آیااینهارامیدانید؟- جمهوری تورکیه صدمین سالگردتاسیس خودراجشن می‌گیرد.

با اعلام جمهوریت در تورکیه اصلاحات مهمی در عرصه‌های مختلف سیاسی و اجتماعی کشور صورت گرفت

آیا می‌‍دانید که مصطفی کمال آتاترک سال‌ها قبل از اعلام جمهوری تورکیه تصمیم گرفته بود تا جمهوریت را در کشورمان برقرار کند؟

جمهوریت در تورکیه 29 اکتوبر سال 1923 تاسیس شد. حال آنکه مصطفی کمال آتاترک سال‌ها پیش از این تاریخ تصمیم به تاسیس جمهوریت در تورکیه گرفته بود. دولت عثمانی که در پایان جنگ جهانی اول مغلوب تلقی شد، قرارداد مملو از شرایط سخت "سور" را که به‌معنی فرمان مرگ خود بود، امضا کرده و در نتیجه آن خاک‌هایش اشغال شده بود. مصطفی کمال آتاترک که نوزدهم ماه می سال 1919 مبارزه رهایی بخش تورک را در سامسون آغاز کرد، با وجود کلیه شرایط منفی به کسب پیروزی مطلق در این مبارزه اطمینان داشت. حال آنکه مبارزه رهایی بخش ملی تورک هنوزآغازنشده و حتی اردوی منظم تورک نیزوجود نداشت. درماه جولای سال 1919 درشهرارضروم کنگره‌ای برای برنامه‌ریزی جنگ رهایی بخش ملی برگزار شد. مصطفی کمال آتاترک در این کنگره به دوست نزدیک خود "مظهر مفتی قانسو" گفت: که پس از پیروزی در مبارزه رهایی بخش ملی شکل دولت تورکیه جمهوری خواهد بود. ولی قرارشد تا رسیدن آن روز این سخن مصطفی کمال آتاترک به‌عنوان یک رازباقی بماند. البته این تنها رازبین آن‌دونبود. درروزبرگزاری کنگره ارضروم مصطفی کمال به قانسوگفته بودکه درزمینه طرزپوشاک نیزانقلابی درکشورصورت خواهدگرفت وهمچنین الفبای لاتین جایگزین الفبای عربی خواهد شد که قرن‌های متمادی مورد استفاده قرارگرفت.

جنگ رهایی بخش ملی تورک که چهارسال طول کشید بالاخره با پیروزی ملت تورک به نتیجه رسید. قرارداد صلح لوزان مورد قبول قرارگرفته وبه موجودیت سلطنت درکشورپایان داده شد. مصطفی کمال آتاترک 28 اکتوبرسال 1923 به هم‌رزمان خود گفت که فردا جمهوریت رادرکشور اعلام خواهیم کرد و روز 29 اکتوبراعلام جمهوریت درمجلس ملی کبیرتورکیه مورد قبول قرارگرفت. پس ازآن نیزبا رای‌گیری مخفی رئیس جمهورانتخاب شد. تمامی 158 نماینده مجلس مصطفی کمال پاشا را به‌عنوان اولین رئیس جمهوردولت جدید تورکیه انتخاب کردند. پس ازاعلام دولت جدید تورکیه به کلیه جهانیان، به اصلاحات و نوآوری‌های دیگرمصطفی کمال آتاترک که از سال‌ها قبل برنامه‌ریزی کرده بود، یکی پس ازدیگری جامه عمل پوشانده شد. درچهارچوب این نوآوری‌ها نه تنها درزمینه طرزلباس پوشیدن بلکه درزمینه آموزش، حقوق، فرهنگ، اقتصاد وشناخته شدن حقوق سیاسی به زنان وکلیه عرصه های زندگی اجتماعی به انقلابات مهمی جامه عمل پوشانده شد. استفاده از الفبای لاتین مورد قبول قرار گرفته و بدین ترتیب جمهوری تورکیه به‌عنوان دولتی لائیک، معاصرودموکراتیک که مورد هدف مصطفی کمال آتاترک بود، در میان کشورهای جهان جای گرفت.