لیبیاده بحران و ییچیم یولی

لیبیاده بحران و ییچیم یولی

لیبیاده عسکری میداندن سیاسی فضاگه ایلنگن سونگی وضعیت فرقلی تامانلرنی حرکت گه توشیردی. مراکش و مونتروده بولیب اوتگن دیالوگ جلسه لری نینگ آرتیدن رئیسلیک کینگشی نینگ قیته دن قوریلیش نیت و آوازه لری ییره ب باردی. شونده ی بولیب الطرابلس و بن غازیده بولیب اوتگن خلق نمایشلری سبب بولگن ایچکی سیاسی معما بیلن ملی کیلیشوو حکومتی باشلیغی السراج و حفترنینگ اوزیچه باش وزیری تیننی وظیفه دن چیتلنیش بوییچه بیاناتلر بیردیلر. السراج اکتوبر آییده وظیفه سینی تسلیم بیریشنی ایتیشی بیلن دولت رئیسلیک کینگشی نینگ ینگی ساختاری و سیاسی فضانینگ حساس لیگی ینگی بحراننی خبر بیرماقده.   

خوفسیزلیک بوییچه تیکشیرووچی یازووچی دوکتور مراد یشیل تاش نینگ اوشبو موضوعگه دایر فکر و ملاحظه‌لرینی اعتبارینگیزگه حواله‌ قیله‌میز.

حفترنی قوللب – قوتله گن دولتلرنینگ اوز طرفدارلرینی دولت اداره لریده حساس جایلریده جایلشتیریش اورونیشلری انیق بوله دیگن گه اوخشه یدی. بونقه بیر نرسه لیبیاده بیر سیاسی کیلجک قیدیرووی ایچیده بولگن شخص ویا گروپلر خواهی – نخواهی تشقی حمایه تاپیش گه سوق بیره دی. شونده ی بولیب لیبیانینگ رقابت گه تیانگن اجتماعی و سیاسی ساختاری ینگی ائتلاف و اجره لیشلرگه زمین یراتیشی ممکن. یعنی لیبیاده سیاسی رقابت ینگی بیر قتّیق ییل گه کیرماقده.

سیاسی اجره لیش بیلن تیگیشلی دولت فوق العاده کینگش باشلیغی خالد مشری و نماینده لر مجلس باشلیغی عاقله صالح اورته سیده مراکشده بولیب اوتگن اوچره شوولر، لیبیاده گی بحران نینگ اداغگه ییتیشی اوچون اهمیت گه سزاوار. انیق بیر بیانات بیریلمه گن بولسه هم هفته ایچیده مشری انقره ده حفتر و صالح نینگ قاهره ده اوچره شوولر اوتکزیشی دقت ترتماقده. عین دمده مناسبتلری یخشی بولمه گن حفتر و صالح نی بیرجایگه کیلتیریش اورونیشلری هم السیسی نی قینه ماقده، لیبیا دیالوگی آتی بیریلگن مونترو اوچره شوولری ایسه انیقراق بیر ینگی لیک اوله راق یوزه گه چیقدی. سیاسی جریان نینگ باشله تیلیشی و دولت رئیسلیک کینگشی نینگ قیته دن توزیلیشی بیر کیلیشوو عنوانی بیلن اعلان قیلیندی. شونده ی بولیب السراج هم سیاسی اوزگریش بیاناتینی بو اعلامیه دن کیین بیردی.

شونده ی بولیب لیبیا سیاستی اوج آلیش گه باشله دی. سیاسی فضا قیزیشیب بارگن سری لیبیا ساحه سینی کنترول آستی گه آلماقچی بولگن دولتلرنینگ گپلری و میدانده گی جهت بیریشلری کوریلیب باشلندی.  شونده ی بولیب تورکیه و روسیه تامانیدن لیبیا اوچون آلیب بارگن اوچره شوولر هم ایریم دولتلرنی قیغولنتیرماقده دیر. لاوروف نینگ بو هفته ایچیده تورکیه بیلن کیلیشوونی خبر بیرگن بیاناتلری هم دقت ترتماقده. چونکه ایککی اولکه نینگ مشترک تامانی لیبیاده عسکری موجودیتلری دیر.

