شرقمیانه از دیدگاه ترکیه پنجشنبه 16 قوی 1396 هجری شمسی

 نگاهی بر تحولات اخیر در عربستان سعودی

مدت مدیدیست درعربستان سعودی تغییروتحول جدی که تاکنون مشاهده نشده است، صورت می گیرد

 تغییر و تحول جدی که تاکنون مشاهده نشده است، ازمدت مدیدیست  که درعربستان سعودی صورت میگیرد. آیا این تحولات نشانگریک تغییرجدی میی هست؟ و یا اینکه بازی بر سر تاج و تخت را درمیان میگذارد؟ بازداشتها درعربستان سعودی بلافاصله بعداز تشکیل کمیسیون فساد مالی به سرپرستی محمد بن سلمان ولیعهداینکشوردر 4 ام نوامبرآغاز شد. دهها ولیعهد، صاحبان کار بنام و نظامیان بلند پایه در چهارچوب مبارزه با فساد مالی بازداشت شده و حسابهای بانکی این افراد راکد گردید. درکابینه تغییراتی صورت گرفته و برخی از قوماندانهای قوا نیزتغییر یافتند.

آیا بازداشت بیش از30 مقام عالیرتبه منجمله 11 ولیعهد در چهارچوب یک فرمان غیرمترقبه نشانگریک تغییرریشه داربوده میتواند؟ حساسیت ولیعهد محمد در مورد فساد مالی در این کشور سهم بزرگی دارد. و اما ایفای نقش دلایل مهم دیگری دراین تصمیم نیزمورد بحث می باشد. ولیعهد 32 ساله با آغاز ازسال جاری که تاریخ شروع ماموریتش بوده است، نشان داد که درراستای انجام ریفورمهای جدی سیاسی، اجتماعی واقتصادی مصمم میباشد. این موضع وی نشان داد که با کادرهای محافظه کارروبرومانده است. شاید ولیعهد جوان خواسته است که با تصمیم اخیرخود، موقعیتش درمقابل مخالفین ورقبایش رامستحکمتر کند. به عقیده برخی ازمفسرین، این مسئله یک نقطه عطف میباشد. زیرا این تحول باید که آغاز میشد. این واقعگرایی نیزدیگربه سطح غیرقابل جلوگیری رسیده بود. بعضی ها نیز براین عقیده اند که در پشت پرده این تصمیم امریکا نهفته است. تحولاتی چون تشکیل پیمان بین مصر، امریکا واسرائیل، اعمال فشارعلیه قطر، بازداشت ولیعهدها، مخالفت شدید با ایران و فتوای علمای سعود علیه اسرائیل، عبارت ازاجرااتی ست که بعد ازبرسرکارآمدن ولیعهد محمد تحقق یافته اند. مگرفاعل تمامی این تحولات پادشاه سلمان بوده وولیعهد محمد نیزاجراکننده این تصمیم می باشد. هزینه های نظامی عربستان سعودی درسالهای اخیر، فکر آمادگی برای یک جنگ درازمدت راتداعی میکند. ادعا براین است که این تلاش ازسوی امریکا واسرائیل نیز حمایت میگردد. اعمال سیاست تجرید علیه قطررا نیز میتوان بعنوان سیاست دخیل ساختن اینکشور در ائتلاف مذکور ارزیابی کرد. اما بزرگترین ضعف عربستان، وجود شکنندگی ها در بنیه اینکشور میباشد. ولیعهد محمد درنتیجه تصمیمات خود واجرای پروژه های مختلف در معرض ریسکهای بزرگ قرارگرفته است. روابط تاج وتخت، اقتصاد، رقابت با ایران، فعالیتهای نظامی دریمن وهمکاری با امریکا از جمله مسائل عدیده ای هستند که باید از عهده آنها برآید. کوچکترین اشتباه در مقابله با این مسائل موجب مواجه شدن کشور و خانواده اش با ضرر و زیان جبران ناپذیر خواهد بود. عربستان سعودی هم از نظرانرژی وهم ازنظر منابع انسانی کشورمهمی میباشد. تصمیمات اتخاذ شده و واکنشها علیه این تصمیمات، تمامی بازیگران منطقه را از نزدیک علاقه دار میکند. ولی کوچکترین تغییر سیاسی درمنطقه، راهگشای گرانی انرژی و بروز درگیریهای مذهبی خواهد شد. این نیزموضوع را حساستر خواهد کرد. جمهوری ترکیه نیزدرحال حاضراین تحولات را بعنوان سیاست داخلی عربستان سعودی ارزیابی میکند. سخنان ابراهیم قلین سخنگوی ریاست جمهوری ترکیه دررابطه با این موضوع جالب توجه میباشد. وی چنین گفته بودند، بافت ذهنی چگونه تغییر خواهد یافت؟ تلاشهای مربوط به برداشتن گامهای ذیعلاقه با این موضوع ادامه دارد. تنظیمات مربوط به تعین یک پادشاه جدید و سیاستهای ذیربط انجام میگیرد. ویزیونی موسوم به ویزیون 2030 وجود دارد. امیدواریم که روندی درراستای صلح عربستان سعودی جریان بیابد. متفقین اجراات پادشاه وولیعهد عربستان سعودی دردیگرکشورها، دیگرجنبه نگرانی ترکیه در رابطه با تحولات واقع دراینکشورتشکیل میدهد. دست داشتن محمد بن زاید ولیعهد ابوظبی ومحمد دحلان مصری دراین کارمیتواند نگرانیهای ترکیه را افزایش بدهد. به احتمال قوی ترکیه بجای طرف شدن با این تنش، به منافع امنیتی خود متمرکز خواهد شد. زیرا بافت پ ک ک / پ ی د که سعی میشود درسوریه وشمال عراق تشکیل داده شود، بزرگترین تهدید برای ترکیه محسوب میشود. ترکیه گامهای ذیربط با ازمیان برداشتن این تهدیدرا برمیدارد. ترکیه میتواند درروندهای بعدی این بحران، نقش دیپلماتیک برعهده بگیرد. زیرا اختلاف بین کشورهای منطقه، نفوذ بازیگران خارج ازمنطقه را افزایش میدهد. این وضعیت نیز حیطه ای برای سازمانهای تروریستی بازمیکند. جلوگیری ازتنش های ناشی ازخلاء قدرت درمنطقه، ازنظرترکیه یک امراولویت دارمیباشد. ترکیه میتواند درصورت تعمیق بحران، نقش فعالی برعهده بگیرد. زیرا جلوگیری ازبحرانهایی که بطورمستقیم جمهوری ترکیه را تحت تاثیر قرار بدهند، جزو اولویتهای سیاست خارجی انقره می باشد.