Rusiya-Ukrayna müharibəsində yeni mərhələ

Rusiya prezidenti Vladimir Putinin “Qismən səfərbərlik” elanı ilə Rusiya-Ukrayna müharibəsi yeni mərhələyə qədəm qoyarkən, işğal olunmuş ərazilərdə keçirilən referendumla müharibə qızışma mərhələsindədir. Xarkov vilayətində ağır məğlubiyyətdən sonra Rusiya meydanda hərbi tarazlığı bərpa etmək üçün 300 min nəfəri orduya cəlb edərək, onları qismən səfərbərliklə ön cəbhəyə daşıyacağını açıqladı. Lakin bu sahədəki reallığı nə dərəcədə Rusiyanın xeyrinə dəyişəcəyi sirrdir. İqtisadiyyat və enerji sahəsində qarşıdurma davam edir. Ruslar Aİ-yə qaz kəmərlərini bağlasa da, yalnız “Türk axını” aktiv şəkildə qaz nəqlini davam etdirir.
Ukrayna sahəsində müharibənin gedişatına təsir edəcək iki kritik hadisə baş verdi. Birincisi, Rusiyanın işğal etdiyi Donbas, Xerson və Zaporojya bölgələrində referendumun keçirilməsi ilə bağlı qərardır. Gözlənildiyi kimi, bütün bu bölgələrdə yüz faizə yaxın nəticə ilə Rusiyanın tərkibinə daxil olmaq qərarı verildi. Təbii ki, bu referendumların heç bir hüquqi əsası yoxdur, amma Rusiya referendumun nəticələrini tanıyıb, bu bölgələri ilhaq etdiklərini bəyan etsə, o zaman Ukrayna ordusu bu bölgələri hədəfə alacaqsa, bu, Rusiya torpaqlarına hücum kimi qiymətləndiriləcək. Rusiya isə bütün hərbi vasitələrdən, o cümlədən nüvə silahından istifadə etməklə hədələyir. Referendumun digər nəticəsi odur ki, mümkün sülh danışıqlarını tamamilə dinamikləşdirir. Zelenski açıq şəkildə bəyan etdi ki, bu referendumlar baş tutsa, heç bir şəkildə Rusiya ilə müzakirə masasında olmayacaq.
Digər mühüm hadisə isə Putinin sərt çıxış etməsi və daha sonra qismən səfərbərlik elan etməsidir. Müdafiə naziri Şoyqu verdiyi açıqlamada 300 min nəfərin əsgərliyə götürüləcəyini və onlardan 250 mininin artıq ehtiyatda olan hərbçi olduğunu bildirib. Lakin səfərbərlik elan edildikdən sonra ölkə daxilində on minlərlə insan hərbi xidmətə məcbur edilib, minlərlə Rusiya vətəndaşının isə ölkədən qaçmağa cəhd göstərdiyi görüntülər mediada əksini tapıb. Yenə Dağıstan kimi muxtar respublikalarda xalq böyük reaksiya göstərdi. Müharibənin daxildə xərcləri Putin üçün artmağa başlayıb.
Putinin qismən səfərbərlik qərarı ilə Rusiya ordusu əsgər sayını artıraraq cəbhə xəttində Ukrayna ordusunu tarazlaşdırmağa çalışır. Xüsusən də Xarkovdakı ağır məğlubiyyət Putin və onun heyətini ciddi şəkildə narahat edib. Qərb ölkələrinin qeyri-məhdud hərbi yardımı və hərb meydanındakı güclü əhval-ruhiyyə Ukrayna ordusunun üstünlüyü ələ keçirməyə və Rusiya üzərində üstünlük əldə etməyə başladığını göstərirdi. İndi Putin ən azı cəbhə xəttində tarazlıq saxlamaq istəyir, lakin Rusiya ordusunun və müdafiə sənayesi itkiləri əvəz etmək imkanlarına malik olmadığını nəzərə aldıqda gücünü zəiflətmə müharibəsinin qalibinin Rusiya olması qeyri-mümkünə yaxın görünür. Rusiyanın qismən səfərbərliyi tam səfərbərliyə çevirərək, bütün sənaye infrastrukturunu və insan gücünü müharibəyə cəlb etməklə ancaq Ukrayna və onun müttəfiqlərinə qarşı qalib gələcəyi ehtimalı var, əks halda ya taktiki nüvə silahına əl atacaq, ya da tədricən tutduğu yerlərdən hərbi əməliyyatlardan geri çəkiləcək. Mövcud hərbi balansları nəzərə alsaq, Rusiyanın elan etdiyi qismən səfərbərliklə meydandan qalib çıxması mümkün deyil.