لیبیانینگ سیاسی کیلجگی بیلن تیگیشلی اوله راق حفتر – صالح و بولرنینگ حمایه قیلووچی دولتلرنینگ مشترک طلبی روسیه بیلن تورکیه نینگ لیبیاده گی موجودیتلری نینگ اداغگه ییتیب باریشی دیر. شونده ی بولیب روسیه نینگ موجودیتی گه امریکا قوشمه ایالتلری نینگ ناراضی لیگی امریکا قوشمه ایالتلری افریقا قومندانلیگی نینگ بیاناتی بیلن انیق شکلده کوریلماقده. امریکا قوشمه ایالتلری نینگ تورکیه نی هم روسیه بیلن بیر کورگن لیگی هم انیق کوریلماقده. باشقه تاماندن امریکا قوشمه ایالتلری نینگ حربی و سیاسی قیغولریدن تشقی اقتصادی حرکتلری هم دقت ترتماقده. مثال اوچون امریکا قوشمه ایالتلری لیبیاده گی نفت عایدلرینی امریکاده بیر بانکده کنترول آستیگه آلماقچی. بیر امرکالیک شرکت آرقه لی مرکز بانک حسابلرینی تیکشیریش و مالی – اقتصادی سکتورنی باشقریش نی مقصد قیلیب آلماقده. عین دمده لیبیانینگ خوفسیزلیک ینگی لش جریانینی یونیس آتیده گی امریکا قوشمه ایالتلری شرکتی گه قرارداد قیلیب بیریش آرقه لی مدافعه محصولاتلر صادر قیلماقچی. امریکا قوشمه ایالتلری نینگ بو حسابلری توتیشی اوچون تورکیه بیلن همکارلیک ایچیده بولیشی امریکا قوشمه ایالتلری اوچون مجبوری دیر.

امریکا قوشمه ایالتلری بیلن بیرگه آلمان نینگ هم خلق ارا همجمعیت یانیده لیبیالیک اکتورلر قاشیده سیاسی اورونیشلرینی کوپه یتیرگن وضعیتده. آلمان بویوک ایلچیسی اولیور اوچا Oliver Owcza، هفته ایچی بیر تاماندن لیبیالیک وزیرلر و اداره لرگه باریب کوریشدی. کون ترتیبی لیبیاده زیربنانی کوچه یتیریش اوچون یول کورسه تیش. بیراق بو اوچره شوولرنینگ مقصدی نینگ سیاسی ییچیم نینگ آرتیدن تجاری فضانی یراتیش ایکن لیگی انیق شکلده کوریلماقده.

تورکیه بیلن روسیه اورته سیده بولیب اوتگن اوچره شوولرگه قرشی اوله راق لیبیاده کنترولنی قولگه آلیش مهم. بو اوچون هم لیبیا سیاستینی شکللنتیریش همده ایریم دولتلرنی ساحه دن چیقریب تشلش کیره ک. بو دایره ده تورک – روس کیلیشوویگه جواب اوله راق امریکا قوشمه ایالتلری و آلمان نینگ تشبثی بیلن ایککینچی برلین کنفرانسی نینگ اویوشتیریلیشی ریچه لنماقده.

بو کنفرانسده مطابقت و سیاسی ییچیم بیاناتینی دواملی ایتیب تورگن اکتورلر تاکیید قیلیب تورگن ییچیم نی قبول قیلیش نقطه سیگه سوق بیریله دی. بو چوکاتده تورکیه بیلن روسیه اورته سیده آلیب باریلگن اوچره شوولرنینگ لیبیاده گی نینگ معناسیز بولیب قالیشی ممکن. شونده ی بولیب کنفرانسده خارجی ملیشه لرنینگ لیبیادن چیقیش طلبی اینیقسه امریکا قوشمه ایالتلری تامانیدن ایتیله دی. ایچکی سیاستده گی توازنلرده گی عکس العمل هم بو کنفرانس نینگ نتیجه لری نینگ لیبیاگه بولگن انعکاسی گه تاثیر قالدیره دی. یعنی ایککی برلین کنفرانسیده آلینه دیگن قرارلرگه قرشی لیبیاگه مدخل دولتلر اورته سیده ینگی بیر اتفاق یوزه گه چیقیش احتمالی کوریلماقده. لیبیا سیاستی نینگ هم بو تیزیم گه تاثیر قالدیریشی همده بو تیزیمدن فایده لنیشی کوتیلماقده دیر.      

خوفسیزلیک بوییچه تیکشیرووچی یازووچی مراد یشیل تاش نینگ اوشبو موضوعگه دایر فکر و ملاحظه‌لرینی اعتبارینگیزگه حواله ایتدیک.