نظری به آجندای تورکیه وجهان ـ بررسی سناریوهای بایدن برای مهار چین

دولت بایدن، بازسازی ساختارازهم ‌پاشیده جبهه جیوپولیتیک غرب با محور ترانس‌آتلانتیک را در بین اولویت‌های خود قرار داده است

آمریکا، چین را بعنوان یک رقیب استراتژیک مهم مشاهده کرده و بخوبی می‌داند که با یک قدرت‌طلبی با محور چین رو در رو است. فقط نحوه مرعیت بخشیدن به استراتژی " مرکز آسیا " که با هدف محدود ساختن چین در دوره ریاست جمهوری باراک اوباما برنامه‌زیری شده بود، واضح و آشکار نیست. دولت جو بایدن به مهار و محدود ساختن  چین به عنوان یک هدف استراتژیکی ادامه داده، ولی روش‌های این استراتژی متفاوت خواهد بود. دیدار آنتونی بلینکن وزیر خارجه و لوید آستین وزیر دفاع آمریکا از جاپان و کوریای جنوبی و همچنین دیدارهای آستین از هندوستان، بارزترین محور گام‌هایی را تشکیل می‌هد که واشنگتن علیه پیکن برخواهد داشت. اولین هدف، برقراری روابط سیاسی قوی برای تقویت پیوندهای سنتی هم‌پیمانی بوده و دومین هدف را نیز تقویت اقتصادی و نظامی این حلقه دموکراتیک و سیاسی در مقابل توسعه جیوپولیتیکی چین تشکیل می‌دهد.

پروفسور دکتر مراد یئشیل‌تاش مدیر بنیاد تحقیقات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی تورکیه موضوع تحلیلی را در اینمورد نوشته‌است که تقدیم شما عزیزان میشود:

زبان مورد استفاده آنتونی بلینکن در جاپان نشان دهنده انست که، دولت بایدن، چین را نه تنها بعنوان یک تهدید اقتصادی و نظامی، بلکه تهدیدی برای نظام لیبرال متکی بر اصول و قواعد نیز مشاهده می‌کند. دولت جدید آمریکا که چین را بیشتر در ارتباط با موضوعاتی چون دموکراسی، حقوق بشر و برتری حقوق مورد هدف قرار میدهد، میداند که این مسئله به تنشی در مورد آینده نظام بین‌المللی تبدیل خواهد شد.

دولت بایدن از یک‌سو در تلاش تشکیل یک جبهه جهانی در مقابل چین بوده و از طرف دیگر نیز سعی می‌کند، در چهارچوب تغییر نظام بین‌المللی، به تنظیم جیوپولیتیکی مجدد در مجرای غرب که بتواند سیستم سنتی هم پیمانی را ترمیم کند، تحقق ببخشد. در این چهارچوب، جبران خسارت وارده بر پیوندهای ترانس‌آتلانتیک در دوره دونالد ترامپ و ترمیم شکاف‌های ایجاد شده، قبل از تبدیل به خط‌های زلزله جیوپولیتیکی عمیق، در بین اولویت‌های بایدن قرار دارند.

این شیوه برخورد در خلال حضور آنتونی بلینکن در اجلاس وزرای خارجه کشورهای عضو پیمان دفاعی ناتو در بروکسل، بطور کامل آشکار شد. دولت بایدن خواهان تعریف مجدد ماموریت استراتژیک ناتو به صفت ستون اصلی بلاک جیوپولیتیک ترانس‌آتلانتیک می باشد. دولت بایدن ناتو را که در دوره ترامپ صحنه گفتمان‌های بی‌اساس و تجزیه‌های داخلی شده بود، بصفت سیستم دارای اولویت‌ برای ترمیم مشاهده می‌کند.

بلینکن با تاکید براینکه، ناتو صرفا یک سازمان دفاعی و امنیتی نمی‌باشد، در بروکسل چهره سیاسی بارز این پیمان را در میان گذاشت. مهمتراینکه، چگونگی شیوه برخورد ناتو در قبال چین، در راس موضوعات مورد مباحثه در محور جیوپولیتیک ترانس‌آتلانتیک قرار دارد. ینس استولتنبرگ منشی عمومی  ناتو که می‌گفت چین  را درک میکنیم، دیگر متمادیا علیه چین از واژه " تهدید " استفاده می‌کند. علاوه براین، دیدار و گفت‌وگوی جوزف بورل نماینده عالی روابط خارجی و سیاست امنیتی اتحادیه اروپا نیز نشان داد که این شیوه برخورد به یک گفتمان مکرر تبدیل شده است.

اروپا ضمن آگاهی از وجود امکانات همکاری با چین، به تبدیل این موضوع به یک تنش استراتژیک اطمینان دارد. برای همین بایدن، ناتو را بصفت مانع سختی در مقابل تشکیل جبهه جیوپولیتیک ترانس‌آتلانتیک جدید علیه روسیه و چین مشاهده می‌کند.

یکی دیگر از اهداف دولت بایدن، بازسازی ساختارازهم‌ پاشیده جبهه جیوپولیتیک غرب بامحورترانس ‌آتلانتیک است. شرکت آنتونی بلینکن در اجلاس وزرای خارجه ناتو و همچنین مشارکت بایدن در اجلاس عالی سران اتحادیه اروپا با روش ویدیو کنفرانس، از ویژگی سنجش شیوه برخورد اروپا در قبال روسیه و چین برخوردار است.

بلینکن می‌ گوید، از اروپا نمیخواهیم که در مبارزه آمریکا با چین، یا در کنار ما و یا در کنار آن‌ها قرار بگیرد. اما شواهد امر نشان می‌دهد که اروپا به مرور زمان، بالاجبار با یک ترجیح روبرو خواهد شد. یکی از نگرانی‌های شکل‌دهنده سیاست اوتونومی استراتژیک اتحادیه اروپا که سعی می‌کند در این روزها به اجرا بگذارد، چین می‌باشد. از اینرو برای تامین وحدت در مقابل چین، اروپایی که رهبری آمریکا را قبول کند، مورد‌بحث است.

تحلیلی بود از پروفسور دکتر مراد یئشیل‌تاش مدیر بنیاد تحقیقات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی تورکیه