران است. دولت ایران از سیاست خارجی و اقدامات نظامی برای تقویت ادراک عزت و امنیت ملی استفاده می کند. این امر هم موقعیت آن را در سیاست داخلی تقویت می کند و هم پیام های بازدارندگی و حاکمیت را در عرصه بین المللی ارسال می کند. در نهایت، مناقشه ایران و اسرائیل چیزی فراتر از اقدامات نظامی سطحی است. این وضعیت همچنان یک درگیری پویا و چند بعدی باقی خواهد ماند که روابط، دیپلماسی و سیاست های امنیتی بین قدرت های منطقوی و جهانی را عمیقا تحت تاثیر قرار می دهد. جامعه بین‌الملل باید مسئولیت بیشتری را بر عهده بگیرد و با شیوه های برخورد برای دریافت  راه‌حل، ‌محور را توسعه دهد و اذعان داشته باشد که این گونه درگیری‌ها نه تنها بر صلح و امنیت منطقوی بلکه بر صلح و امنیت جهانی تأثیرات مهمی دارد. این درگیری مداوم بین ایران و اسرائیل، دیگربازیگران منطقوی و قدرت های بزرگ را گرد هم می آورد تا اتحادهای جدیدی را حول منافع مشترک و تقسیم شده تشکیل دهند. این اتحادها می توانند مسیر مناقشه و پیامدهای آن را در سیاست بین المللی به شکل تعین کننده مشخص سازد.