Müharibənin 3-cü ilində Qərb üçün qərar anı

Türkiye Siyasət, İqtisadiyyat və Cəmiyyət Araşdırmaları Fondu – SETA-nın araşdırmaçı-yazarı Can Acunun "Müharibənin 3-cü ilində Qərb üçün qərar anı" başlıqlı məqaləsi...

2109236
Müharibənin 3-cü ilində Qərb üçün qərar anı

Müharibənin 3-cü ilində Qərb üçün qərar anı

Rusiyanın Ukraynaya qarşı işğal cəhdi və daha sonra davam edən münaqişələr 2-ci ilini tamamladı. Geriyə baxdığımızda hər iki ölkəni məhv edən ciddi bir dağılma müharibəsi və istənilən nəticələrin əldə olunmadığı ciddi itirmə spiralını görürük. Ancaq ruslar son zamanlar bu sahədə üstünlük qazanmağa başlasa da, Qərb üçün qərar anı gəlib çatmışdır. Onlar ya Ukraynanı daha mənalı dəstəkləyəcəklər, ya da Rusiyanın qələbəsi ilə qarşılaşacaqlar.

İki il əvvəl Rusiyanın ildirim əməliyyatı ilə Kiyevi ələ keçirib, hakimiyyəti dəyişmək üçün Ukraynada başladığı hərbi əməliyyat uğursuz olunca addım-addım böyük işğala çevrildi. Lakin Rusiya ordusunun yetərsizliyi, Ukrayna ordusunun gözləmə müqaviməti və millətçilik hissləri ilə birləşəndə ​​bu işğal uğursuzluğa düçar oldu. Xüsusən də Qərb dövlətlərinin intensiv hərbi dəstəyi ilə Rusiya işğal etdiyi bir çox rayonlardan geri çəkilməli oldu. Ancaq tarixdə dəfələrlə göründüyü kimi, Rusiya coğrafi dərinliyini, təbii sərvətlərini və ağır işçi qüvvəsini səfərbər etməklə müharibənin gedişatını öz xeyrinə dəyişməyi bacardı. Xüsusilə son aylarda Ukrayna ordusuna xaricdən verilən dəstək azalarkən, insan resursları baxımından da Rusiyaya qarşı çətin vəziyyətə düşən ukraynalılar cəbhə xəttində bir sıra çətinliklər yaşamağa başlayıb. Putinin Rusiya ordusunda komanda-nəzarət strukturunu dəyişməsi, səfərbərlik qərarı ilə şəxsi heyətin sayının xeyli artırılması və təbii ki, müdafiə sənayesinin istehsal gücünün artırılması ciddi nəticələr verdi.

Bu çərçivədə dəyişən hərbi dinamika meydanda özünü göstərməyə başladı. Xüsusilə Donbasın kritik nöqtəsində yerləşən və 2014-cü ildən Ukrayna ordusunun qalası olan Avdiyevkanı Rusiyanın ələ keçirməsi həyəcan təbili yenidən çalmağa başladı. ABŞ-da Konqreslə Ağ Ev arasında gedən mübarizə Ukraynaya yardımın dayandırılmasına səbəb olsa da, görünür ki, Avropa dövlətləri kifayət qədər imkan və siyasi iradə olmadığından Ukraynanı Rusiyaya qarşı dəstəkləyə bilmirlər. Əksinə, ruslar müharibə iqtisadiyyatı yaradıb öz resurslarını daha çox müharibələr üçün səfərbər etməyə başlayanda nəticə əldə etməyə başladılar və tədricən də olsa, ön cəbhədə üstünlük qazanmağa başladılar.

İndi təhlükəni dərk edən Avropa dövlətləri addım atmağa üz tutdu. Almaniya və Fransa başda olmaqla kontinental Avropa dövlətləri Böyük Britaniya ilə koordinasiyada Ukraynanı daha mənalı şəkildə necə dəstəkləyə biləcəklərini formalaşdırmağa cəhd edirlər. Ancaq qarşılarında böyük bir güc, Rusiya var. Müharibənin ikinci ili başa çatdığı bir vaxtda Rusiya qarşısında gücdən salınmış Ukraynanın indiki şəraitdə nə qədər dözə biləcəyi ilə bağlı ciddi suallar yaranır. Ona görə də qarşıda Qərb üçün həlledici məqam var. Onlar öz fikir ayrılıqlarını tez bir zamanda aradan qaldıraraq ABŞ-ı da öz daxilinə cəlb edərək Ukrayna ordusuna və iqtisadiyyatına daha mənalı və intensiv şəkildə dəstək verməlidirlər. Yalnız bu yolla Rusiyanın irəliləyişini dayandırmaq və rusları yenidən geri çəkilməyə məcbur etmək olar. Əks halda, Rusiyanın Ukrayna üzərində qələbəsi orta müddətli perspektivdə Kontinental Avropanı ciddi şəkildə təhdid edəcək yeni geosiyasi qırılma yaradacaq.

Təbii ki, Rusiyanın bu qələbəsindən ən çox faydalanan ölkə isə yenə Çin olacaq, Qərblə davam edən güc mübarizəsində müttəfiqi Rusiya ilə birlikdə gündəmə gələcəkdir.



Әlaqәli Xәbәrlәr