آیا اینهارا میدانید؟- خبر فوت آتاتورک و انعکاس آن در سراسر جهان

درگذشت مصطفی کمال آتاتورک، رهبر و موسس جمهوری تورکیه در 10 نوامبر 1938 نه تنها در تورکیه بلکه درسرتاسر جهان با اندوه فراوان روبروشد. این خبرباعث شد بیرق‌ها در بسیاری از کشورها به حالت نیمه افراشته درآید وبرای یک ماه عزای عمومی اعلام شود و مکاتب در بعضی از کشورها تعطیل شوند. مرگ آتاتورک حتی در کشورهایی که در گذشته نه چندان دور با تورکیه به صفت یک دشمن مخالف بودند، با اندوه مواجه شد.

مصطفی کمال سیاست خارجی جمهوری تورکیه را بر اساس اصول حاکمیت ملی، صلح در وطن و صلح درجهان پایه گذاری کرد وهدف آن توسعه روابط دوستانه با سایرکشورها بود. بسیاری از دولتمردان پس از اعلام جمهوری تا زمان درگذشت او، از تورکیه دیدن کردند. حتی کشورهایی که او را از نزدیک نمی‌شناختند، میدانستند که تورکیه تحت رهبری او پیشرفت کرده و ازاو قدردانی می‌کردند. به همین دلیل خبردرگذشت اودر صفحات اول روزنامه های سرتاسرجهان منتشرشد. دولتمردان وروشنفکران در مورد درگذشت آتاتورک اظهاراتی را به مطبوعات ارائه کردند.

در اینجا به بعضی از آنها اشاره می کنیم:

امان الله خان، پادشاه افغانستان که در سال 1928 به تورکیه سفر کرده و با آتاتورک دیدار کرده بود، با ابراز ناراحتی گفت: "آتاتورک نه تنها آتاتورک تورکیه، بلکه آتاتورک کل منطقه شرق بود.

درآن زمان که جنگ جهانی دوم کم کم روبه آغازبود، مورخ آلمانی پروفسورهربرت ملزیگ گفت: "کسانی که میخواهند صلح ورفاه را نه تنها رشد مادی بلکه صلح معنوی بشریت رادوباره درجهان رنج‌دیده برقراروتضمین کنند، باید از راهنمایی استقامت‌بخش وهدایت‌کننده آتاتورک الگو و نیرو بگیرند."

هنگامی که جنرال یونانی متکساس، که تردیدی در موفقیت آمیز بودن جنگ استقلال تورکیه نداشت، در سال 1937 به انقره آمد، با مصطفی کمال آتاتورک که او را به صفت "رئیس باشکوه ملت تورکیه که من همیشه اورا تحسین میکنم" تعریف میکرد، ملاقات کرد. پس از مرگ آتاتورک، گفت: "او نه تنها یک شخصیت بزرگ در تاریخ تورکیه، بلکه یک بزرگ مرد در برقراری صلح است. خلق یک تورکیه جدید که بزرکترین اثر وی بود، به صفت یادگاری که برای قرن ها باقی خواهد ماند می‌باشد."

روزنامه بریتانیایی تایمزآتاتورک راچنین توصیف کرده است: "او به خودنمایی سلاطین و جذابیت خلافت اهمیت نمیداد ونگاهش را باعشق به سوی دهاقین آناتولی که ستون فقرات اردوی اوبودند معطوف کرد."

روزنامه تهران درایران، با این جمله ازمرگ اوخبرداد: "نابغه هایی مانند آتاتورک فقط درظاهرمی میرند، اما با کارهایی که انجام داده اند همیشه زنده اند."