نظری به آجندای تورکیه وجهان جمعه نزدهم جدی ۱۳۹۹-سال 2020 و اضطراب جیو پولیتیتک

اهمیت اپیدمی مرض کووید-19 این بود که یک سلسله از تحولات متزلزل کننده سیستم جهانی را با خود به همراه داشت

1559960
نظری به آجندای تورکیه وجهان جمعه نزدهم جدی ۱۳۹۹-سال 2020 و اضطراب جیو پولیتیتک

اهمیت اپیدمی مرض کووید-19 این بود که یک سلسله از تحولات متزلزل کننده سیستم جهانی را با خود به همراه داشت.

اگرفرض کنیم که همه‌گیری ویروس کرونا در سطح جهان وجود نمیداشت، موضوعات بسیار مهم جیو پولیتیتکی که در سال جاری درطی بررسیهای سال گذشته باید مورد بحث قرار میگرفت ممکن عبارت از این موضوعات میبود:

الف) مذاکرات صلح ایالات متحده آمریکاباطالبان پس از19سال جنگ خونین داخلی درافغانستان

ب) خروج انگلستان از پیمان برگزیت اتحادیه اروپا .

اما صرف نظر از نوع نگاه افراد به این دو رویداد ، این تحولات از مهمترین وقایع سال گذشته بودند. با این حال، اپیدمی ویروس کرونا تأثیرات بسیار عمیقی را بر سیاست بین المللی در طول سال 2020 به همراه داشت و سال گذشته را به بدترین سال در تاریخ این عصر تبدیل کرد.

اکنون به تحلیل دکتر مراد یئشیل تاش رییس بخش پژوهشهای موسسه ستای تورکیه در این زمینه توجه شما را جلب میداریم: 

اهمیت اپیدمی مرض کووید-19 این بود که یک سلسله از تحولات متزلزل کننده سیستم جهانی را با خود به همراه آورد. در مراحل اولیه اپیدمی، این روایت که ویروس کرونا تاثیری عمیق بر سیاست های جهانی خواهد داشت، بر فضای نظام بین المللی سیطره یافت. روایت دوم به گونه ای منکسر بود. به این شکل که روایت نخست جای خود را به یک نگرانی پراگنده و رو به گسترش جهانی واگذار کرد. این نگرانی و اضطراب جهانی، دارای سه ویژگی متمایز از یکدیگر است: خطر، ابهام و عدم اطمینان در مورد آینده.

این سه ویژگی اضطراب‌آفرین جهانی، باعث بروز وضعیت جدیدی به نام "اضطراب جیو پولیتیتک" گردید. این اضطراب با یک نگرانی مشترک مطابقت دارد. این نگرانی ناشی از خطر، عدم اطمینان به آینده و ابهام است. اولین بخش این اضطراب که شکل دهنده وضعیت مذکور نیز است، وجود ابهام در چگونگی اوضاع آینده سیستم جهانی است. بزرگترین نگرانی برای آینده  نظام بین المللی، در حال ظهور و بروز از جانب غرب است. این وضعیت مضطرب‌ آفرین با منشاء غربی‌، با سقوط تدریجی برتری استراتژیک غرب و ابهام وسیع موجود در قبال جایگزینی استراتژیک آن، در حال رشد و گسترش است.  به نظر می رسد این اضطراب که هم در میان غربیها و هم در مقیاس جهانی در دوره قبل از کرونا زیر نام "فقدان غرب" توصیف می شد، با همه گیری کرونا عمیق تر شده است. شیوه برخورد "آمریکای در حال بازگشت" که به صفت تلاش غرب برای بازیاب برتری استراتژیک ان تعبیر میشود یکجا با شیوه برخورد اروپایی "خودگردانی استراتژیک"، در حد آخرین تلاشها برای خلاص شدن از چنین وضعیت اضطراب عمیقی است.

 نکته دیگری که نگرانی در مورد آینده سیستم جهانی را عمیق تر می کند این است که بازیگرانی مانند چین که به عنوان قوی ترین کاندید برای برقراری نظم پساغربی نشان داده می شوند، نمی توانند یک افق جهانی فراتر از عناصر قدرت مادی را ترسیم کنند. سوالات و تردیدهای بزرگی در مورد شیوه های برخورد چین در قبال مشکلات عمده مشترک جهانی گرفته تا تغییرات آب و هوایی در کره زمین وجود دارد. تلاش دگرگون ساز بازیگرانی که خود را در ردیف های قدرت وسطی و فوقانی قرار می دهند و انعطاف بیشتری برای روند آماده سازی جهان پس از غرب دارند، این نگرانی جیو پولیتیتک غرب محور را بیشتر عمیق تر می سازد.

 یکی ازجنبه های دیگری که این نگرانیهای جیو پولیتیتکی را عمیق تر می کند، همانا تنوع ریسک است. همانطوری که اپیدمی کرونا نشان داد، خطر صحت جهانی بسیار بیشتر از خطر ناشی از تروریزم است. ترور یک پدیده جهانی است اما فاقد توان تجمیع نیروی تکتونیکی ناشی از همه گیری احتمالی جهانی است. این عدم اطمینان، بهای خطرپذیری را نیز افزایش میدهد و باعث میشود همه یی این سیستم مجددا تحت سوال قرار بگیرد.

یک خطر پذیری مبهم موجب می شود که نگرانیهای جیو پولیتیتک به وضعیتی مضطرب کننده درسرتاسر جهان تبدیل شود. درگیری ها و تنش های نظامی در حال وقوع بین دولت ها، مدیریت نگرانی های جیو پولیتیتکی را دشوارتر می سازد و دولتها را وادار به تولید سیاست های مستقل می کند. بنابراین ، مهمترین تعبیری که می تواند جهان پس از ضربه کوبنده کرونا را تعریف کرده بتواند عبارت از تعبیر «اضطراب جیو پولیتیتکی» است. 

تحلیلی بود از دکتر مراد یئشیل تاش رییس بخش پژوهشهای موسسه ستای تورکیه

 



اخبار مربوطه