Պաշտպանության Ազգային Արդյունաբերություն - 04

Թուրքական «Harb-İş» արհմիության կրթական գծով տնօրեն Թարկան Զենգինը գնահատումներ է կատարել թեմայի վերաբերյալ։

Պետությունները իրենց հայրենիք եւ քաղաքացիները պաշտպանելու համար ներդրումներ են կատարում պաշտպանության ոլորտին։ Աշխարհում ուժի հավասարակշռության տեսանկյունից ազդեցիկ լինելու համար ներդրում կատարող երկրներից մեկն է Թուրքիան։ Թուրքիան 2014թ-ից իվեր պաշտպանության ոլորտին ամենամեծ ներդրումները կատարող 15 երկրներից մեկն է։ 2017թ-ին պաշտպանության ոլորտում կատարել է 29 միլիարդ դոլար ներդրում։ Ոլորտի տարեկան ծախսերը բյուջեյում կազմում են 4,62 տոկոս։ Թուրքիան գտնվելով կրիտիկական աշխարհաբգրությունում, ապա ունի մեծ ռիսկեր։ Երկիրը պայքարում է ՊԿԿ, ՊՅԴ-ՅՊԳ, ԻԼԻՊ եւ ԴՀԿՊ-Ջ-ի նման բազմաթիվ ահաբեկչական խմբավորումների դեմ։ Այս պայքարին շարունակելիս ստիպված է օգտվել տեխնոլոգիայի արտադրանք եւ համակարգերից։ Վերջին տարիներում պաշտպանության ոլորտի արտադրանքները զարգացնելու համար Թուրքիան ձեռնարկում է կարեվոր քայլեր։

Պաշտպանության արդյունաբերությունում 2004թ-ին սկսեց ազգային եւ տեղական արդատրությունների նախագիծ, ընդ որում տեղական արտադրանքը 20 տոկոսից հասել է 65-ի սահմանը։ Անօդաչու սարքերում տեղական արտադրանքի տոկոսը աճել է 90 տոկոս։ Մի քանի պաշտպանության ապարատներ Թուրքիայի հետ արտադրվում են միայն Թուրքիայում։ Անօդաչու սարքերից «Alpagu եւ Kargu» մոդելները արտադրվում է միայն երեք երկրներում։ Անօդաչու սարքերի տեխնոլոգիա եւ խելացի ռումբերի տեսանկյունից Թուրքիան աշխարհում գտնվում է 6 երկրների շարքում։ Թուրքիան իր արտադրանքը միայն չի օգտագործում այլ վաճառում է դաշնակից եւ բարեկամ երկրներին։ Արտասահման վաճառվում է տեղական ռազմանավ, ուղղաթիռ, զրահապատ մեքենա, անօդաչու սարք, օդային պաշտպանության համակարգ, հրթիռ եւ ռազմական հաղորդակցություն։

Թուրքիան 2002թ-ին 5,5 միլիարդ դոլար ծախսելով մշակում էր 66 պաշտպանության նախագիծ, իսկ հիմա դա աճել է 11 անգամ եւ 60 միլիարդ դոլարով մշակում է 600 նախագիծ։ Օրինակ ազգային հրացանը արդեն արտադրվելու շեմին է։ Դա ներկա պահում օգտագործվում է ԶԻՆՈՒԺ, ժանդարմեի եւ ոստիկանների կողմից։ Միայն վերջին 4 տարիներում 46 անօդաչու սարքեր ահաբեկչության դեմ պայքարում 60 հազար ժամ մնացել են օդում։ 

Ազգային Արբանյակներ

Թուրքիան արբանյակների շնորհիվ ձեռք բերել է տիեզերքի փորձարություն։ Թուրք մասնագետների կողմից ծրագրավորվող ՌԱՍԱՏ արբանյակը 2011թ-ին, Գոկթուրք-2 արբանյակը 2012, Գոկթուրք-1 արբանյակը 2016 թվականին արձակվել են դեպի տիեզերք։ Այս արբանյակները Թուրքիայի բանակին տեղեկություն են հաղորդում տիեզերքից եւ աջակցում են ռազմական գործողություններին։ Բացի այդ Թուրքիան հիմնադրել է արբանյակային համակարգերի ինտեգրացման եւ փորձարկման կենտրոն։ 2020թ-ին ուղեծիռ տեղադրումը նախատեսվող Թուրքսատ-6Ա արբանյակը կառուցվում է այստեղ։ Գոկթուրք-1 արբանյակը պետք է տիեզերք արձակվեր ավելի շուտ, բայց Իսրայելը ճնշում կատարեց ֆրանսիական ընկերության, ընդ որում հետաձգվեց։

Գոկթուրք 1 եւ 2 արբանյակները տիեզերք ուղարկվեց կառուցվելուց 4 տարի անց։ Դրա ամենակարովոր աշխատանքն է, աշխարհի բոլոր մասերում տեղի ունեցող ռազմական ակտիվությունը ցուցաբերել եւ հաղորդել։ Արբանյակի մասերից մի քանիսը ներմուծվում էր Իսրայելից, որը Ֆրանսիային ճնշելով արգելեցին Թուրքիայի ռազմատեխնոլոգիական զարգացումը։ Բացի այդ Իսրայելը պահանջել էր իր պետության վրայով անցնելուց նկարահանում չկատարել։ Թուրքիան հակառակ դրան պայմանագրում նշել էր արգելքներ չլինելու մասին։ Անկարան կարճ ժամանակ անց պայմանագիր կնգեց Չինաստանի հետ, որը ֆրանսիական ընկերության պարտադրեց հետ քայլին։

Արդյունաբերության եւ Տեխնոլոգիայի նախարար Մուստաֆա Վարանկը հրապարակել է Թուրքիայի տիեզերական հետազոտության գործակալության բացվելու մասին։ Գործակալությունը փորձելու է տիեզերական նախագծերին մշակել եւ թուրք տիեզերագնացներին կրթել։ Նախարարությունը հայտարարել է 100 օրվա պետական աշխատանքային ծրագրի համաձայն գործակալությունը պատրաստ կլինի բացմանը։ Նախարար Վարանկը ծանուցել է գործակալության հնարավոր ակտիվությունների մասին։ Դա Թուրքիայի համար ունի մեծ կարեվորություն։